براي يک انتخاب رشتۀ خوب: چه بايد کرد؟
قسمت دوم (کدام دانشگاه را انتخاب کنم؟)
همان طور که انتخاب رشتۀ دانشگاهي از اهميت بسزايي برخوردار است، انتخاب دانشگاه محل تحصيل نيز بسيار مهم است؛ يعني بايد بدانيم که از ميان انواع دانشگاه‌ها، کدام يک را در کدام شهر انتخاب کنيم؛ از همين رو، لازم است که در ابتدا با انواع دانشگاه‌ها آشنا شويد. الف) دانشگاه‌هاي دولتي (دوره‌هاي روزانه) دوره‌هاي روزانه دانشگاه‌هاي دولتي را با چند ويژگي اساسي کيفيت بالا، ورودي دشوار و تحصيل رايگان مي‌شناسند. دانشگاه‌هاي دولتي، از طريق وزارت علوم، تحقيقات و فناوري يا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي بودجه خود را تامين مي‌کنند؛ بنابراين، براي تحصيل، هيچ هزينه‌اي نيز از دانشجويان طلب نمي‌کنند. معمولاً تاکنون به اين شکل بوده است که بهترين استادان هر شهري، در دانشگاه‌هاي دولتي آن شهر تدريس مي‌کنند، و معمولاً کيفيت اين دانشگاه‌ها زبان‌زد است. نکته‌اي که خيلي مهم است، کيفيت دانشگاه‌هاي دولتي شهرستان‌ها و اعتبارشان نسبت به دانشگاه‌هاي تهران است.
معمولاً همه دانش‌آموزان، دانشگاه‌هاي دولتي تهران را با کيفيت‌تر از همه دانشگاه‌هاي ايران مي‌دانند و منتهاي آرزويشان اين است که در اين دانشگاه‌ها تحصيل کنند؛ اما آيا واقعاً چنين تصوري صحيح است؟
يعني واقعاً همه دانشگاه‌هاي تهران، از دانشگاه‌هاي شهرستاني در تمامي رشته‌ها بهترند؟ بايد گفت که آن چه نمايانگر قدرت علمي يک دانشگاه است، در درجه اول، تعداد اعضاي هيات علمي دانشکده، و در درجه دوم، تعداد «استاد تمام»هاي آن دانشکده است.
همچنين آزمايشگاه‌ها و کارگاه‌هاي مجهز نيز اهميت بسزايي در اين ارزش‌گذاري دارند؛ پس اگر بين سطح علمي يک رشته در دو دانشگاه مختلف شک کرديد، بهترين راه، مراجعه به سايت دانشکده‌ها و مقايسه هيات علمي دو دانشکده و، در مرحلۀ بعد، بررسي امکانات آزمايشگاهي و کارگاهي آنهاست. توجه داشته باشيد که چون دانشگاه‌هاي دولتي با محدوديت ظرفيت مواجه هستند و خيلي از داوطلبان نيز تمام خواسته‌شان اين است که در يک دانشگاه دولتي قبول شوند، اگر در يکي از رشته‌هاي دوره روزانه يک دانشگاه دولتي قبول شويم و نخواهيم در آن رشته ادامه تحصيل دهيم يا به هر دليلي از ثبت‌نام در آن امتناع ورزيم، محروميت يکساله از آزمون سراسري، گريبان ما را خواهد گرفت؛ يعني سال بعد، از شرکت در آزمون سراسري محروميم و در واقع دو سال عقب مي‌افتيم. در ضمن، دانشگاه‌هاي دولتي، به ازاي اين تحصيل رايگان، در همان ابتداي تحصيل از شما تعهد مي‌گيرند که پس از پايان تحصيلاتتان، به مدت يک برابر زمان تحصيل، در داخل کشور مشغول فعاليت شده و خدمت کنيد؛ حال اگر دانشجويي در پايان تحصيلاتش، براي ادامه تحصيل در مقطع بعدي، خواهان خروج از کشور باشد، بايد با پرداخت هزينه معادل اين چند سال تحصيل رايگان، به اصطلاح مدرک خود را آزاد کند؛ اما اگر فارغ‌التحصيلي، پس از پايان تحصيلات در ايران بماند (از مدرک خود براي اشتغال استفاده کند يا نکند)، هيچ هزينه و تعهدي براي وي وجود نخواهد داشت.
بیشتر بخوانید :
براي يک انتخاب رشتۀ خوب: چه بايد کرد؟ (قسمت اول )
از استعدادها و توانايي‌هاي خود تا چه اندازه آگاه هستيد؟
پاسخگویی به سوالات ( مشاوره ای ) آزمون سراسری ۹۸
ب) دانشگاه‌هاي دولتي (دوره‌هاي شبانه) تفاوت اصلي دوره‌هاي روزانه دانشگاه‌هاي دولتي با دوره‌هاي شبانه همين دانشگاه‌ها در اين است که در دوره‌هاي شبانه، براي هر ترم و هر واحد درسي، هزينه‌اي اخذ مي‌شود که حدود هزينه دريافتي آن در دفترچه راهنماي انتخاب رشته درج شده است؛ البته همۀ رشته‌ها در دوره‌هاي شبانه ارايه نمي‌شوند و امکانات رفاهي، مانند خوابگاه و وام دانشجويي، نيز به دانشجويان شبانه تعلق نمي‌گيرد؛ هر چند، اگر دانشگاه از لحاظ خوابگاه محدوديتي نداشته باشد، ديده شده است که به دانشجويان شبانه نيز (با اخذ هزينه‌اي بيشتر از دانشجويان روزانه) خوابگاه اعطا شده است.
از لحاظ بهره‌مندي از امکانات تغذيه هم، دانشگاه‌ها با يکديگر متفاوت دارند. بعضي از دانشگاه‌ها تفاوتي بين دانشجويان دوره‌هاي روزانه و شبانه خود در مورد هزينه غذا قايل نمي‌شوند و بعضي از دانشگاه‌ها نيز از دانشجويان دوره‌هاي شبانه، هزينه بيشتري براي تغذيه آنها دريافت مي‌کنند. گفتني است که تعهد به خدمت، از دانشجويان دوره‌هاي شبانه گرفته نمي‌شود؛ زيرا تحصيل آنان رايگان نيست؛ بنابراين، دانشجويان دوره‌هاي شبانه، بعد از اتمام تحصيلشان در دانشگاه‌هاي دولتي، بدون پرداخت هيچ هزينه‌اي مي‌توانند مدرکشان را آزاد کنند. نکته مهم اينجاست که عده‌اي تصور مي‌کنند که زمان برگزاري کلاس‌هاي شبانه در ساعات انتهايي روز است!
چنين تصوري اشتباه است و از لحاظ زمان برگزاري کلاس‌ها و برخورداري استاداني که تدريس مي‌کنند، هيچ تفاوتي بين دانشجويان دوره‌هاي روزانه و شبانه وجود ندارد و فقط روي کارت دانشجويي آنان روزانه يا شبانه بودن درج مي‌شود و حتي در مدرک تحصيلي‌شان نيز عنوان «شبانه» ذکر نمي‌شود.
پ) دانشگاه پيام‌نور دانشگاه پيام‌نور، بر اساس روش آموزش از راه دور و آموزش نيمه‌حضوري تاسيس شده است. از نظر ساختاري، دانشگاه پيام‌نور داراي يک سازمان مرکزي و شعبه‌هاي بسيار در سراسر کشور است و دامنۀ وسيعي از رشته‌هاي مختلف را ارايه مي‌دهد.
اکنون اين دانشگاه داراي بيش از 500 مرکز در سراسر کشور است که به صورت نيمه‌حضوري به اراية آموزش مي‌پردازند. در دانشگاه پيام‌نور، کلاس‌ها به سه شيوة غيرحضوري، نيمه‌حضوري و حضوري تشکيل مي‌شوند. حضور در کلاس‌هاي تيوري، اختياري است؛ يعني دانشجو مي‌تواند در اين کلاس‌ها شرکت کند يا نکند، اما حضور در دروس عملي و آزمايشگاه، اجباري است. تحصيل در اين دانشگاه رايگان نيست، اما شهريۀ آن نسبت به ساير دانشگاه‌هاي غيررايگان، کمتر است. گفتني است که دانشگاه پيام‌نور، يکي از دانشگاه‌هاي مورد تاييد وزارت علوم بوده و داراي مدرک معتبر است و براي ادامه تحصيل در خارج از ايران نيز مدرک اين دانشگاه مورد تاييد بسياري از دانشگاه‌هاي جهان است.
ت) دانشگاه غيرانتفاعي هدف از تاسيس و توسعه دانشگاه‌ها و مؤسسات غيرانتفاعي، بسيج کليۀ امکانات کشوردر امر گسترش آموزش عالي و ارتقاء سطح دانش و فرهنگ جامعه است. دانشگاه‌هاي غيرانتفاعي، از جمله دانشگاه‌هاي غيردولتي کشور هستند که داوطلب تحصيل در آن، مي‌تواند از طريق آزمون سراسري و همراه با ساير داوطلبان اين آزمون براي پذيرش در آن دانشگاه‌ها اقدام کند. داوطلبان ثبت‌نام در دانشگاه‌هاي غيرانتفاعي مي‌توانند پس از تاييد مراجع ذي‌صلاح، که معمولاً در هنگام آزمون سراسري مشخص مي‌شود، با پرداخت شهريه، از امکانات و تخصص‌هاي موجود در دانشگاه‌هاي غيرانتفاعي استفاده نمايند. بخش اعظمي از دانشجويان دانشگاه غيرانتفاعي را دانشجويان مقطع کارداني و کارشناسي تشکيل مي‌دهند و ميزان شهريه آن نيز با دانشگاه آزاد تقريباً برابر است.
ث) دانشگاه فرهنگيان دانشگاه فرهنگيان، دانشگاهي است که به منظور تربيت مربيان و معلمان توانمند تاسيس شده است و بر اساس مصوبات شوراي عالي انقلاب فرهنگي و ضوابط و مقررات دو وزارتخانه آموزش و پرورش و علوم، تحقيقات و فناوري اداره مي‌شود.
طبق اين اساس‌نامه، سازمان مرکزي دانشگاه فرهنگيان، در شهر تهران مستقر است و پرديس آقايان و خانم‌ها نيز به طور جداگانه در هر يک از استان‌ها راه‌اندازي و مقرر شده است که ساير مراکز تربيت‌معلم نيز در اين پرديس‌ها سامان‌دهي مي‌شوند؛ به اين ترتيب، مراکز تربيت معلم سابق ارتقاء يافته و تحت عنوان دانشگاه فرهنگيان به فعاليت خود ادامه مي‌دهند. در حال حاضر، اين دانشگاه، در دو مقطع کارشناسي و کارشناسي‌ارشد، به تربيت، آموزش و ارتقاء علمي و معرفتي مربيان و معلمان آموزش و پرورش مي‌پردازد. علاوه بر آزمون سراسري، از متقاضيان ورود به دانشگاه فرهنگيان، مصاحبه و گزينش نيز انجام مي‌شود.
همچنين تست‌هاي مربوط به سلامت جسماني از پذيرفته‌شدگان اين دانشگاه گرفته مي‌شود و دانشجويان از بدو ورود به دانشگاه، به استخدام آموزش و پرورش در مي‌آيند.
ج) پرديس‌هاي خودگردان دانشگاه‌هاي دولتي پرديس‌هاي خود گردان، شعبه‌هايي از دانشگاه‌هاي دولتي هستند. طبق مجوزي که از مجلس شوراي اسلامي براي دانشگاه‌هاي دولتي گرفته شده است، بعضي از دانشگاه‌ها مي‌توانند با ايجاد پرديس‌هاي خودگردان، در همان دانشگاه شعباتي ايجاد کرده و شروع به جذب دانشجو کنند. مدرک پرديس‌هاي خودگردان با امضاء رياست و معاونت آموزشي دانشگاه مربوط صادر مي‌شود و شکل آن کاملاً مشابه مدارک دوره‌هاي روزانه است و بر اساس شيوه‌نامه تاسيس پرديس‌هاي خودگردان، در متن مدرک عنوان «پرديس دانشگاهي» به عنوان دانشکده محل تحصيل ذکر مي‌شود. در پرديس‌هاي خودگردان هر دانشگاه، استادان درجه يک و برتر تدريس مي‌نمايند و نحوۀ تدريس در اين دانشگاه‌ها، همانند دانشگاه‌هاي دولتي، از کيفيت بسيار بالايي برخوردار است و به دليل آنکه دانشجويان اين پرديس‌ها از مزايايي همانند دانشجويان دوره‌هاي روزانه دانشگاه‌ها برخوردار هستند، بايد شهريه پرداخت نمايند. ميزان شهريه پرديس خودگردان هر دانشگاه، همانند شهريه ديگر دانشگاه‌ها، در هر سال متغير بوده و وابسته به شهريه ثابت و متغير آن است. همچنين پرديس خودگردان دانشگاه‌ها، از لحاظ کيفيت آموزشي، با يکديگر متفاوت هستند و هر دانشگاه، در ازاء امکانات و خدماتي که به دانشجويان اين پرديس‌ها ارايه مي‌دهد، شهريه دريافت مي‌نمايد؛ اما در کل، شهريه اين پرديس‌ها، نسبت به ساير دانشگاه‌ها، که از دانشجويان خود شهريه دريافت مي‌کنند، بيشتر است.
ادامه دارد…
