چگونه زبان انگليسي بخوانيم؟

يکي از دروس عمومي مهمي که نقش تعيين کننده‌اي در رتبه کنکور شما داوطلبان عزيز در هر يک از گروه‌هاي آزمايشي دارد، زبان انگليسي است. ميزان علاقه به آن و يادگيري زبان در بين داوطلبان کنکور، متفاوت است. بسياري از داوطلبان، به خاطر علاقه به اين درس، و بسياري ديگر، به دليل اينکه اين درس نقش مهمي در کسب رتبه مورد نظر آنها دارد، زبان را در کنکور خوب پاسخ مي‌دهند و به همين دليل، کار براي دسته ديگري از داوطلبان که تسلّط چنداني به زبان انگليسي ندارند، دشوارتر مي‌شود؛ به خصوص، با توجه به آنکه در سال‌هاي اخير، اهميت خاصي به اين درس از سوي خانواده‌ها داده مي‌شود، بيشتر والدين سعي مي‌کنند که با فرستادن فرزندانشان به کلاس‌هاي زبان، به يادگيري زبان انگليسي آنها کمک کنند. با توجه به اينکه در سال‌هاي اخير، بيشتر داوطلبان در اين درس، درصد بالايي (60 تا 70 درصد) از سؤالات را به طور صحيح پاسخ مي‌دهند، کسب درصد حداقل در اين درس، لازم است، و براي پيشي گرفتن از ديگران، بايد به کسب درصدهاي بالاتر هم فکر کنيد. البته هنوز هم زبان انگليسي، يک درس نسبتاً دشوار براي بسياري از داوطلبان محسوب مي‌شود و علت آن هم اين است که سؤالات اين درس در سال‌هاي اخير به سبک جديدي طرح مي‌شود؛ بدين صورت که از مباحث حفظي کاسته شده و مباحث مفهومي بيشتري در آن مطرح مي‌شود؛ از طرف ديگر، داوطلبان ذهنيت درستي نسبت به اين درس ندارند و آن را به صورت پيوسته در برنامه مطالعاتي خود قرار نمي‌دهند يا روش مطالعه درست و اصولي را در مطالعه اين درس در پيش نمي‌گيرند. نکته ديگر اينکه زبان انگليسي در دفترچه سؤالات دروس عمومي، بعد از دروس ديگر مي‌آيد و مسايلي مانند کمبود وقت و … مي‌تواند بر ميزان پاسخگويي داوطلبان به آن، تاثير گذارد. قبل از اينکه به نحوه مطالعه اين درس براي کنکور بپردازيم، لازم است شما عزيزان بدانيد که از درس زبان در کنکور 25 سؤال مطرح مي‌شود که 10 سؤال آن گرامر و واژگان، 10 سؤال آن درک مطلب و 5 سؤال آن مربوط به متن بسته يا متن «کلوز» است. اگر مباحث لغات و گرامر را مباحث حفظي و بقيه را مفهومي درنظر بگيريم، مي‌بينيم که 40 درصد سؤالات از مباحث حفظي و بقيه از مباحث مفهومي، مهارتي، درک مطلب و احتمالاً خارج از مباحث کتاب طرح مي‌شود؛ پس اگر قصد داريد که در کنکور، درصد خوبي را در درس زبان انگليسي کسب کنيد، حتماً به اين نکته دقت کرده و با توجه به توان خود، به رفع ضعف‌ها يا تقويت پايه‌هاي خود در اين درس بپردازيد. تا مي‌توانيد لغت بخوانيد براي پاسخگويي به سؤالات انگليسي در کنکور، شما داوطلبان عزيز بايد دو رکن اساسي آن، يعني لغات و گرامر را به خوبي و به‌ طور صحيح مطالعه کنيد. شما با مطالعه‌ صحيح و يادگيري اصولي اين دو رکن، علاوه بر تضمين موفقيت در آزمون سراسري، براي تسلّط بر اين زبان قدم بزرگي نيز بر خواهيد داشت. همچنين با توجه به اينکه دانستن معني لغات و عبارات، لازمه‌ پاسخگويي به تمام سؤالات (چه سؤالات مربوط به لغات و چه سؤالات مربوط به گرامر) است و از طرف ديگر، قسمت اعظم سؤالات دربارة معني لغات و عبارات (تقريباً 80 درصد سؤالات از معني لغات و عبارات و 20 درصد از گرامر است) خواهد بود، اهميت مطالعه‌ لغات، بيشتر مشخص مي‌شود.  اين بحث که در سؤالات کنکور درس زبان انگليسي، مخصوصاً در بخش متون، لغاتي خارج از کتاب هاي درسي هم استفاده مي‌شود مساله‌اي است که خيلي از دانش‌آموزان را نگران مي‌کند؛ ولي چندان نگران اين موضوع نباشيد؛ زيرا براي پاسخ به آن سؤال‌ها، نياز بسيار ناچيزي به مطالعه خارج از کتاب داريد؛ به علاوه اينکه اگر شما دامنه لغت خود را گسترش دهيد، با لغت‌هايي که معني آنها را مي‌دانيد، مي‌توانيد گاهي به راحتي و گاهي به طور احتمالي، معني برخي از لغاتي را که قبلاً نديده‌ايد، حدس بزنيد. حتماً از خود مي‌پرسيد که چگونه يادگيري خود در قسمت لغات انگليسي را بالا برده و آن را تقويت کنيم. سعي کنيد که همزمان با شروع مطالعه‌ يک درس، کلمات را از همه‌ جاي درس (تمرين‌ها، متن‌ها، زيرنويس‌ها، جدول‌ها و….) استخراج کنيد و معني آنها را با توجه به متن از فرهنگ لغت درآوريد. راه‌هاي متفاوتي وجود دارد که شما بتوانيد معني يک لغت را مدت زمان بيشتري از حفظ داشته باشيد. علاوه بر تکرار معاني لغات، شما مي‌توانيد آنها را در جدول‌هايي بنويسيد که هر جدول، شامل گروهي از کلمات باشد که به نحوي در يک زمينه‌ داراي اشتراک هستند؛ مثلاً: کلمات هم‌شکل را در يک جدول بنويسيد (bind، bond، bund، band، bound،  …… يا bird، bread، braid، bride، breed و …). کلمات مترادف را نيز در يک جدول بنويسيد (mediate، intervene، interpose، reconsiliate، interfere و …). کلمات با يک پيشوند را هم در يک جدول بنويسيد (degenerate، decompose، deflate، deviate و …). همچنين کلمات با يک مضمون (theme) مانند جدول مربوط به ميوه‌ها، جانوران، گياهان، زمان‌ها، مکان‌ها و … را نيز در يک جدول بنويسيد.  سعي کنيد که جدول خود را با سه ستون طراحي کنيد که يک ستون آن مربوط به کلمه و يک ستون براي معني فارسي آن کلمه باشد و در ستون ديگر نيز يک جمله بنويسيد (بهتر است که اين جمله را خودتان بسازيد يا براي ساختن آن، از کتاب يا فرهنگ لغت زبان انگليسي استفاده کنيد). براي اينکه دامنه لغت خوبي داشته باشيد و بتوانيد در کنکور به سؤالات درس زبان به خوبي پاسخ دهيد، صرفاً به لغات پاياني درس اکتفا نکنيد. همچنين در نوشتن لغات و معني آنها خيلي وسواس به خرج ندهيد؛ ضمن اينکه کلمات خيلي ساده هم را وارد جدول‌ نکنيد. لازم نيست که هر جدول شامل تعداد کلمات زيادي باشد. کامل شدن اين جدول‌ها به‌ صورت تدريجي و همراه با مطالعه‌ کتاب صورت مي‌گيرد؛ مثلاً شما در درس يک، جدولي را ايجاد کرده‌ايد که يک يا دو کلمه در آن قرار گرفته‌اند؛ اما در درس هشت يا نه، چند کلمه ديگر هم به آن اضافه مي‌کنيد. چون نمي‌توانيد همه‌ لغات را در جدول‌ها قرار بدهيد، بايد يک جدول با عنوان «other words» يا «unsubjected words» نيز داشته باشيد تا لغات مذکور را (که براي آنها وجه اشتراک پيدا نکرده‌ايد) در آن بنويسيد. نگران نباشيد که لغات زيادي را در اين جدول مي‌نويسيد. تنها به تکرار کلمات اکتفا نکنيد و براي يادگيري عميق کلمات، بين‌ آنها و مطالب موجود در حافظه‌ نيز به نحوي ارتباط برقرار کنيد. سعي کنيد که کلمات را در قالب تصاوير، جملات، آهنگ‌ها، رفتارهاي روزمره جالب و خنده دار و … در حافظه ثبت کنيد؛ مثلاً اگر مي‌خواهيد که معني fig (انجير) در ذهنتان ثبت شود، pig را تصور کنيد که fig مي‌خورد، و يا به فردي فکر کنيد که chess بازي مي‌کند و در همان حال cheese مي‌خورد!     پس از اتمام هر ساعت مطالعه‌ زبان (واژگان، گرامر و تست)، يک کلمه‌ را به‌عنوان کلمه‌ روز انتخاب کنيد و آن‌ را در تقويمي (در همان روز) يادداشت کنيد. سعي کنيد که به اين کلمه، کمي بيشتر از ديگر کلمه‌ها بها دهيد و در مورد آن بيشتر فکر کنيد. انتخاب کلمه‌ روز، کاملاً بستگي به سليقه‌ شما دارد. فقط کلمه‌اي را انتخاب کنيد که به دلايلي مي‌خواهيد آن کلمه را سريع‌تر ياد بگيريد يا اينکه مطمين شويد که براي مدت زيادي در ذهنتان خواهد ماند. پس از مطالعه‌ چندين درس و تهيه‌ تعدادي از جدول‌ها (تقريباً 200 تا 300 کلمه)، ساعت مطالعه‌ مختص به واژگان را به سه بخش (طبق بخش زير) تقسيم کنيد: 1- در يک قسمت مانند قبل، کتاب را مطالعه و جدول‌ها را تهيه يا کامل کنيد. فراموش نکنيد که مرور جدول‌ها، مهم‌ترين کاري است که شما بايد براي ماندگاري و حفظ لغات در ذهنتان انجام دهيد. 2- براي ماندگاري بيشتر و بهتر لغات مي‌توانيد از جعبه يادگيري «لايتنر» استفاده کنيد. گرچه بسياري از داوطلبان کنکور و دانش‌آموزان، يادگيري با اين روش را وقت‌گير مي‌دانند، اما اگر به اين شيوه عمل کنيد، مطمين باشيد که نتيجه بهتري خواهيد گرفت. 3- در قسمت ديگر، تنها به خواندن متون انگليسي بپردازيد. هدف از ايجاد اين بخش، کسب تجربه به منظور خواندن سريع متون انگليسي است. شما بايد با وجود مشاهده‌ کلمات ناآشنا، مفهوم متن و جملات را درک کنيد و حتي با توجه به معني جملات و مفهوم کلي متن، معني کلمات جديد را حدس بزنيد. براي يادگيري گرامر در برنامه درسي، وقتي را اختصاص دهيد يکي ديگر از بخش‌هاي زبان، که مي‌توانيد با يادگيري آن در آزمون اين درس نمره خوبي کسب کنيد، گرامر است. مفيد‌ترين روش براي مطالعه و يادگيري گرامر، خواندن گرامر‌هاي ذکر شده در کتاب‌هاي درسي و نوشتن يک خلاصه‌ کلي از آنهاست. در اين خلاصه‌برداري‌ها مي‌توانيد براي به‌ خاطر سپردن مؤثرتر، با استفاده از خلاقيت ذهنتان، جملات يا کلماتي را به ‌صورت رمزي ايجاد کنيد و با به ‌خاطر آوردن اين جملات و کلمات رمزي، گرامرهاي مورد نظر را نيز به ياد بياوريد؛ مثلاً ترتيب قرار گرفتن صفات در جمله قبل از اسم را مي‌توانيد به اين طريق به‌ خاطر بسپاريد. با اين همه، تنها خواندن و خلاصه‌برداري کردن از گرامرها (حتي اگر به بهترين شکل انجام گيرد)، به هيچ‌ عنوان کافي نيست. شما بايد براي درک و يادگيري عميق گرامر‌ها، تا مي‌توانيد تمرين‌هاي کتاب درسي (و کتاب‌هاي غيردرسي) را حل کنيد. ضمناً سعي کنيد که جواب تمرين‌ها را در کتاب يادداشت نکنيد تا بتوانيد در مطالعات بعدي نيز خود را تست کنيد. براي هر هفته نيز يک گرامر را انتخاب کنيد و سعي کنيد که در طول هفته، خيلي خوب آن را ياد بگيريد، با کمک آن جمله بسازيد، در کتاب‌هاي درسي آن‌ را مطالعه کنيد و در درک مطلب‌هايي که در آن هفته مي‌خوانيد به دنبال آن بگرديد. دقت و سرعت، لازمه درک مطلب بخش ديگري از درس زبان انگليسي، که در کنکور از آن سؤال طرح مي‌شود، درک مطلب است. مهم‌ترين نکته در درک مطلب، به کارگيري هم زمان سرعت و دقت است. ممکن است که داوطلبي، دامنه لغت خيلي خوبي داشته باشد، اما در آزمون سراسري نتواند به خوبي به سؤالات درک مطلب پاسخ دهد؛ زيرا سرعت لازم براي خواندن متن و درک معني اصلي آن را ندارد. در درک‌ مطلب‌ها ابتدا يک نگاه کلي و گذرا در حد 1 تا 2 دقيقه به متن ارايه شده و سؤالات انداخته و سپس متن را بخوانيد و سعي کنيد، با توجه به نگاه گذرايي که به سؤالات انداخته‌ايد، زير نکات مهم آن را خط بکشيد. در پاسخ‌دهي به سؤالات طرح شده از متن، ابتدا به سؤالات Vocabulary پاسخ دهيد و سپس اگر سؤالي از ارجاع ضمير وجود داشت به آن، و بعد هم به سؤالات مفهومي، که از ايده کلي متن پرسش‌ کرده‌اند، پاسخ دهيد. اگر فکر مي‌کنيد در زماني که داريد نمي‌توانيد به همه درک مطلب‌ها اين گونه پاسخ دهيد، ابتدا به سراغ سؤالات لغات و ارجاع ضمير درک مطلب‌ها برويد و بعد، اگر وقت داشتيد، بقيه سؤالات را پاسخ دهيد. دقت داشته باشيد که براي پاسخ به سؤالات لغت درک مطلب‌ها، شما نيازي به خواندن متن نداريد. با تست‌زني، خود را محک بزنيد يکي از کارهاي بسيار مهمي که بايد در درس زبان انجام دهيد، اين است که با تست‌زني در اين درس، خود را محک بزنيد. يکي از اهداف تمرين‌ تست‌زني، شناخت نقاط ضعف و قوت است؛  به طوري که شما متوجه شويد در کدام قسمت از سؤالات (گرامر، درک مطلب و…..) قوي و در کدام قسمت ضعيف هستيد تا بعداً با توجه به آنها به سؤالات پاسخ دهيد. براي اين منظور در ابتدا تست‌زني را به صورت تست‌هاي تمريني و بدون در نظر گرفتن زمان انجام دهيد؛ اما وقتي ميزان مطالعه‌تان زياد شد و به ايام پس از عيد رسيديد، تست‌زني سرعتي را در برنامه خود قرار دهيد. براي هر ساعت مطالعه‌ مختص تست‌زني، يک آزمون انگليسي تهيه کنيد. در اين زمينه مي‌توانيد از آزمون‌هاي مشابه کنکور يا آزمون‌هاي سراسري گذشته استفاده کنيد (البته آزمون‌هاي سراسري گذشته، براي زماني است که اکثر مطالب را مطالعه کرده‌ايد). ضمناً هرگز از تست‌هاي طبقه‌بندي شده‌ موضوعي (مثلاً صد تست پشت سرهم در مورد ضماير و….) استفاده نکنيد. در هر آزمون، اين احساس را در خود ايجاد کنيد که سر جلسه‌ آزمون سراسري هستيد؛ بنابراين، زمان را کنترل کنيد. با پيشرفت مطالعه و تمرين بايد زمان پاسخگويي به سؤالات کاهش يابد. در انتهاي هر آزمون، نکات جديد گرامري و همچنين کلمات ناآشنا و جديد را، که در هنگام مطالعه به آنها برنخورده يا به آنها توجه نکرده بوديد، مشخص کرده و آنها را يادداشت کنيد تا در ساعت مطالعه مختص واژگان يا گرامر، اين موارد را نيز مطالعه کنيد. با توجه به نکاتي که در بالا به آن اشاره شد، به عنوان يک داوطلب، اين شما هستيد که بايد به اين نتيجه برسيد و بدانيد که بهترين شيوه مطالعه زبان انگليسي در ايام آمادگي کنکور، براي شما کدام شيوه است؛ زيرا اين موضوع، يادگيري شما را آسان‌تر مي‌کند؛ اما پيشنهاد ما اين است که ابتدا گرامر هر درس را مطالعه کنيد و سپس 20 تست گرامر مربوط به آن را پاسخ دهيد و اشکالات خود را بررسي و تحليل کنيد و پس از آن به سراغ Reading  درس برويد. همچنين پاراگراف اول را يک بار بخوانيد و سعي کنيد که معني و مفهوم آن را دريابيد و بعد از آن، سعي کنيد معني کلماتي را که نمي‌دانيد، با توجه به نشانه‌ها و به کارگيري روش‌هاي مختلف، از خود متن حدس بزنيد؛ البته انجام اين کار درباره‌ تمام کلمات، ممکن نيست؛ بنابراين، معني کلماتي را که نمي‌توانيد از متن دريافت کنيد، با مراجعه به يک فرهنگ واژگان فراگيريد. در حين مطالعه‌ هر پاراگراف نيز به ارتباط جملات، مرجع ضماير و حتي گرامر آن درس يا درس‌هاي قبلي، توجه فراواني داشته باشيد. همچنين بعد از مطالعه‌ هر پاراگراف، سعي کنيد که مفهوم و منظور اصلي آن پاراگراف را در يک يا دو جمله‌ انگليسي يا فارسي خلاصه کنيد و در پايان آن بنويسيد. انجام اين کار نشان مي‌دهد که آيا آن پاراگراف را درست فهميده‌ايد يا خير؛ سپس به انجام تمرين‌هاي آن درس بپردازيد و در تمام اين مدت، يادداشت‌برداري از لغات سخت را فراموش نکنيد و وقتي را براي حفظ کردن آنها نيز در نظر بگيريد. به اين نکات نيز توجه کنيد: ·        حتماً کلِ هر دو کتاب يازدهم و دوازدهم را با دقت بخوانيد و لغت‌هاي مهم آنها رامشخص کنيد و سپس مطالب مربوط به گرامر را از هر دو کتاب درآوريد و در جايي جداگانه بنويسيد و هر چندوقت يک بار، آنها را مرور کنيد. ·        براي حفظ لغات بايد به طور کامل هر جمله را بخوانيد و آن را معني کنيد و معنايکلمه‌ مورد نظر را در جمله حدس زده يا پيدا کنيد و بعد، با مراجعه به معني درس،پاسخ خود را بررسي کنيد ·        تمام بخش‌هاي کتاب زبان، از جمله لغات، متن‌ها، صورت و پاسخ تمرين‌ها و … را بايد بخوانيد و لغاتش را درآوريد؛ نه اينکه فقط به لغات آخر هر درس اکتفا کنيد. ·        تمام تمرين‌ها را حل کنيد. ·        سعي کنيد که لغت‌ها را با يک يا چند مترادف انگليسي ياد بگيريد. ·        تست‌هاي زبان را به صورت در هم بزنيد، نه طبقه‌بندي شده. ·        در هنگام زدن تست، چه گرامر باشد، چه درک مطلب و چه لغت، صورت تست و گزينه‌ها را معني و از لغات جديد فيش برداري کنيد. ·        صحبت کردن در کلاس با همکلاسي‌ها يا در خانه با يکي از افراد تحصيل کرده به زبان انگليسي، دشوار، ولي بسيار مفيد خواهد بود. ·        در وقت‌هاي تلف شده (اتوبوس، مترو، مطب پزشک يا صف‌هاي مختلف) لغات فيش برداري شده زبان را بخوانيد. ·        مشاهده فيلم‌هاي انگليسي زيرنويس‌دار، کمک مؤثري به يادگيري بهتر شما خواهد کرد. داوطلبان علاقه‌مند به زبان انگليسي، فقط به شرکت در گروه آزمايشي زبان‌هاي خارجي آزمون سراسري اکتفا نکنند؛ بلکه حتماً در رشته اصلي خود و در کنار آن در کنکور گروه آزمايشي زبان‌هاي خارجي هم شرکت کنند؛ چرا که ظرفيت پذيرش و تنوع رشته در اين گروه آزمايشي، بسيار پايين است.

*هفته نامه پیک سنجش