با جمع‌بندي دروس به استقبال کنکور برويم
براي همه داوطلبان آزمون سراسري، خرداد ماه از اهميت ويژه‌اي برخوردار است؛ زيرا عموماً در ميان داوطلبان، اين ماه به دوران جمع‌بندي معروف است و بيشتر داوطلبان در اين زمان، مشغول اين هستند تا مطالبي را که در طول سال مطالعه کرده‌اند، جمع‌بندي نموده و براي کنکور آماده شوند. دوران جمع‌بندي، دوران بسيار مهمي است؛ زيرا علاوه بر داوطلبان که بايد به مديريت خوب اين دوران فکر کنند، دانش‌آموزان سال آخر نيز بايد امتحاناتشان را در همين زمان بدهند و خودشان را براي آنها آماده کنند و علاوه بر آن بايد شيوه دوران جمع‌بندي را اجرايي کنند و از زمان خود نهايت استفاده را ببرند. اهميت دوران جمع‌بندي و روش برنامه‌ريزي در اين ماه را همه مي‌دانند؛ زيرا با استفاده صحيح از ماه خرداد و اجراي روش صحيح جمع‌بندي، در هر جايگاهي که باشيد، مي‌توانيد رشد کرده و از تلاش خود نتيجه دلخواه بگيريد. در حال حاضر، بيشتر دانش‌آموزان اين تصور را دارند که هيچ‌يک از مطالبي را که تا به حال خوانده‌اند، به ياد ندارند.
اين موضوع باعث مي‌شود تا آنان نتوانند در اين ايام به خوبي برنامه‌ريزي کرده و از وقت خود استفاده نمايند و فکر مي‌کنند که براي يادگيري بهتر، بايد تمام مطالب را در دوره جمع‌بندي مرور کنند؛ اما نگران نباشيد؛ چون به محض اينکه در جلسه آزمون سراسري حاضر شويد و سؤالات را ببينيد، متوجه خواهيد شد که مطالب را به خوبي به خاطر داريد.در دوران جمع‌بندي، زمان محدود است و اطلاعات، بايد سازمان‌دهي شود؛ به همين دليل، فراموش نکنيد معني جمع‌بندي اين است که ابتدا درس‌هايي را که خوانده‌ايد، مرور کنيد و براي دروس نخوانده، برنامه‌ريزي نکنيد. خيلي از داوطلبان تصور مي‌کنند که بايد همه کتاب‌ها را بخوانند و جلو بروند. در اين روش، زماني که کتاب اول را بر مي‌داريد و شروع به خواندن مي‌کنيد، نگران آنچه که باقي مانده است، هستيد، و وقتي نيمي از کتاب‌ها را مي‌خوانيد، نگراني ديگري هم داريد و آن نگراني، اين است که اولين کتاب‌هايي را که خوانده‌ايد، فراموش کرده‌ايد. توجه داشته باشيد که دوران جمع‌بندي، زمان تثبيتِ يافته‌هاست، نه يادگيري جديد. در دوران جمع‌بندي، مطلب جديد نخوانيد و موضوع تازه‌اي را به برنامه خود اضافه نکنيد؛ چون اضافه کردن مطلب جديد، عملاً نظم فکري شما را به هم مي‌ريزد.
کار اصلي شما در اين مرحله، آن است که اطلاعات ناقص خود را کامل کنيد، و اصلاً قرار نيست اطلاعاتي را که نداريد، به دست بياوريد؛ البته دانش‌آموزان برتر، حجم کمتري از اطلاعاتشان ناقص است و در نتيجه، کار آنها، کمتر و سبک‌تر است. در دوران جمع‌بندي، ما درحال دوره کردن هستيم، اما فصل‌ها و صفحه‌هاي مهم کتاب‌ها دوره مي‌شود و نه همه مطالب آنها. براي اينکه بتوانيم اين کار را انجام دهيم و از زمان خود بهترين استفاده را ببريم، ابتدا مطالبي را که لازم مي‌دانيم (دقت کنيد فقط مطالبي را که فکر مي‌کنيم نياز به مرور و مطالعه مجدد دارند) مرور مي‌کنيم و سپس با انجام چند دوره تست و آزمون‌هاي سال‌هاي قبل، تا حدود زيادي مي‌توانيم مطمين باشيم که اگر مبحث مهمي در کتاب‌ها بوده، در خلال اين چند دوره آزمون مطرح شده است. در دوران جمع‌بندي، کار براي دانش‌آموزان متوسط و ضعيف‌تر از حد معمول، حساس‌تر است؛ زيرا روحيه کمال‌طلبي باعث مي‌شود تا آنان تلاش کنند که تمام نکات را به طور کامل ياد بگيرند؛ اما اين دسته از داوطلبان بايد توجه داشته باشند که حتماً زمان را در نظر بگيرند، و اگر زمان لازم براي جمع‌بندي کامل دروس ندارند، به بودجه بندي دروس توجه کرده و الزاماً نکات مهم‌تر و اصلي‌تر دروس را در دوره جمع‌بندي مطالعه کنند.
بودجه بندي مباحث کنکور، طي سال‌هاي متوالي، تقريباً ثابت است و معمولاً هميشه يک يا دو تست در طي سال‌هاي مختلف از آن مبحث مطرح مي‌شود؛ مثلاً اگر دانش‌آموزي، مطلبي را بلد نيست، بديهي است که مي‌تواند به مباحثي که اهميت بيشتري دارد، بپردازد؛ در واقع قرار نيست که در اين دوره، کارهاي غيرممکن انجام دهيد، بلکه بايد در يک فاصله زماني محدود، بهترين و درست‌ترين کار ممکن را انجام دهيد.
در زمان جمع‌بندي، داوطلبان بايد سعي کنند تا از تمام اوقاتشان استفاده نمايند؛ با اين همه، باز هم لازم است که از دفتر برنامه‌ريزي استفاده کنيد. هنگامي که وقت شما کم و کارتان زياد است، ضرورت داشتن يک برنامه منظم، از هر زمان ديگري بيشتر است. همان‌گونه که قبلاً اشاره کرده‌ايم، در دوران جمع‌بندي، بهترين کار اين است که شما در هفته چند آزمون برگزار کنيد و از خود امتحان بگيريد؛ به اين ترتيب، متوجه خواهيد شد که نقاط ضعفتان کجاست و درصدد رفع نقاط ضعف خود در روزهاي باقي‌مانده هفته برخواهيد آمد.اگر جزو آن دسته از داوطلباني هستيد که منتظر هستيد تا دوره درس‌ها به پايان برسد و تست کار کنيد، بايد بدانيد که يا هيچ‌گاه اين مساله اتفاق نمي‌افتد يا اگر اتفاق بيفتد، بسيار دير خواهد بود و مدت زمان باقي‌مانده، زمان کافي براي رفع اشکال شما نخواهد بود؛ بنابراين، اگر هنوز شروع به تست زدن به صورت منسجم و کنکوري نکرده‌ايد، زمان را از دست ندهيد و از همين الان شروع به تست زدن کنيد . براي اينکه مطالعه موفقي داشته باشيد، سعي کنيد در آزمون‌هايي که از خودتان مي‌گيريد، به سراغ تست‌هاي سال‌هاي قبل برويد. شبيه‌ترين سؤال‌ها به کنکور امسال، سؤالات سال‌هاي گذشته آزمون سراسري است.
ضمناً بهترين کار در دوران جمع‌بندي، تکرار تست‌هايي است که قبلاً داشته‌ايد؛ زيرا، علاوه بر يادآوري و تسلط روي همان تست‌ها، اشتباهاتي که قبلاً داشته‌ايد، يادآوري مي‌شوند.
ممکن است که داوطلبان عزيز به شيوه آزموني به جمع‌بندي مبادرت کنند، اما همين که ديدند نتيجه آزمون اول يا بعدي خوب نشد، اين روش را رها کنند. انجام اين کار درست نيست؛ زيرا هدف از زدن تست مجموعه‌اي، در اصل آموزش است، نه سنجش؛ يعني شما بتوانيد با توجه به وضعيت خودتان و نتيجه‌اي که کسب مي‌کنيد، براي روزهاي باقي‌مانده هفته به منظور رفع اشکال برنامه‌ريزي کنيد؛ به عبارتي آزمون به شما کمک مي‌کند تا بتوانيد براي خودتان برنامه شخصي بهتري تنظيم کنيد.
بهترين حالت در اين موقعيت، آن است که شما چهار تا پنج روز را، بسته به شرايط درسي و آمادگي خود در آزمون، تست مجموعه‌اي بزنيد و در وقت باقي‌مانده هفته، رفع اشکال کنيد. با اينکه قبلاً درباره شيوه آزمون دوره جمع‌بندي توضيحاتي داده‌ايم، اما لازم است که يک بار ديگر براي راهنمايي شما عزيزان اشاره کنيم که در اين ايام باقي‌مانده تا آزمون سراسري، سعي کنيد که روزهاي هفته را به دو بازه سه روزه به همراه روز جمعه تقسيم کنيد و اين سه روز را به شش نيمروز تقسيم کنيد و در نيمروز اول، يک تست مجموعه اي را دقيقاً مانند شرايط کنکور از خود امتحان بگيريد و پس از تحليل اين آزمون، به اين صورت عمل کنيد که هر نيمروز از اين پنج نيمروز باقي‌مانده را به مطالعه يک درس اختصاصي بپردازيد.
حال براي تعيين نياز خود در دروس اختصاصي، به اين صورت عمل کنيد که در هر درس، بخشي از آن درس را بخوانيد که بيشترين تعداد سؤالات غلط يا «پاسخ داده نشده» شما در آزمون مذکور از آن بخش يا فصل کتاب باشد. اگر شما در بازه سه روزه بعدي، تست مجموعه‌اي ديگري را از خود آزمون بگيريد، اين بار، نياز به مطالعه بخش‌هاي ديگري از دروس خواهيد داشت. بعد از اينکه چند بار به اين شيوه عمل کرديد، خواهيد ديد که مهم‌ترين بخش‌هاي کتاب‌هايي را که بيشترين ضعف را در آنها داشته‌ايد، مورد مطالعه قرار داده‌ايد.
پس از آزمون، با استفاده از تکنيک مبحث‌شناسي، بررسي کنيد و ببينيد که در چه مواردي اطلاعاتتان ناقص است و در چه موارد ديگري نياز به مطالعه داريد. همچنين يک گزارش از عملکرد آزموني را که از خود گرفته‌ايد تهيه کنيد و بعد تصميم بگيريد که کدام مطالب را بايد دقيق‌تر بخوانيد و کدام مطالب را مي‌توانيد سريع‌تر ياد بگيريد يا کدام مطالب را نمي‌توانيد ياد بگيريد يا نمي‌خواهيد بخوانيد. بر اساس اين گزارش، از عملکرد خود براي دو نيمروز ديگرتان برنامه‌ريزي و خود را براي آزمون بعدي آماده کنيد.
معمولاً طراحان سؤال کنکور به اين موضوع مقيد هستند که در طرح يک مجموعه سؤال از هر درس، همه مطالب و همه مباحث را در آن طرح درس منظور کنند؛ پس زماني که يک دانش‌آموز، يک بار، يک مجموعه سؤال را امتحان مي‌دهد، عملاً همه کتاب‌هاي درسي را يک بار ورق مي‌زند.
بايد پذيرفت که امتحان دادن، جزيي از يادگيري است و خيلي از دوستان، آزمون را به عنوان ابزار سنجش مي‌بينند، ولي براي اينکه داوطلبان بيشترين تمرکز را در سر جلسه آزمون دارند و حل کردن مسايل براي آنها مهم بوده و از زواياي مختلف به آن نگاه مي‌کنند، در سر جلسه امتحان مي‌‌توانند يادگيري بهتري داشته باشند؛ به همين دليل، ما از شما داوطلبان عزيز مي‌خواهيم که در هر هفته از خود در شرايط کنکور آزمون بگيريد و سپس با تحليل آزمون، رفع اشکال کنيد. در دوره جمع‌بندي خرداد ماه، حتماً دروس عمومي را در برنامه مطالعاتي خود بگنجانيد؛ البته اگر تا به حال درسي را نخوانده‌ايد، براي خواندن آن وقت نگذاريد؛ زيرا مطالعه کامل يک درس اختصاصي، که تاکنون آن را خوب نخوانده‌ايد، بسيار وقت‌گير است؛ به همين دليل، زماني را که مي‌توانيد روي جمع‌بندي همه درس‌ها بگذاريد، روي خواندن تنها يک درس نگذاريد. مي‌توانيد ادبيات و معارف را، اگر قبلاً مطالعه کرده‌ايد، مرور و جمع‌بندي کنيد؛ به اين خاطر که مطالعه ادبيات يا معارف اولاً وقت زيادي نمي‌گيرد و دوم اينکه اين دو درس چون فرّار هستند، اگر نزديک به کنکور مرور شوند، کمک بيشتري به شما مي‌کنند. بايد توجه داشته باشيد که شما در اين ايام، فارغ از تمام وقتي که براي آزمون و مرور و رفع اشکال انجام مي‌دهيد، هر روز در حدود چهار ساعت را به مطالعه و مرور دروس عمومي اختصاص دهيد. گرچه اجراء آزمون و تحليل آن، بسيار مهم است، اما مهم‌تر از آن، اين نکته است که شما پس از مبحث‌شناسي بتوانيد درک درستي از وضعيت خود در دروس مختلف داشته باشيد و بتوانيد بين دروسي که در آنها ضعف داريد تعادل ايجاد کرده و در روزهاي باقي‌مانده هر هفته، زماني را در برنامه درسي خود براي فراگيري آن بگنجانيد؛ مثلاً شما به عنوان داوطلب گروه آزمايشي علوم تجربي، در دو درس شيمي و رياضي مشکل داريد.
بايد به اين نکته توجه کنيد که شيمي براي شما مهم‌تر از رياضي است؛ به همين دليل، اگر قرار است که در برنامه هفتگي خود هر دو درس را بخوانيد، بايد زماني را که براي مطالعة شيمي در برنامه خود در نظر مي‌گيريد، بيشتر از رياضي باشد تا بتوانيد در کنکور نتيجه بهتري را کسب کنيد. درست است که در روزهاي باقي‌مانده تا کنکور نمي‌توان معجزه کرد، اما اين موضوع به آن معني نيست که شما داوطلباني که تا به حال مطالعه زيادي نداشته‌ايد، دست از کار بکشيد.
مي‌دانيم که همواره از مباحث و مطالب مختلف در آزمون‌هاي سراسري سال‌هاي گذشته سؤالاتي طرح شده است. براي اينکه داوطلباني که مطالعه کمي داشته‌اند و الان مي‌خواهند از اين فرصت باقي مانده استفاده کنند، دچار مشکل و سردرگمي نشوند، در آغاز بايد، با توجه به بودجه‌بندي مباحث، موضوعاتي را که مي‌خوانند، حذف کنند و کنار بگذارند. انجام اين کار عملاً باعث مي‌شود که حجم کار کمتر شود، و سپس موضوعات مهم‌تر و آنهايي را که قبلاً تا حدودي ياد گرفته‌اند يا برايشان با مرور در اين زمان، يادگيري‌اش آسان مي‌شود، در برنامه خود قرار دهند. در ايام جمع‌بندي در خرداد ماه، به نکات زير توجه کنيد.
1- ايجاد نظم فکري، بيرون ريختن افکار منفي از ذهن است. اين جمله شايد کليشه‌اي باشد، ولي يکي از مهم‌ترين عوامل براي موفق شدن، داشتن افکار مثبت است. در خرداد ماه، به روزها و ماه‌هاي قبل فکر نکنيد و فقط سعي کنيد که برنامه مشخصي براي روزهاي باقي‌مانده تا آزمون سراسري داشته باشيد.
2- از خود ضعف نشان ندهيد و حتي اگر چندين آزمون پي در پي را خراب کرديد يا در مرورها احساس کرديد که چيزي از مطالب را به خاطر نداريد، خود را نبازيد و همچنان با روحيه بالا با قوت ادامه دهيد.
3- تمام فکر و ذکر خود را روي يک برنامه اصولي دوران جمع‌بندي متمرکز کنيد و در مورد برنامه‌اي که تصميم به اجراي آن داريد، خوب فکر کنيد و اراده و تصميم خود را روي آن متمرکز کرده و از تغيير برنامه‌تان جداً بپرهيزيد.
4- در زمان باقي‌مانده تا آزمون سراسري، شب‌ها قبل از خواب به مدت چند دقيقه، وضعيت خود را در کنکور مجسم نماييد. تصور کنيد که سر جلسه آزمون سراسري حضور يافته‌ايد و به پاسخگويي سؤالات مشغول هستيد و به راحتي مي‌توانيد به تمام سؤالات پاسخ دهيد و هيچ‌گونه مشکلي در پاسخگويي به آنها نداريد؛ يا خود را در شرايطي تصور کنيد که با سؤالات دشواري مواجه شده‌ايد. استفاده از اين روش، سبب مي‌شود تا استرس شما از حضور در جلسه کنکور، تا حد زيادي کاهش يابد .
5- از همين حالا، وضعيت خواب و تغذيه خود را منظم کنيد. حتماً به نوعي برنامه‌ريزي کنيد که صبح ها ساعت شش از خواب بيدار شويد .
6- استراحت، نياز هر انساني است و اين اشتباه است که فکر کنيم مي‌توانيم بدون استراحت پيش برويم. اگر زمان استراحت ما حساب و کتابي نداشته باشد، مطميناً به جايي مي‌رسيم که خستگي، ما را از ادامه مسير باز مي‌دارد. داشتن زمان خواب منظم در اين دوران، حياتي است. سعي کنيد که زمان استراحت شما، زمان استراحت مطلق باشد و در اين اوقات به هيچ چيز فکر نکنيد.
7- حتماً در تمرين‌هاي تست مجموعه‌اي که انجام مي‌دهيد، تکنيک‌هاي مديريت زمان را اجرا نماييد و اين مطلب را فراموش نکنيد که شما نبايد در آزمون سراسري، وقت کم بياوريد و بايد بتوانيد يک بار تمام سؤال‌ها را مطالعه کنيد .
8- دانش‌آموزان سال آخر سعي کنند که در ايام امتحانات، تمام درس‌هاي خود را با هدف کنکور، ولي براي امتحان، مرور و جمع‌بندي کنند؛ يعني طوري بخوانيد که در کنکور بتوانيد به سؤالات جواب بدهيد؛ ولي در عين حال، تسلطتان در حدي باشد که در امتحان مدرسه هم نمره خوبي بياوريد.
در اين مدت، خودتان را با کسي مقايسه نکنيد، از کسي سؤال نکنيد و به کسي هم جواب ندهيد. منظور ما، طرح سؤالاتي مانند: «تو چقدر خواندي؟تو چقدر تست زدي؟ دور چندمت هست؟ ترازت چقدر شد؟» و … است. همه اينها، جز استرس و مزاحمت فکري، براي شما چيز ديگري به ارمغان نمي‌آورد.
*هفته نامه پیک سنجش
