راهکارهای افزایش تمرکز

تمرکز یعنی حفظ و نگهداری.لذا بدون داشتن دقت و تمرکز حواس، یادگیری صورت نمی گیرد. تمرکز نسبی است یعنی تقریبا همه افراد تا حدودی از آن بهره مند هستند.وکسی نمی تواند ادعا کند کاملا بی دقت است ویا همیشه تمرکز حواس دارد.فراموش نکنیم که تمرکز کارایی حافظه را افزایش می دهد.حواس پرتی و عدم تمرکز می‌تواند دلایل درونی یا بیرونی داشته باشد اگر موضوع درونی فکر شما را مشغول می‌کند بهتر است با خودتان کنار بیایید زمان‌های مشخصی را برای فکر کردن به آن موضوع اختصاص دهید مثلا بگویید ۱۵ دقیقه  فکر می‌کنم بعد ۴۵ دقیقه درس می‌خوانم قبل از مطالعه شرایط محیطی را هم محیا کنید سعی کنید پشت یک میز رو به دیوار درس بخوانید و وسایل اضافی را که ممکن است حواستان را پرت کند از روی میز و اتاق بردارید. سرعت مطالعاتان را بالا ببرید و روی یک مطلب خیلی وسواس به خرج ندهید، سعی کنید هنگام مطالعه زیر موارد مهم خط بکشید یا یادداشت‌برداری داشته باشید. مطالعه هر وقت حواستان معطوف چیزی شد آن را روی کاغذ یادداشت کنید و به خودتان بگویید مثلا یک ساعت دیگر راجع به آن فکر می‌کنم. از شرایط محیطی هم غافل نشوید، صندلی مناسب، نور کافی و سکوت نسبی و… هم از عوامل مؤثر تمرکز است.

مراحل یادگیری فرایندهای روانی پایه:

۱- دقت (توجه): اولین مرحله یادگیری است .دقت یعنی تمرکز کافی آن در مغز.

انواع دقت:

دقت بینایی-دقت شنوایی-دقت بویایی-دقت چشایی-دقت لامسه

سهم حواس در یادگیری ،عبارتند از بینایی(۷۵%) -شنوایی(۱۳%) – بویایی(۶%)- چشایی(۳%)- لامسه(۳%)

لذا اکثر کودکان در دقت بینایی ودقت شنوایی مشکل دارند. در مراکز یادگیری بیشترین تاکید بر این مرحله صورت می گیرد زیرا ابتدا دانش آموز باید دقت داشته باشد تا بتواند به مراحل بعدی یادگیری برسد.

دقت بینایی:یعنی تمرکز بر آنچه که می بیند.

دقت شنوایی:تمرکز کافی بر آنچه که می شنود.

۲- ادراک(درک وفهم): دومین مرحله یا فرایند یادگیری است .ادراک یعنی ثبت داده های حسی بطور معنا داری در مغز.ادراک هم مانند دقت می بایستی در کلیه حواس صورت گیرد ولی در مسئله آموزشی دو حس بینایی وشنوایی بیشترین نقش را دارند لذا در مرکز اختلالات بر ادراک بینایی وادراک شنوایی تاکید زیادی می گردد.

ادراک شنیداری: کودکان مبتلا به مشکلات یادگیری از نظر شنیدن مشکلی ندارند ولی در تفسیر آنچه که می شنوند دچار مشکل هستند.

ادراک دیداری: کودکان دارای مشکلات یادگیری در تفسیر آنچه که می بینند دچار اشکال هستند.

۳- حافظه: یعنی توانایی بخاطر آوردن اطلاعات تازه آموخته شده. حافظه تقریبا در تمام یادگیریها نقش اساسی دارد.حافظه نیز شامل کلیه حواس می شود ولی بیشترین تاکید بر حافظه بینایی وحافظه شنوایی است.

انواع حافظه:

حافظه حسی(بینایی-شنوایی و…)

حافظه کوتاه مدت: دریافت اطلاعات برای مدت کوتاه .فقط یک دقیقه مطالب را نگه می دارد(۹-۵) کلمه یا عددرا در ذهن برای مدت کوتاه نگه می دارد

حافظه بلند مدت: دریافت اطلاعات در ذهن برای مدت طولانی.

حافظه بینایی: توانایی کودک در بخاطر آوردن کلمه ها-اشیاء و…

حافظه شنوایی:توانایی کودک در بخاطر سپردن ، به یاد آوردن وتکرار صحیح آن چیز یا چیزهایی که شنیده است.

تمرکز نداشتن:

– سرعت مطالعه نامناسب(افزایش سرعت یعنی به مرور زمان سرعت مطالعه خود را بالا ببریم)

– بی حوصلگی/حس منفی

– خستگی(-خستگی زیاد موجب عدم تمرکز است لذا کمی استراحت لازم است)

–  گاهى برخى حوادث و اتفاقات، فضاى روانى فرد را دچار اختلال مى‏کند .

– هیجان(مثبت و منفی)

– وضعیت نشستن(درست نشستن یعنی خوابیده نباشیم پشت میز یا هر جای دیگری صاف بنشینیم)

– منتظر اتفاق خاصی بودن

– دل مشغولی(یادداشت کردن ذهن مشغولی است)

– تغییر مکان هنگام مطالعه(ثبات مکان یعنی مکان خود را زیاد تغیر ندهیم.)

– عمیق مطالعه نکردن

– شوق درسی نداشتن(اشتیاق یعنی از درس خواندن همراه با چیزهای دیگر لذت ببریم)

– اغتشاشات فکری خانواده مانند: مشکلات ارتباطی ،اقتصادی و اجتماعی واعتیاد والدین (باعث میشود که کودک ویا نوجوان به این موضوع فکر کند)…

– مشغله ذهنی دانش آموز. شامل مواردی از قبیل: درد، رنج، غم وغصه

– اضطراب و نگرانی

– گرسنگی و تشنگی(خواب و غذای کافی در افزایش تمرکز حواس تاثیر فراوان دارند.لذادانش آموزان خواب آلود و یا گرسنه وحتی تشنه، کمتر به درس توجه می کنند)

– ترس و خشم و شادی

– بیماریها و….

– بی علاقگی به موضوع

– فشارهاى روانى

– بی دقتی و حواس پرتی بیرونی و محیطی:سردی و گرمی هوا-نور شدید و نور ضعیف-(صداهای ناهنجار-روشن بودن رسانه ای صوتی و تصویری و…)

– در برخی موارد تکالیف سنگین باعث عدم تمرکز حواس دانش آموز می گردد.

– کمبود محبت و نشاط در خانواده

– احساس نا امنی

– مقایسه کودک ونوجوان با سایر همسالان

تمرکز در آزمون:

– خواندن کامل سوال: اشتباه دانش آموز قوی  است که صورت سوال را کامل نمی خواند.سر جلسه آزمون دور کلمات کلیدی خط بکشید.

– خواندن تمامی گزینه ها:گاهی گزینه درست و گزینه درست تر وجود دارد.

– خط کشیدن: دور کلمات کلیدی خط بکشید.

– درست نشستن: بد نشستن تبادل اکسیژن را مختل میکند و گردش خون دچار مشکل میشود و سرعت انتقال ذهن را پایین می آورد.

– از این سوال به اون سوال نپریدو صورت سوال را کامل بخوانیم.

– اشتباهات موردی:شماره سوال و گزینه را چک کنیم.

– تمیز نوشتن در جلسه:بزرگ نوشتن و کثیف نوشتن از عوامل بی دقتی است.

راه حل

– تهیه لیست‌ و یادداشت برداری کارها و تکالیف مربوطه که توسط معلم ارائه می شود.

– از روانشناس و مشاور کمک بخواهید.

– اگر مطالب به صورت شعر و یا ریتمیک باشد موجب تقویت دقت دانش آموزان میشود.

– نظم داشتن در امور تحصیلی بر تمرکز حواس می افزاید.کودکانی که بی نظم هستنددقت کمتری هم دارند.

– اعتماد به نفس رابا تشویق کردن افزایش دهید.

– سعی کنید اضطراب و افسردگی دانش آموزان را از بین برده و روحیه آنان را تقویت نماییدزیرا استرس و افسردگی بر یادگیری اثر منفی می گذارد.

– ورزش و بازی موجب افزایش دقت کودکان می شوند.

– خنده باعث آرامش ونیز تمرکز حواس می شودو باعث می گردد که دانش آموزان سریعتر یاد بگیرند و بیشتر دقت نمایند.

– نوشتن با قلم، طبیعی تر وبهتر از تایپ کردن است .لذا در تکالیفی که به دانش آموز داده میشود این موضوع حتما رعایت گردد

– تصورات منفی و خیالپردازی ها میزان دقت کودکان و نوجوانان را کاهش می دهد.

– هنگام خواندن مطلب زیر آن خط بکشید و یا انگشت خود را زیر کلمات بگذارید و شمرده بخوانید.

– علاقه داشتن نسبت به موضوعی سبب تمرکز می شود.

تمرینات پیشنهادی مخصوص معلم های عزیز

– زمانی که دانش آموز دقت میکند او را تشویق نمایید و پاداش دهید.

– تعدادی مهره های رنگی تهیه کرده وابتدا مهره ها را روی میز بریزید تا کودک بی دقت به آنها نگاه کند چند مهره را کم و یا زیاد کنید و از کودک بخواهید که به شما بگویید چه تغییری رخ داده است.

– از دانش آموز بخواهید تصاویر ناقص را کامل کند.

– به دانش آموز دو تصویر مشابه( که فقط در برخی جزییات با هم متفاوت هستند) نشان دهید و از او بخواهید تفاوت آنها را بگوید.

– از دانش آموز بخواهید با استفاده از نقشه ،محلهایی را که از او می پرسید به شما نشان دهد.

– نخ کردن مهره های رنگی بصورت یکی در میان و…

– از دانش آموز بخواهید جملات ناقص را به دلخواه خود کامل کند.مثال: من دیروز…………

– بریدن شکلهای مختلف و چسباندن تصاویر توسط دانش آموز

– چند وسیله کمک آموزشی و… را به کلاس بیاورید و به دانش آموزان نشان دهید سپس از دانش آموزی که بی دقت است بخواهید تا چشمانش راببندد و اشیاء را لمس کند ونام اشیاء را به شما بگوید.

– افزایش دقت و تمرکز با گوش دادن به صداهای مختلف و یادداشت کردن آنها توسط معلم روی تابلو.

– استفاده از دارت جهت هماهنگی چشم ودست ودقت.

– چند تصویر به دانش آموز نشان دهید و سپس آنها را پنهان کنید واز دانش آموز بخواهید به شما بگوید چه دیده است.

– کلماتی را از متن دروس تهیه کرده و از دانش آموز بخواهید برای آنها تشدید ویا سرکش و…بگذارد.

– متنی را تهیه کنید و نقطه های کلمات آن را بردارید و از دانش آموز بخواهید نقطه ها را بگذارد.این کار را هم روی تخته کلاس می توانید انجام دهید و هم بصورت تایپ می توانید در اختیار دانش آموزان قرار دهید.

– از دانش آموز بخواهید جملات در هم ریخته را مرتب کند.

– از دانش آموز بخواهید کلماتی را که بیان می کنید بعد از شما تکرار کند.مثال: خانه-میز-لباس(مثال عددی: ۶-۸-۹ سپس کلمات را کم کم به ۷ کلمه و یا ۷ عدد برسانید .(جهت تقویت دقت و حافظه)

– نوشتن صداهای اول و یا آخر کلمات و جمله سازی با آنها.مثال: آب صدای آخر آن (ب) است و دانش آموز میبایستی مثلا بنویسد(بار) وسپس با آن جمله بسازد.

– چشمان دانش آموز را ببندید و از سایر دانش آموزان بخواهید او را صدا بزنند.کودک می بایستی به طرف جهت صدا برود.

– چند تصویر را به صورت مرتب روی میز بچینید و سپس از دانش آموز بخواهید با دقت به آنها نگاه کند وچشمانش را ببندد.سپس جای یک و یا دو تصویر را عوض کنید تا دانش آموز به شما بگوید جای کدام تصاویر عوض شده است.

– از دانش آموز بخواهید نام اشیاء داخل کلاس ،نام مدیر و معاون مدرسه،نام چند نفر از دوستان،آدرس و تلفن منزل،شماره تلفن همراه پدر دانش آموز،و…را برای شما بنویسد.

– تصویری را به دانش آموز نشان دهید و سپس آن را پنهان کنید.دانش آموز میبایستی جزییات تصویر را برای شما بگوید.

– کلماتی را به دانش آموز دهید و از او بخواهید حد اقل ۳ جمله برای آن بنویسد.

– شمارش معکوس توسط دانش آموزان ویا برعکس حرف زدن مثل:این زنگ علوم داریم=داریم علوم زنگ این

– زمانی که تمرکز دارند آنها را تشویق کنید.

– چند جمله روی تابلو بنویسید و یک کلمه اضافه هم در آن بنویسید.

– معلم با طرح سئوال های مختلف برقدرت تفکر وافزایش دقت دانش آموزان نقش بسزایی دارد.

– به دانش آموز کم دقت مسئولیت داده و او را در کارهای گروهی شرکت دهید تا بدینوسیله برخی مطالب را از دوستان خود فرا بگیرد.

– معلم میبایستی جهت افزایش دقت کودکان از مطرح کردن مطالب تکراری خودداری نموده و موضوع را عوض کند و از روش دیگری کمک بگیرد.

– از روشهای مختلف تدریس استفاده کنید.

– معلم میبایستی در دانش آموزان ایجاد انگیزه نماید زیرا نداشتن انگیزه از علل بی دقتی است .

– اگر مطالبی که تدریس می شوند همراه با تصویر باشند برمیزان یادگیری دانش آموزان تاثیر فراوان دارند.