مهارت در تست‌زني را بياموزيم
يکي از مهم‌ترين و اساسي‌ترين مراحل آمادگي براي کنکور، مهارت در تست‌زني يا همان سؤالات چهار گزينه‌اي است؛ زيرا نتيجه يک سال تلاش و کوشش شما داوطلبان عزيز از طريق اين شيوه امتحاني سنجيده مي‌شود، و به همين دليل، لازم است که شما در انجام اين کار نيز، مانند ساير مراحل آمادگي براي کنکور، مهارت و آمادگي لازم را داشته باشيد.
خيلي از دانش‌آموزان، امتحان‌هاي چند گزينه‌اي (تستي) را از امتحانات تشريحي، آسان‌تر مي‌دانند؛ اما تست‌زني ممکن است که براي برخي از داوطلبان، حتي داوطلباني که تلاش بسياري کرده و خوب مطالعه کرده‌اند، نيز سخت باشد؛ زيرا تست‌زني، نياز به مهارت دارد، و از طرف ديگر، در امتحانات چند گزينه‌اي، سؤالات زيادي مطرح مي‌شود که دانش‌آموزان مجبور هستند براي پاسخ دادن به آنها از مطالب زيادي مطلع باشند.
به احتمال خيلي زياد، بسياري از شما داوطلبان عزيز در خلال مطالعه دروس کنکور، برخي از تست‌هاي آن را نيز زده‌ايد و به اين ترتيب با تست‌زني آشنا هستيد؛ با اين همه، ماه‌هاي پيشِ رو از نظر تست‌زني اهميت خاصي دارد؛ زيرا شما داوطلبان گرامي در هر وضعيتي که هستيد، بايد بخشي از وقت و زمان برنامه‌ريزي مطالعاتي خود را به تست‌زني که واپسين گام از گام‌هاي آمادگي براي کنکور محسوب مي‌شود، اختصاص دهيد.
قبلاً هم اشاره کرده‌ايم که فرقي نمي‌کند که شما به چه ميزان مطالعه نموده‌ايد و تعداد دروس و حجم مطالعاتي شما براي کنکور چقدر است؛ مهم اين است که مراحل مختلف آمادگي براي کنکور را تکميل کنيد.
تست‌زني، آخرين مرحله از آمادگي هر داوطلب براي کنکور است؛ در واقع، چه شما يک درس يا چند مبحث از چند درس را براي کنکور مطالعه کرده باشيد و چه همه دروس را، بايد حتماً با توجه به حجم مطالعاتي خود، زماني را به تست‌زني قبل از برگزاري کنکور اختصاص دهيد تا مهارت خود را در اين خصوص بالا ببريد و بتوانيد از نتيجه تلاش خود، بهترين استفاده را ببريد.
براي اينکه شما عزيزان در زمان برگزاري کنکور موفق عمل کنيد، در ايام باقي مانده تا زمان برگزاري آزمون سراسري، بايد تمرين تست‌زني را به شکل جدي در برنامه مطالعاتي خود قرار دهيد.
اگر جزو آن دسته از داوطلباني هستيد که تا الان به دليل مرور يا رفع اشکال، وقت چنداني را به تست‌زني اختصاص نداده‌ايد، بايد توجه کنيد که به طور کلي در طول دوره آمادگي براي کنکور، به خصوص در اين ايام، بايد به تست‌زني بپردازيد. اصولاً سه نوع تست‌زني وجود دارد که بيشتر داوطلبان آنها را به کار مي‌گيرند؛ البته توجه داشته باشيد که اگر شما جزو آن دسته از داوطلباني هستيد که تا به حال زمان چنداني را صرف تست‌زني نکرده‌ايد، باز هم مي‌توانيد از همين الان شروع کنيد و نتيجه نسبتاً خوبي هم بگيريد. اين سه نوع تست‌زني عبارتند از:
الف- تست آموزشي
تستي که همراه درس حل مي‌شود و به منظور يادگيري دقيق مطلب است، تست آموزشي ناميده مي‌شود. در اين مرحله، زمان، زياد مهم نيست و تعداد تستي که در اين مرحله حل مي‌شود، کم است و تست‌ها هم به صورت طبقه‌بندي شده و موضوعي است؛ البته در اين مرحله، ابتدا بايد به بررسي تست‌هاي حل شده پرداخت و سپس حل تست‌هاي جديد را در دستور کار قرار داد. تست آموزشي در برنامه مطالعاتي بيشتر داوطلباني که مطالعه مستمر و منظمي داشته‌اند، از همان ماه‌هاي اول مطالعه اعمال شده است؛ پس در چنين شرايطي، يعني در دوره جمع‌بندي، مهم‌ترين شيوه‌هاي تست‌زني که بايد آنها را به کار گرفت، تست تمريني و تست سرعتي است.
ب- تست تمريني
به تستي که بعد از اتمام يک مطلب به منظور رفع اشکال و بر طرف کردن نکات مبهم (تسلط بر دروس) حل مي‌شود، تست تمريني مي‌گويند. در اين مرحله، تعداد تست، بيشتر از مرحله قبل است و مي‌توان در اين مرحله، تست‌زني را با زمان هم انجام داد. در حل تست، ابتدا مشخص کنيد که چند تست مي‌خواهيد حل کنيد و سپس با يک نظم و ترتيب اصولي، شروع به حل تست نماييد.
در اين روش اگر مثلاً مي‌خواهيد در مبحث حرکت فيزيک، 30 تست حل کنيد و حدود 300 تست داريد، هيچ‌گاه به ترتيب شروع به حل تست نکنيد، بلکه مثلاً مضرب ده را حل کنيد؛ يعني تست‌هاي شماره ده، بيست، سي و همين طور تا آخر؛ به اين ترتيب مي‌توانيد هر تستي را حل کنيد. دقت داشته باشيد که در هر نوبت حل تست، تعداد تست‌ها، دقيقاً برابر
تعداد تست هر درس در آزمون سراسري باشد؛ يعني اگر مثلاً تست شيمي حل مي‌کنيد، با توجه به اينکه تعداد تست شيمي در آزمون سراسري براي گروه آزمايشي علوم رياضي و فني 35 عدد است،
تست‌ها را به دسته‌هاي سي و پنج‌تايي تقسيم کنيد و سپس هر قسمت را حل کرده و پس از بررسي کردن آن، به سراغ قسمت بعد برويد.
ج- تست مهارتي
تستي که بعد از اتمام دروس و مرور، به خصوص در دوره جمع‌بندي، حل مي‌شود، تست مهارتي است و از آن به منظور جمع‌بندي مطالب و افزايش سرعت استفاده مي‌شود؛ پس حتماً بايد با در نظر گرفتن زمان انجام گيرد. در حل تست مهارتي، ابتدا بايد به حل درست و سپس به سرعت حل تست توجه کرد؛ علاوه بر آن، بايد از همين الان خود را عادت دهيد که نگران تعداد تست‌هاي درست حل شده نباشيد. اگر شما نتوانيد اين نگراني را در خود هم اکنون مهار کنيد، مطميناً اين نگراني، در امتحان بخشي از توان و انرژي‌تان را خواهد گرفت و اجازه نخواهد داد تا شما با فکري متمرکز به تست‌هاي کنکور پاسخ دهيد. زمان برگزاري آزمون سراسري، حدوداً چهار ساعت يا قدري کمتر از آن است؛ پس حتماً سعي کنيد که در همين زمان مشخص شده به تست‌ها پاسخ دهيد.
بعضي‌ها به بيش از يک ساعت در يکجا نشستن عادت ندارند و همين امر باعث ايجاد خستگي در آنها شده و مفهوم سؤالات را به خوبي درک نمي‌کنند؛ پس يکجا نشستن را هم در هنگام تست‌زني به خوبي تمرين کنيد.
بعد از اينکه تست مهارتي حل کرديد، حتماً اشکالات خود را مشخص کرده و آنها را رفع نماييد. اگر فکر مي‌کنيد که در مبحثي بيش از حد غلط داريد يا احساس مي‌کنيد که در آن مبحث، ضعف داريد، دوباره به سراغ آن مطالب خلاصه شده و مهم آن مبحث رفته و آنها را به خوبي مطالعه کنيد؛ به اين ترتيب خواهيد ديد که تست مهارتي به شما کمک مي‌کند تا علاوه بر اينکه توان و مهارت تست‌زني خود را بالا ببريد، بتوانيد به نقاط ضعف خود هم پي برده و به خوبي رفع اشکال کنيد.
نکته‌اي که در اينجا لازم است به آن اشاره کنيم، اين است که برخلاف آنچه که معمول است و به دانش‌آموزان گفته مي‌شود، درسي را که بيشتر مي‌دانيد، ابتدا حل نماييد، بايد گفت که شما حتماً با روش علامت‌گذاري و به همان ترتيبِ دفترچه، شروع به حل تست نماييد.
اعتقاد مشاوران اين است که هر داوطلب، حداقل دو و حداکثر سه بار، بايد تست‌ها را مرور کند؛ بنابراين، يک بار خواندن تست‌ها به همان اندازه مضر است که چهار يا پنج بار مرور کردن آنها. دليل آن هم، اين است که در يک بار مرور کردن، داوطلب، بي‌آنکه دست خودش باشد، تعدادي از تست‌ها را که قادر به حل آنهاست، رها مي‌کند؛ پس اگر از جمله داوطلبان وسواسي هستيد که پيوسته به عقب برمي‌گرديد يا نگران تست‌هاي قبلي هستيد، بايد در تست‌زني اين دوره، خود را عادت دهيد تا اين مشکل خود را حل کنيد؛ زيرا زمان در کنکور در دست شما نيست و بايد در مدت تعيين شده به سؤالات پاسخ دهيد؛ در ضمن دقت داشته باشيد که بيش از سه بار، تست‌ها را مرور نکنيد؛ زيرا انجام اين کار، باعث خستگي شديد و سردرگمي شما خواهد شد.
در تست‌زني مهارتي، حتماً به نکات زير توجه کنيد تا از همين الان، بتوانيد مهارت‌هاي تست‌زني خود را براي کنکور آماده کنيد و از نتيجه تلاش خود، بهترين استفاده را ببريد.
1- هنگامي که به تستي برخورديد که از نظر نکته، بسيار ظريف طراحي شده است يا احتياج به خلاقيت دارد، حتماً آن را علامت‌گذاري کنيد تا در دور بعدي به حل آن مبادرت ورزيد.
2- اگر تستي را به هر دليل غلط حل کرديد يا اصلاً نتوانستيد آن را حل کنيد، به طور حتم آن تست را براي دور بعد علامت‌گذاري کنيد (يادتان باشد که بيسياري از غلط‌هاي داوطلبان کنکور، به ويژه در دروس رياضيات و فيزيک، اشتباهات محاسباتي است).
3- يک قانون مهم در تست زدن، اين است که بايد حتي پاسخ تشريحي تست‌هايي را که درست زده‌ايد، نيز به طور کامل بخوانيد؛ هر چند تست حل شده از نوع تست‌هاي تکراري باشد.
دليل اين امر، آن است که ممکن است در بعضي از پاسخ‌هاي تشريحي اين تست‌ها، شما به راه حل‌هاي جالبي برخورد کنيد که منجر شوند يا در زمانتان صرفه‌جويي کرده و يا به فهم بيشتر شما از درس کمک کنند.
4- يکي از مشکلاتي که داوطلبان در حين پاسخگويي به سؤال‌ها با آن روبرو مي‌شوند، کم آوردن وقت و دستپاچه شدن آنهاست. برخي از افراد در کارهايشان سرعت کمتري دارند. اين افراد، بنا به دلايلي، ميزاني از وقت خود را هدر مي‌دهند.
اين زمان‌هاي از دست رفته در انجام برخي از کارها و فعاليت‌ها، چندان مشهود نيست، ولي در کارهايي چون تست‌زني، به ويژه سر جلسه برگزاري کنکور، اهميت اساسي دارد. براي برطرف نمودن اين مشکل، بايد سعي کنيد که وقت خود را زمان‌بندي کنيد.
اين درست است که بايد در جلسه برگزاري کنکور، تقسيم زمان داشته باشيد؛ اما بدان معنا نيست که براي همه تست‌ها بايد زمان يکساني را در نظر گرفت. اگر براي تستي سه دقيقه وقت صرف کرديد، حتماً تستي هم وجود دارد که در ظرف پانزده ثانيه، پاسخ آن را بيابيد. اگر جزو افرادي هستيد که سرعتشان در تست‌زني کم است، بايد در اين ايام، بيشتر تمرين کنيد و سرعت عمل خود را افزايش دهيد. براي افزايش سرعت عمل مي‌توانيد زماني را براي تست زدن اختصاص دهيد و سپس سعي کنيد که در اين فاصله، تعدادي تست بزنيد و پس از آن، رفته رفته سعي کنيد تعداد تست‌هايي را که در اين فاصله زماني مي‌زنيد، افزايش دهيد.
5- يکي از راه‌هاي پربازده براي افزايش سرعت، اين است که شما در زمان تست‌زني مهارتي، از دو رنگ خودکار براي زدن تست‌ها استفاده کنيد؛ بدين صورت که اولاً زمان را به صورت کلي در نظر بگيريد؛ يعني تست‌ها را پشت سر هم حل کنيد و زمان کل پاسخگويي را مدّ نظر داشته باشيد، و ثانياً، هنگامي که زمان استاندارد حل تست‌هايتان به پايان رسيد، دست از حل کردن آنها نکشيد؛ بلکه فقط رنگ خودکار خود را عوض کنيد. انجام اين کار به شما کمک مي‌کند که به دو صورت درصدگيري کنيد:
يک درصد، شامل کليه جواب تست‌هاي شماست (رنگ آبي و قرمز) که اين درصد، توانايي شما را بدون در نظر گرفتن زمان نشان مي‌دهد و نشان از قدرت کلي شما در پاسخگويي به تست‌ها دارد، و درصد دوم، فقط شامل پاسخ‌هاي شما در زمان استاندارد (که همان تست‌هاي با رنگ خودکار اول مي‌باشد) است. اين درصد، نشان از توان قدرتي ـ سرعتي شما دارد.
نکته مهم اين است که اين درصد در ابتدا ممکن است بسيار پايين باشد، ولي اين امر نبايد مايه دلسردي شما شود، بلکه شما بايد به تحليل و مقايسه اين دو درصد بپردازيد تا بتوانيد قدرت تست‌زني خود را در زمان استاندارد افزايش دهيد.
6- حفظ کردن فرمول‌ها در درس‌هايي چون رياضيات و فيزيک، نمي‌تواند در بالا بردن سرعت استاندارد شما کمک کند.
7- اگر جواب تستي را نمي‌دانستيد، در کنار آن تست علامت زده و به سراغ ديگر سؤالات برويد و سپس، در صورت اضافه آوردن زمان، به سؤالاتي که به آنها پاسخ نداده‌ايد، باز گرديد.
نکته مهم در سرعت عمل، اين است که اگر شما در موقع پاسخگويي، پاسخ سؤالي را فراموش کرده باشيد، بتوانيد کنار آن سؤال، علامت مخصوصي بزنيد و به بقيه سؤال‌ها بپردازيد و در مرحله آخر که وقت اضافه آورديد، با خونسردي و آرامش بيشتر، در مورد آن سؤال فکر کنيد.
8- بيشتر دانش‌آموزان، پس از اينکه در دور اول تست زدن خود، تست‌هايشان را تصحيح مي‌کنند، چون به تعداد زيادي از سؤالات خود پاسخ درستي ندادهاند، به سراغ جزوه يا کتاب کمک درسي ديگري مي‌روند؛ با اين تصور که با دوباره خواني و يا استفاده از منبعي ديگر، مي‌توانند اکثر تست‌ها را درست حل کنند؛ اما اگر قرار بود با خواندن تمام و کمال جزوه‌ها و کتاب‌هاي کمک درسي رنگين، وقتي سراغ تست‌ها مي‌رويم بيشتر آنها را درست حل کنيم، ديگر چه نيازي به تست زدن و تمرين اين مهارت بود؟!
اگر اين گونه بود، پس مستقيم به جلسه برگزاري کنکور مي‌رفتيم و پيروز بيرون مي‌آمديم. اين طور فکر کنيد که شما اصلاً تست مي‌زنيد که غلط بزنيد و بايد روحيه‌تان را حفظ کنيد تا آرام آرام به حد مطلوبتان برسيد. هيچ‌گاه از اينکه تست بزنيد و آن را غلط حل کنيد، واهمه نداشته باشيد و سعي کنيد که در اين دوران، حتماً اين مهارت را در خود بالا ببريد و خود را در تست‌ها محک بزنيد و سپس، اگر نکته‌اي، در جزوات و خلاصه‌هايتان از نظر شما دور شده بود، آن را دوباره مرور کنيد؛ البته باز هم به دوباره خواني مطلب به صورت کامل روي نياوريد.
9- نکته ديگري که از هم اکنون بايد در تست‌زني مهارتي دوران جمع‌بندي به آن توجه داشته باشيد، اين است که سعي کنيد در دفترچه سؤالات، تست‌هاي هر درسي را در کمتر از زمان تعيين شده، بزنيد و در پايان کار، بين شش تا هشت دقيقه وقت اضافه بياوريد.
اين وقت اضافه به اين درد ميخورد که آن را روي يکي از دروس بگذاريد تا بتوانيد درصد آن درس را بالا ببريد؛ يا مي‌توانيد تست‌هايي را که بين دو گزينه شک داشتيد، اکنون با خيالي آسوده‌تر مرور کنيد و مطمين باشيد که نتيجه مطلوبي خواهيد گرفت.
اينکه چطور بتوانيد در کمتر از زمان استاندارد، به تست زدن مبادرت ورزيد و اين تکنيک (زمان نقصاني) را در آزمون به کار گيريد، بسته به اين است که از همين الان مهارت خود را در اين زمينه بالا ببريد.
10- در تست‌زني مهارتي و براي بالا بردن سطح اطمينان خود در کنکور، ابتدا به سؤالاتي جواب دهيد که صد در صد به آنها تسلط داريد؛ سپس به اول برگرديد و به سؤالاتي که سي تا هفتاد درصد به درست بودن پاسخ آنها اطمينان داريد، جواب دهيد و به همين ترتيب به سؤالاتي بپردازيد که در ابتدا خيال مي‌کرديد آنها را بلد نيستيد، و در نهايت مي‌توانيد به تعدادي از آنها نيز پاسخ دهيد.
اين روش پله به پله، روحيه شما را بالا مي‌برد و سبب مي‌شود تا به روحيه و اعتماد به نفس بالا، که در جلسه برگزاري آزمون سراسري، مهم‌ترين عامل تعيين کننده است، دست پيدا کنيد.
11- در تست‌زني در دوران جمع‌بندي، سعي کنيد مفهوم علامت‌هايي را که کنار هر تست مي‌گذاريد به خاطر داشته باشيد؛ مثلاً علامت «تيک» را کنار تست‌هاي زده شده بگذاريد، علامت مثلث را کنار تست‌هايي که به پاسخ آنها شک داريد و …. ضمناً يادتان باشد که اين علامت‌ها مي‌توانند از يک داوطلب به داوطلب ديگر فرق داشته و کاملاً قراردادي باشند.
12- از همين الان عادت کنيد که از بعضي تست‌ها بگذريد. انجام اين کار، نه تنها نشانه ضعف شما نيست، بلکه بيانگر مهارت و دانش بالاي شما نيز هست. اگر بعد از پاسخگويي به چند سؤال اول يک درس، به خاطر اضطراب يا هر علت ديگري، فکر کرديد که قادر نيستيد به سؤال‌هاي آن درس پاسخ دهيد، سؤال‌هاي درس ياد شده را کنار گذاشته و به سراغ درس ديگري برويد. پاسخ دادن به سؤال‌هاي درس ديگر، به شما احساس آرامش و اطمينان خاطر مي‌دهد، و بعد مي‌توانيد با آمادگي بيشتر، بار ديگر سراغ سؤال‌هاي درسي که به خاطر آوردن پاسخ آنها براي مدتي از ذهنتان پاک شده بود، برويد.
13- در تست‌زني دوران جمع‌بندي، سعي کنيد که خود را دقيقاً در شرايط کنکور قرار دهيد. يکي از کارهايي که در اين دوران مي‌توانيد به منظور به دست آوردن تمرکز انجام دهيد، آن است که قبل از شروع پاسخگويي به هر سؤال، تمام سؤال‌ها را نخوانيد؛ زيرا اين امر، تمرکز شما را کاهش مي‌دهد.
قبل از شروع پاسخگويي به هر سؤال، آن را با دقت بخوانيد و سعي کنيد ابتدا دقيقاً بفهميد که چه موضوعي در سؤال مطرح شده است؛ زيرا اعتقاد بر اين است که حدود پنجاه درصد از جواب تست‌ها در خود سؤال‌ها پنهان است.
