فيزيک؛ درسي مهم و داراي محاسبات بسيار دقيق
درس فيزيک در آزمون سراسري گروه آزمايشي علوم رياضي و فني، پس از درس رياضيات، داراي بالاترين ضريب و پر امتيازترين آنهاست. به خاطر امتياز بالا و اهميت آن براي موفقيت در آزمون سراسري، بايد در تعيين ساعات مطالعه و تمرين اين درس، برنامه‌ريزي دقيقي داشته باشيد و براي مطالعه کامل آن تلاش نماييد تا اگر قصد قبولي در يک رشته مهندسي و همچنين يک دانشگاه خوب را داريد، خود را براي کسب درصد بالايي در اين درس و به دست آوردن يک رتبه مطلوب آماده کنيد.
با اينکه فيزيک، درس بسيار مهمي است، اما بسياري از داوطلبان آن را جزو درس‌هاي مشکل مي‌دانند؛ ولي توجه داشته باشيد، برخلاف ظاهر سختي که اين درس دارد، اگر با آن همراه شويد و در هنگام مطالعه به مفاهيم درس توجه کنيد و با آن کنار بياييد، اين درس براي شما جزو دروس شيرين و به يادماندني خواهد شد؛ در واقع، شما مي‌توانيد مطالعه اين درس را براي خود آسان و راحت نموده و از آن نمره خوبي را کسب کنيد.
مطالعه دقيق و اصولي درس فيزيک، مستلزم اين است که اين درس را در سه مرحله و با دقت بخوانيد:
1ـ مطالعه اوليه
مانند همه درس‌ها، درس فيزيک را نيز بايد يک يا چند بار، بسته به توان و آمادگي قبلي‌تان در اين درس، مطالعه کنيد.
بسياري از داوطلبان، با تصور اينکه فيزيک درسي مشکل است، سعي مي‌کنند تا با جمع آوري جزوات مختلف به مطالعه اين درس بپردازند؛ اما بايد بدانيد که در آغاز مطالعه اصلاً نيازي به انجام اين کار نيست و شما بايد اساس کار خود را در مطالعه درس فيزيک، روي کتاب درسي و موضوعات مطرح شده در آن بگذاريد و سپس، در صورت لزوم، به جزوات ديگر مراجعه کنيد. مي‌توانيد استفاده از جزوات را براي مطالعه تکميلي و آموختن اطلاعات بسيار ريزي که ممکن است در آزمون سراسري مطرح شود، اختصاص دهيد.
انجام اين کار، مخصوص داوطلباني است که مباحث کتاب را به خوبي يادگرفته‌اند و نيز وقت کافي براي پرداختن به اين موضوعات را دارند. يکي از کارهاي مهمي که همه شما داوطلبان در مطالعه درس فيزيک بايد به آن توجه داشته باشيد، اين است که در درس فيزيک، به جاي مطالعه ترتيبي فيزيک يک، دو، سه و … مباحث را به صورت موضوعي مطالعه کنيد؛ مثلاً وقتي که مي‌خواهيد بحث مکانيک را بخوانيد، ابتدا به سراغ فيزيک دو برويد و مبحث مکانيک را در آنجا بخوانيد و مسايل مربوط به آن را حل کنيد و سپس مبحث مکانيک را در فيزيک پايه‌هاي ديگر مطالعه کنيد. با انجام اين کار، هم در زمان مطالعه‌تان صرفه‌جويي کرده و هم، به علت اينکه مباحث پايه‌اي را خوانده‌ايد، در بحث جديد نيز يادگيري بيشتري خواهيد داشت.
از چند سال قبل، طراحان درس فيزيک سعي مي‌کنند تا براي اين درس، سؤالات مفهومي طرح نمايند. اين موضوع باعث مي‌شود تا داوطلباني که واقعاً مباحث فيزيک را به خوبي خوانده و آنها را ياد گرفته‌اند، به سؤالات پاسخ دهند؛ به اين ترتيب و به عنوان مثال، قبلاً يک دانش‌آموز براي تسلط بر فصل حرکت شناسي در مبحث مکانيک، بايد حداقل 30 تا 40 نکته کنکوري را حفظ مي‌کرد، ولي اکنون احاطه بر مطلب درسي به اضافه چند نکته اساسي، مي‌تواند به تست‌زني خوب در اين درس کمک بسيار زيادي کند؛ ضمن آنکه شما بايد ابتدا مطالب را به صورت مفهومي و کامل ياد بگيريد و سپس از نکات تستي استفاده کنيد؛ بنابراين، از درک عميق و مفهومي فيزيک غافل نشويد و هرگز يک مفهوم فيزيک را، با ژرفايي که دارد، در حد يک تعريف خشک پايين نياوريد.
حتماً برخي از شما داوطلبان عزيز مي‌پرسيد که منظور از مفهومي خواندن فيزيک چيست و چگونه بايد اين کار را انجام داد. در پاسخ مي‌گوييم که شما داوطلب گرامي براي مفهومي خواندن اين درس، بايد، به جاي حفظ نکات و فرمول‌هاي غير لازم، روش‌هاي حل مساله را ياد بگيريد، و براي شروع مطالعه، متن کتاب درسي و حل مثال‌ها و تمرين‌هاي آخر فصل کتاب درسي را در سر لوحه کار خود قرار دهيد. تعداد سؤالات فيزيک نامحدود است، ولي تيپ‌هاي موجود براي هر بحث، محدود است؛ بنابراين، مفاهيم مرتبط با هر تيپ و روش‌هاي حل مربوط به آن را کاملاً ياد بگيريد و براي هر تيپ، تمرين‌هاي زيادي را حل کنيد. در شروع مطالعه صبور باشيد. اگر داوطلبي هستيد که در اين درس ضعيف هستيد يا احساس مي‌کنيد که آن طور که بايد، نمي‌توانيد به صورت اصولي اين درس را مطالعه کنيد، مطمين باشيد که با کمي پشتکار و جديت، مي‌توانيد نتيجه قابل قبولي را در اين درس کسب کنيد. يکي از راه‌هاي موفقيت در اين درس، حل تمرين‌هاي زياد براي هر مبحث است. بايد بدانيد که ميزان موفقيت شما، بستگي به حجم تمرين شما در اين درس دارد.
نکته بسيار مهم ديگري که در مطالعه فيزيک، حتماً بايد به آن توجه داشته باشيد، اين است که براي پاسخگويي به برخي از سؤالات اين درس، لازم است تا بعضي از محاسبات رياضي را به خوبي بدانيد؛ زيرا ممکن است، به دليل ضعفي که در محاسبات رياضي داريد، نتوانيد از عهده حل مساله برآييد؛ پس توصيه مي‌کنيم، تا فرصت باقي است، در قسمت‌هايي از رياضيات (مثل برآيند و تفاضل بردارها، تجزيه بردار به دو مؤلفه، رابطه فيثاغورث، حل مثلث، روابط مثلثاتي و …)، که در حل مسايل فيزيک کاربرد بيشتري دارند، مطالعه و تمرين داشته باشيد.
در مطالعه درس فيزيک، به مبحث مکانيک توجه خاصي داشته باشيد؛ زيرا مبحث مکانيک، 20 تا 25 درصد پرسش‌ها را به خود اختصاص داده است و تسلط بر اين بخش، مي‌تواند به تنهايي باعث کسب درصد قابل قبولي در اين درس براي شما گردد. بهتر است که قبل از شروع مطالعه مبحث فشار و مکانيک، موضوع فيزيک و اندازه‌گيري را کاملاً ياد بگيريد؛ مثلاً به طور تقريبي، هر دو سال يک بار، يک تست از چگالي مي‌آيد و منظور از طرح اين تست در کنکور، تبديل واحدها در آن است.
پس از اينکه هر يک از مباحث را مطالعه کرديد، به سراغ تمرين‌هاي آن مبحث برويد و تا مي‌توانيد، تمرين‌هاي بيشتري از مبحث ياد شده را حل کنيد. مقدار وقتي که بايد براي هر مبحث اختصاص دهيد، بسته به وقت، توان و ميزان يادگيري شما و اهميت آن مبحث است. پس از حل تمرين‌ها، تمرين‌هاي سخت را علامت زده و در مرورهاي بعدي، دوباره آنها را حل و بررسي کنيد. در مطالعه اوليه مي‌توانيد از تست‌هاي کنکور نيز براي تمرين استفاده کنيد.
2ـ مرور
مرور کردن، کليد تثبيت اطلاعات هر درسي در کنکور است. اگر به عنوان يک داوطلب کنکور، درسي را بخوانيد، اما آن درس را مرور نکنيد، مطمين باشيد که نمي‌توانيد نتيجه مطلوب و قابل قبولي را در درس مورد نظر کسب کنيد. درسي مانند فيزيک، به دليل مباحث متفاوتي که دارد، نيازمند مرورهاي مختلف است تا مطالب آن يادآوري شده و فراموش نشوند. براي مرور بهتر و اصولي‌تر، سعي کنيد که پس از هر بار خواندن، از نکات و فرمول‌هاي مهم يادداشت‌برداري کنيد و براي مرور از اين يادداشت‌ها استفاده کنيد. ضمناً يکي از کارهاي بسيار مفيدي که مي‌توانيد انجام دهيد، اين است که يادداشت‌هاي خود را به صورت مبحثي جمع‌آوري کنيد تا هنگام مطالعه، تمام مطالب مهم مربوط به يک مبحث را در کنار هم داشته باشيد.
در اين درس نيز، مانند بسياري ديگر از دروس، بايد چند مرحله مرور را در برنامه‌ريزي خود بگنجانيد. بهتر است که مرور اصلي و نهايي را براي ايام بعد از عيد در نظر بگيريد. تا آن زمان، کل مطالب يا بخش مهمي از آنها را فراگرفته و احتياج داريد تا مطالب را به طور کامل در ذهن خود تثبيت کنيد، و براي انجام اين کار، نياز به مرور نهايي و جامع داريد؛ اما در طي مدت مطالعه، قبل از مرور جامع نيز شما نياز به مرورهاي مختلف داريد. انجام اين کار براي آن است تا شما بتوانيد مباحثي را که هر هفته در اين درس مطالعه مي‌کنيد، به خوبي ياد گرفته و به حافظه خود بسپاريد. اينکه ساعات مطالعه و مدت آن در برنامه چقدر باشد، به شما و ميزان يادگيري‌تان بستگي دارد. مي‌توانيد بعد از هر دفعه مطالعه اين درس يا پس از مطالعه کل مبحث، به مرور آن بپردازيد. مهم اين است که مرور را در برنامه مطالعاتي خود گنجانده باشيد.کار ديگري که در مرور اين درس مي‌توانيد انجام دهيد، اين است که تست‌هايي را که پيش از اين به عنوان تمرين حل کرده بوديد و از نظر شما سخت بوده است و نمونه‌هاي مشابه آن را نيز در مرورهايتان قرار دهيد تا بتوانيد تسلط بيشتري بر درس پيدا کنيد.
3ـ تست‌زني
يکي از کارهايي که شما داوطلب عزيز براي موفقيت در درس فيزيک بايد انجام دهيد، اين است که با حل کردن تست‌هاي تمريني و سرعتي در اين درس، خودتان را محک زده و نقاط قوت و ضعفتان را دريابيد. اگر نگاهي گذرا به پرسش‌هاي فيزيک در آزمون سراسري سال‌هاي گذشته داشته باشيد، خواهيد ديد که اکثر پرسش‌هاي اين درس، تکراري هستند؛ يعني در حدود 70 تا 80 درصد اين پرسش‌ها، مشابه پرسش‌هاي کنکور سال‌هاي قبل هستند؛ پس حتماً به منظور تمرين تست‌زني، بررسي تست‌هاي کنکور سال‌هاي قبل را در اين درس، نيز در برنامه خود بگنجانيد.در مبحث مکانيک، براي يادگيري بهتر، تا مي‌توانيد، تست‌هاي متنوع و مسايل مختلف را، که در سطح کتاب درسي است، حل کنيد.
براي هر مبحث، با توجه به اهميت آن و وقتي که داريد، بين 40 تا 50 تست را براي تمرين انتخاب کنيد و اگر مبحثي را به طور کامل نخوانده‌ايد، به حل تست‌هاي تمريني مربوط به آن نپردازيد. همچنين به ياد داشته باشيد که در انتخاب تست‌هاي تمريني، اولويت با تست‌هاي آزمون‌هاي سراسري سال‌هاي گذشته است؛ چون هم استاندارد هستند و هم تمام مطالب درسي را پوشش ميدهند.
در ابتدا، که به حل تست مي‌پردازيد، زمان تست زدن را در نظر نگيريد و فقط خودتان را در ميزان يادگيري در تست‌زني سؤالات آن مبحث محک بزنيد و تست‌زني سرعتي را به خرداد ماه محول کنيد.
ضمناً تست‌هايي را که حل نکرده يا غلط حل کرده‌ايد، حتماً علامتگذاري کنيد؛ زيرا در اين تست‌ها ضعف داريد و بايد آن ضعفها را برطرف کنيد.
همچنين در زمان مرور يک مبحث از درس فيزيک، به سراغ تست‌هايي که قبلاً به آنها پاسخ غلط داده‌ايد يا اصلاً نتوانسته‌ايد حل کنيد، برويد. اگر باز هم در حل برخي از اين تست‌ها مشکل داشتيد، اين موضوع به آن معني است که شما بايد مبحث مورد نظر را چندين بار ديگر بخوانيد تا به طور کامل بر آن مبحث و تست‌هايش مسلط شويد.
در نهايت، پس از مرور نهايي اين درس، به تست‌زني سرعتي مبادرت کنيد.
