سخني با کنکوري‌ها: قدر اين روزها را بدانيد
اين روزها که داوطلبان نظام جديد مشغول امتحانات نهايي هستند، داوطلبان نظام قديم يا به عبارتي پشت کنکوري‌ها چه مي‌کنند؟ داوطلباني که به گفتۀ مسؤولان سازمان سنجش آموزش کشور، حدود 40 درصد از داوطلبان آزمون سراسري امسال هستند. آيا از وقت خود به خوبي بهره مي‌برند يا تصور مي‌کنند که چون قرار نيست در امتحانات تشريحي شرکت کنند، وقت لازم را براي مطالعه و تست‌زني دارند و ديگر نبايد نگران باشند؟ اين دسته از دوستان بايد توجه داشته باشند که اگر اين روزها را با بي‌نظمي بگذرانند و ساعت خواب و بيداري و مطالعه‌شان حساب و کتاب دقيقي نداشته باشد، نه تنها رتبۀ بهتري نسبت به سال يا سال‌هاي گذشته کسب نمي‌کنند، بلکه وضعيت بدتري را هم تجربه خواهند کرد؛ براي نمونه، مي‌توان به صدها و، بهتر بگوييم، هزاران داوطلبي اشاره کرد که پشت کنکور مي‌مانند و کم کم تبديل به سياهي لشکر آزمون سراسري مي‌شوند و در نهايت به پذيرش در رشته محلي رضايت مي‌دهند که همان سال اول هم در آن پذيرفته مي‌شدند؛ البته در اين ميان، هستند داوطلباني که در سال دومي که در کنکور شرکت مي‌کنند، رتبه‌اي بسيار بهتر کسب مي‌کنند و در رشته‌اي که آرزوي آنهاست، پذيرفته مي‌شوند.
در اينجا چند پيشنهاد براي شما داريم تا از اين روزهاي باقي‌مانده تا زمان برگزاري آزمون سراسري، بهترين بهره را ببريد:
زمان‌بندي دقيق داشته باشيد
بسياري از داوطلبان پشت کنکوري، فکر مي‌کنند که راه و روش مطالعة کنکور و قلق آن دستشان آمده است؛ بنابراين، برنامه‌ريزي درسي ندارند و روش مطالعۀ خود را اصلاح نکرده و آزمون‌هاي آزمايشي خود را تحليل نمي‌کنند؛ حتي تلاششان هم در همان حد است، اما انتظار دارند که موفقيت در کنکور را به عالي‌ترين شکل، نصيب خود کنند. بايد بدانيد که اگر به همان سيستم سال گذشته درس بخوانيد، هيچ اتفاق مثبتي نخواهد افتاد؛ به همين خاطر، اگر تا کنون برنامه‌اي دقيق نداشته‌ايد، از همين امروز برنامه‌اي دقيق بنويسيد و طبق آن عمل کنيد. در اين برنامه، ساعت بيدار شدن خود و اينکه چه دروسي را بايد صبح و چه دروسي را بعد از ظهر مطالعه کنيد و چه تست‌هايي را پاسخگو باشيد، مشخص نماييد و به آن پايبند باشيد. توجه داشته باشيد که شما خودتان ناظم خودتان هستيد و اگر برنامه‌تان را رعايت نکرديد، بايد خود را جريمه کنيد.
تست‌هاي زيادي حل کنيد
بعضي از داوطلبان عادت دارند که فقط مطالعه کنند. داوطلبي که سال قبل رتبه خوبي نياورده، در نهايت هفته‌اي 100 يا 200 تست آموزشي حل کرده است. شما بايد بتوانيد هفته‌اي حداقل ۷۰۰ الي ۸۰۰ تست آموزشي حل کنيد؛ يعني روزي ۱۰۰ تست. اگر هنوز به اين عدد نرسيده‌ايد، بايد برنامه درسي تان را طوري تنظيم کنيد تا تعداد تست‌هايتان را به اين عدد برسانيد. اگر روش پشت کنکوري‌هاي موفق را دنبال کرده باشيد متوجه خواهيد شد که ميانگين تعداد تست و تمرين آنها هفته‌اي ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ بوده است؛ حتي بعضي از آنها به ۲۰۰۰ تست در هفته هم رسيده‌اند! در ضمن، حتماً تست‌هايي را که غلط مي‌زنيد، با دقت تحليل کنيد و، در صورت لزوم، نکتۀ کليدي تست را يادداشت‌برداري کنيد؛ زيرا تست‌زدن براي کسب سه مهارت مهم بالا رفتن دقت، سرعت و ظرافت‌هاي علمي درس مورد نظر است.
تنوع مطالعاتي داشته باشيد
علاوه بر بالا بردن ساعت مطالعه، بايد تنوع مطالعاتي را نيز در روش مطالعه خود پياده کنيد. برخورداري تنوع مطالعاتي در برنامه مطالعاتي، باعث مي‌شود که دروس براي شما بيشتر مرور بشوند؛ براي مثال، اگر درس رياضي را فقط در روزهاي جمعه مطالعه کنيد، تا هفته آينده اين درس مرور نخواهد شد؛ اما اگر هر روز دروس متفاوتي را در برنامه مطالعاتي خودتان بگذاريد، دفعات مرور شما بالاتر خواهد رفت و دروس براي شما تکرار خواهند شد. نکتۀ مهم ديگري که بايد به آن توجه کرد، اين است که در آزمون سراسري، به طور همزمان، با تمام دروس سر و کار داشته و شما نياز به آمادگي تمامي قسمت‌هاي ذهن خودتان داريد؛ بنابراين، اگر در طول روز، تنوع در چينش دروس داشته باشيد، مي‌توانيد ذهن خود را براي حضور در آزمون سراسري تقويت کنيد؛ پس تنوع مطالعاتي را براي جلوگيري از خستگي ذهن و افزايش کيفيت مطالعه، رعايت کنيد تا بتوانيد با مرور بيشتر مطالب در طول هفته، به تثبيت آنها کمک کرده و در آزمون سراسري به موفقيت دست پيدا کنيد.
ترمز دستي‌هاي خود را بشناسيد
چرا سال گذشته، رتبۀ مورد نظر خود را به دست نياورديد؟ به جاي آنکه ديگران را محکوم کنيد، واقع بين باشيد و دلايل عدم موفقيت خود را بررسي کنيد. آيا شما وقت زيادي را به بازي‌هاي کامپيوتري اختصاص مي‌داديد؟ آيا زياد مي‌خوابيديد؟ آيا گوشي موبايل از دست شما نمي‌افتاد؟ آيا زمان زيادي را صرف دوستان و همکلاسي‌هاي خود مي‌کرديد؟ در اين فرصت باقي‌مانده، ترمز دستي‌هاي خود را حذف کنيد تا نتيجۀ سال گذشته را نداشته باشيد.
منفي بافي ممنوع !
«الان دير است»، «با 40 روز درس خواندن که نمي‌شود نتيجه گرفت» و …. سال گذشته هم گرفتار همين جملات شديد و حتي ماه‌هاي آخر منتهي به کنکور را به اميد آزمون سراسري سال آينده، اصلاً درس نخوانديد. مطمين باشيد که اگر امسال هم آيه ياس بخوانيد، بهره‌اي نخواهيد برد. توجه داشته باشيد که شما در نقطۀ صفر نيستيد، و اگر همين روزها را هم خوب و منطقي درس بخوانيد، مي‌توانيد پيشرفت قابل ملاحظه‌اي داشته باشيد. درست است که سال گذشته نتوانستيد نتيجه مطلوبي را کسب کنيد، اما به جاي بدبيني نسبت به آينده، از شکستتان درس بگيريد و حواستان را جمع کنيد تا دوباره آن را تکرار نکنيد. در روان‌شناسي گشتالت گفته مي‌شود: «خوشبخت کسي است که از گذشته درس بگيرد، در حال زندگي کند و براي آينده برنامه‌ريزي کند.» با اين ديد ادامه دهيد که آينده‌اي خواهيد ساخت تا گذشته‌تان در برابر آن زانو بزند. مطمين باشيد که با تغيير و اصلاح رفتارتان، نتيجه متفاوت و دلخواهتان را خواهيد گرفت.
من همه چيز را بلدم
يکي ديگر از عواملي که مانع از موفقيت پشت کنکوري‌ها مي‌شود، اين تصور باطل است که عده‌اي تصور مي‌کنند همه چيز را خوانده و به بهترين درجه از آمادگي رسيده‌اند؛ در نتيجه، بعد از تعطيلات نوروز، ساعات مطالعه‌شان کم مي‌شود و به مرور، با اين تصور باطل که چند دور کتاب‌ها را مطالعه کرده‌اند و چيزي براي خواندن باقي نمانده است، درس‌ها را کاملاً رها مي‌کنند و در نهايت، روزي يک يا دو ساعت تست مي‌زنند. اين دسته از داوطلبان، بايد دقت کنند که در آزمون سراسري، براي کسب يک رتبۀ عالي، لازم است که بهترين باشند، و بهترين بودن به معناي آن است که تا زمان برگزاري آزمون سراسري بايد طبق برنامه پيش رفت. اينکه شما در يک يا دو آزمون آزمايشي نتايج خوبي گرفته‌ايد، دليل نمي‌شود که درس خواندن را رها کنيد؛ زيرا ديگران به راحتي از شما سبقت مي‌گيرند و با کسب آمادگي بيشتر، شما را پشت سر خواهند گذاشت. درست است که ما هميشه مخالف منفي‌بافي و اضطراب بي‌مورد هستيم، اما زندگي در رؤيا و خيالبافي نيز راه رسيدن به موفقيت نيست؛ پس هيچ وقت مطالعه و تست‌زني را رها نکنيد و تلاش کنيد که تفريح و استراحتتان تا روز آخر، حساب شده و طبق برنامه باشد.
يکي از مؤثرترين راهکارها براي افزايش بازدهي مطالعه، ورزش کردن است؛ پس لازم است که يک کنکوري آن را در برنامۀ روزانۀ خود بگذارد تا از فوايد آن بهره‌مند بشود؛ زيرا ورزش مناسب و مداوم، مي‌تواند بهترين راه براي رفع خستگي، حفظ آرامش و کاهش استرس باشد. در اين مدت باقي‌مانده، شما مي‌توانيد دو نوع ورزش را در برنامۀ خود جاي دهيد. نخست، ورزش‌هايي مانند شنا، پياده روي، فوتبال يا دوچرخه سواري است که دو يا سه ساعت وقت شما را مي‌گيرد. اين دسته از ورزش‌ها انرژي شما را تخليه مي‌کند و بهتر است که در شب‌هاي قبل از آزمون‌هاي آزمايشي نباشد. دوم، نرمش‌هاي کوتاه است که در هر روز 10 تا 15 دقيقه از زمان شما را مي‌گيرد و بهترين زمان اجراي آنها پس از بيدار شدن از خواب يا در بازه‌هاي استراحت بين دو برنامه مطالعاتي است.
خوابي مناسب و به موقع داشته باشيد
اگر شما هر روز در يک ساعت متغير بخوابيد و يک ساعت غير مشخص بيدار شويد، بدن شما نمي‌تواند خود را تنظيم کند و در نتيجه، تمرکز، شادابي و کارايي ذهن شما کم مي‌شود و شما از درس خواندن بسيار، زود خسته مي‌شويد و افت درسي پيدا خواهيد کرد؛ پس نياز به يک برنامۀ منظم و مشخصِ خواب داريد و بايد دقيقاً طبق آن عمل کنيد تا بدن شما و ذهنتان به نظم برسد و کارايي‌تان بالا برود.
مشکل اصلي بسياري از پشت کنکوري‌ها اين است که نمي‌توانند صبح زود از خواب بيدار بشوند يا نمي‌توانند به موقع بخوابند. آنها مي‌گويند که بازدهي‌شان در شب‌ها بهتر از صبح زود است؛ به اين دسته از عزيزان بايد گفت که بدن انسان به گونه‌اي تنظيم شده است که به خواب شب نياز دارد؛ و گرنه بعد از مدتي سلامتي جسمي و روحي انسان با مخاطراتي مواجه مي‌شود؛ از سوي ديگر، اکثر داوطلبان براي روز آزمون بايد صبح زود بيدار شوند و در ساعت 8 صبح با آمادگي کامل پاسخگوي سؤال‌ها باشند. حال اگر داوطلبي به بيداري صبح زود عادت نداشته باشد، نمي‌تواند آمادگي جسمي و ذهني کامل را براي حضور در جلسۀ آزمون سراسري کسب کند.
