با انتخاب رشتة خوب، به جبران کاستي‌ها بپردازيد

اين روزها، داوطلباني که کنکور داده‌اند منتظر اعلام نتيجهاوليه اين آزمون هستند و بيشتر آنان براي ديدن رتبه و نتيجه تلاش خود لحظه شماري مي‌کنند و منتظرند تا ببينند که چقدر حدس آنها در مورد کنکوري که داده‌اند و نتيجه‌اي که خواهند گرفت با واقعيت مطابقت مي‌کند. در اين ميان، داوطلباني نيز هستند که آزمون سراسري را به خوبي نگذرانده و رغبت چنداني براي اعلام نتايج و ديدن رتبه خود ندارند. ممکن است اين تصور که کنکور و رتبه بد آنها در اين آزمون اجازه نخواهد داد تا در رشته و دانشگاه خوبي قبول شوند، باعث دلسردي و حتي نااميدي اين دسته از داوطلبان شده باشد. در بين اين داوطلبان، کساني نيز هستند که مجبورند، در صورت قبول نشدن در دانشگاه، به خدمت مقدس سربازي بروند و مي‌ترسند که بعد از اتمام دوران خدمت وظيفه عمومي، ديگر حوصله درس خواندن و شرکت در آزمون سراسري و دانشگاه رفتن را نداشته باشند؛ پس قبولي  در دانشگاه، برايشان واجب است. گروهي که از کنکور خود راضي نيستند و فکر مي‌کنند نتيجه خوبي از آزمون سال جاري کسب نخواهند کرد، معمولاً به دو دسته تقسيم مي‌شوند:

افرادي که داوطلبان زرنگ يا متوسط به بالا بوده و از ابتداي مطالعه براي قبولي در کنکور، رشته يا شهرهاي خاصي را مدّ ‌نظر داشته‌اند. اين گروه از داوطلبان، با وجود تلاش و کوششي که کرده‌اند، به دلايل متفاوتي، آزمون سراسري را به خوبي سپري نکرده و در حال حاضر تصميم دارند تا بار ديگر در کنکور شرکت کنند.

به دليل اينکه اين عزيزان در شرايط تحصيلي خوبي به سر مي‌برند و هدف خاصي از شرکت در آزمون سراسري دارند، در صورت وجود وقت و شرايط ديگر، مي‌توانند يک بار ديگر در اين آزمون شرکت کنند. طبيعي است که تجربه‌هاي گرانبها و آمادگي که از قبل دارند، مي‌تواند به طور مؤثري بر کنکور آينده آنها تاثير مثبت بگذارد؛ به علاوه اينکه يک سال پشت کنکور ماندن براي يک هدف عالي و مورد دلخواه هم، چندان همراه با زحمت و سختي نيست. با اين همه، باز هم از نتيجه کنکور نااميد نشويد و منتظر اعلام نتايج اوليه بمانيد. همان‌گونه که بارها اشاره کرده‌ايم، رتبه هر داوطلب با توجه به نتيجه کار همه داوطلبان سنجيده مي‌شود و ممکن است که بيشتر داوطلبان نيز درس يا درس‌هايي را که شما خوب امتحان نداده‌ايد، خراب کرده يا در آن دروس به صورت عالي تست نزده باشند.

يکي از کارهايي که شما عزيزان تا اعلام نتايج اوليه آزمون سراسري مي‌توانيد انجام دهيد اين است که در کنار استراحت و برنامه‌ريزي براي کنکور سال آينده، درباره انتخاب رشته هم تحقيق کنيد؛ درباره رشته‌هاي جديد که آينده شغلي و بازار خوبي خواهند داشت؛ درباره دانشگاه‌هايي که در رشته‌هاي مورد علاقه شما دانشجو مي‌پذيرند يا ممکن است که اين رشته‌ها را اضافه کنند، و درباره اينکه: آيا رشته‌هاي مشابه رشته شما وجود دارد؟ اين رشته‌ها کدام ها هستند؟ بازار  کار و آينده آنها چگونه است؟ آيا مي‌توانيد رشته‌هاي نزديک به رشته دلخواه خود را که با رتبه شما مطابقت ‌مي‌کند، انتخاب نماييد يا اينکه فقط به ادامه تحصيل در رشته مورد علاقه خود مايل بوده و حاضر هستيد تا يک سال ديگر صبر کرده و دوباره کنکور دهيد؟ پاسخ به هر يک از اين سؤال‌ها مي‌تواند موضع روشني را پيشِ روي شما قرار دهد و شرايط شما را بهتر نمايان کرده و شما را بهتر در راه رسيدن به هدف، پشت کنکور ماندن يا انتخاب رشته راهنمايي کند؛ پس درنگ نکنيد و به جاي ناراحتي، نيم نگاهي هم مسايلي که ما به شما پيشنهاد داده‌ايم، داشته باشيد. با چند نفر، مانند اعضاي خانواده يا معلمانتان، مشورت کنيد و بهترين تصميم را در اين زمينه بگيريد. يادتان باشد هر تصميمي که گرفتيد، در راستاي موفقيت و کاميابي شماست؛ پس شک نکيد و اميدوارانه قدم در راه بگذاريد.

ممکن است که يک کنکور و نتيجه بد آن، باعث شود تا داوطلبي که چنين شرايطي دارد کار را تمام شده بداند يا به طور کلي از ادامه تحصيل در دانشگاه قطع اميد کرده يا اينکه خود را براي درس خواندن و مطالعه تا آزمون سراسري سال آينده آماده نمايد. اين نگراني براي اين دسته از داوطلبان وجود دارد و آن اين است که با توجه به رتبه بدي که آورده‌اند، ممکن است امکان انتخاب رشته دلخواه خود را نداشته و در يک رشته دانشگاهي، بدون  آنکه داوطلب به آن رشته علاقه‌مند باشد، قبول شوند يا در يک رشته، بدون آينده شغلي و نياز جامعه، فارغ‌التحصيلان گردند.

همين مسايل باعث مي‌شود تا عده‌اي از اين داوطلبان، چنان نااميد و سرخورده شوند که پس از اعلام نتايج اوليه، حتي به سراغ رتبه خود نرفته يا به کلي از انتخاب رشته صرف نظر کنند. شما داوطلب عزيزي که در اين شرايط هستيد بايد بدانيد که همه ما مي‌توانيم با آنکه رتبه بدي آورده‌ايم انتخاب رشته خوبي داشته باشيم و قبولي ما با آن رتبه، موجب تعجب ديگران شود. بله، تعجب نکنيد؛ راهکارهايي وجود دارد که يک پايان بد کنکوري شما به يک شروع خوب دانشگاهي ختم شود؛ پس براي اينکه شما هم جزو آن دسته از داوطلباني باشيد که در سال تحصيلي جاري وارد دانشگاه شده و فصل جديدي از زندگي خود را آغاز کنيد به نکات زير توجه کنيد:

يکي از مهم‌ترين مسايلي که براي اين گروه از داوطلبان پيش مي‌آيد، اين است که تا هنگام اعلام نتايج اوليه و حتي پس از آن، همچنين سردرگم هستند. اين بلاتکليفي باعث مي‌شود تا آنها انرژي و توان کافي براي تصميم‌گيري درست نداشته باشند. قبل از هر چيز با نتيجه نه چندان مطلوب خود کنار بياييد و به اين موضوع توجه داشته باشيد که نمي‌توان زمان را به عقب برد، اما مي‌توان در لحظه، تصميم‌هايي گرفت که بهترين‌ها را رقم بزنند؛ پس خودتان را ببخشيد و گام بعدي را محکم‌تر برداريد.

براي اينکه از اينجاي کار به بعد بهتر عمل کنيد، لازم است که بارها و بارها و ساعت‌هاي متمادي فکر کرده و تا جايي که مي‌توانيد تحقيق کنيد. اين بخش، مهم‌ترين قسمت تصميم‌گيري شماست. آن قدر فکر کنيد تا در آينده هر اتفاقي که بيفتد به خودتان بدهکار نباشيد. از خود بپرسيد: از آينده چه مي خواهيد و چگونه و از چه راه‌هايي مي‌توانيد به اهداف خود برسيد؟ آيا اهداف شما حتماً با ادامه تحصيل در يکي از رشته‌هاي دانشگاهي محقق مي‌شود؟ بله به اين نکته توجه داشته باشيد که همه راه‌ها نبايد به دانشگاه ختم شود و شما مي‌توانيد حتي از رفتن به دانشگاه صرف نظر کنيد؛ به شرطي که در اين زمينه خيلي فکر کرده و تحقيق کرده باشيد. براي تحقيق و تصميم‌گيري درباره اين موضوع هم به سراغ افراد مختلف موفق و با تجربه برويد و از تجربيات گرانبهاي آنها استفاده کنيد. يادتان باشد که بحث بر سر آينده شماست؛ پس تا مي‌توانيد، تحقيق کنيد تا به يک نتيجه خوب و مطلوب در اين زمينه برسيد.

بعد از اينکه به اين نتيجه رسيديد که حتماً مي‌خواهيد وارد دانشگاه شده و ادامه تحصيل دهيد، به مسايل مربوط به رشته‌هاي گروه آزمايشي خود و دانشگاه‌هايي که در اين رشته‌ها دانشجو مي‌پذيرند، توجه کنيد. بايد بدانيد که در هر گروه آزمايشي، بعضي از رشته‌ها، از لحاظ داوطلبان، مطلوب و مورد انتخاب بسياري از رتبه‌هاي خوب هستند و برخي از دانشگاه‌ها، نيز به دليل رتبه علمي و امکاناتي که دارند، مورد انتخاب بسياري از داوطلبان قرار مي‌گيرند؛ پس با وجود تمايل و علاقه‌مندي به اين رشته‌ها و دانشگاه‌ها بايد از انتخاب آنها صرف نظر کنيد. البته مي‌توانيد در فرم انتخاب رشته‌اي که سازمان سنجش در اختيار شما مي‌گذارد، ده انتخاب اول خود را به رشته‌هاي خوب و دانشگاه‌هاي برتر اختصاص دهيد؛ يعني انتخاب خوشبينانه داشته باشيد.

انتخاب يازدهم به بعد شما بايد شامل رشته‌هايي باشد که، با توجه به رتبه و وضعيتتان در گروه آزمايشي خود، مي‌توانيد به قبولي در اين رشته‌ها اميدوار باشيد؛ پس بايد به گونه‌اي واقعي و عقلايي انتخاب رشته کنيد. ضمناً به اين نکته توجه کنيد که در حال حاضر در بعضي از رشته‌ها و دانشگاه‌ها، تعداد داوطلبان به حد نصاب نمي‌رسد؛ يعني شما نبايد نگران پذيرفته نشدن باشيد؛ با اين همه، نکته مهم اين است که شما بتوانيد از شرايط نامطلوب خود، يک وضعيت مطلوب و خوب بسازيد.

برخي از داوطلبان دوست دارند که در هر شرايطي در دانشگاهي خاص ادامه تحصيل دهند. گرچه داوطلباني که رتبه‌هاي خوبي کسب نکرده‌اند، نبايد به موضوع دانشگاه محوري در انتخاب رشته توجه کنند، اما با اين همه، اگر بنا به دلايل خاصي مانند تحصيل در دانشگاه محل سکونت خود يا … به دنبال قبولي در دانشگاهي خاص هستيد، بايد به مسايلي از اين دست نيز توجه کنيد. هم اکنون، با توجه به آيين‌نامه‌هاي بومي گزيني و شرايط و محدوديت‌هاي خوابگاهي بسياري از دانشگاه‌ها، داوطلبان در انتخاب رشته ترجيح مي‌دهند که در دانشگاه‌هاي معتبر در شهر محل سکونتشان ادامه تحصيل دهند. از طرف ديگر، پراکندگي واحد هاي دانشگاهي نسبت به جمعيت شهرها و استان‌ها يکسان نيست؛ به طوري­که تعداد دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالي در بعضي از استان‌ها، با توجه به جمعيت ساکنان آن استان‌ها و تقاضاي داوطلبان، بالاتر از استان‌هاي ديگر است، و بر عکس در بعضي از استان‌ها، تقاضاي داوطلبان بيشتر از تعداد دانشگاه‌هاست؛ پس در مورد اين موضوعات به خوبي تحقيق کنيد و ببينيد که در سال‌هاي قبل، وضعيت دانشگاه‌هاي مورد نظر شما يا رشته‌هايي بومي آنها چگونه بوده است و در کدام رشته‌ها در آن دانشگاه‌ها، دانشجويان به حد نصاب نرسيده‌اند و از آن ميان، کدام رشته‌ها مورد نظر شما هستند و بازار کاري مناسب‌تري دارند.

درباره رشته‌ها و دانشگاه‌هاي ساير استان‌ها هم در همين رابطه تحقيق کنيد و ببينيد که در کدام يک از مراکز آموزش عالي و در کدام يک از رشته‌هاي اين مراکز، صندلي‌ها خالي مانده است. در مورد رشته‌هاي جديدي که دانشگاه‌ها هر سال به رشته‌هاي خود اضافه مي‌کنند نيز اطلاعاتي به دست آوريد. گاهي اين رشته‌ها به خوبي مي‌توانند شما را در رسيدن به هدفتان کمک کنند؛ زيرا شانس قبولي شما در يک رشته تحصيلي، به تعداد داوطلبان متقاضي آن رشته بستگي دارد که در رتبه‌هاي بالاتري نسبت به شما قرار گرفته و آن رشته را انتخاب مي‌کنند؛ مثلاً اگر داوطلبان از وجود رشته دانشگاه‌هاي جديد در دانشگاه‌ها بي‌خبر باشند، آن رشته و دانشگاه‌ها از رتبه‌هاي پايين‌تري دانشجو پذيرش خواهند کرد.

اگر به رشته‌اي خاص علاقه داريد و فکر مي‌کنيد که نمي‌توانيد، با توجه به رتبه‌اي که به دست آورده‌ايد، آن رشته را انتخاب کنيد، بايد بدانيد که اگر کمي خوش شانس باشيد و قدري هم درست و سنجيده انتخاب رشته کنيد حتماً مي‌توانيد به هدف خود نايل شويد. يکي از کارهايي که در اين زمينه مي‌توانيد انجام دهيد اين است که در دفترچه انتخاب رشته، دنبال کارداني‌هاي رشته مورد نظرتان باشيد؛ مثلاً رشته‌هايي مثل برق، مکانيک و نظاير آن در گروه آزمايشي علوم رياضي و فني از جمله اين رشته‌ها هستند. اين رشته‌ها از طرفي، رشته‌هاي خيلي خوب اين گروه محسوب مي‌شوند که براي قبولي در دوره کارشناسي آنها بايد رتبه خوبي داشت، و از طرف ديگر، بسياري از دانشگاه‌ها نيز در مقطع کارداني آن رشته‌ها دانشجو مي‌پذيرند. شما مي‌توانيد در دوره‌هاي کارداني اين رشته‌ها قبول شده و پس از فراغت از تحصيل، مجدداً در کنکور کارداني به کارشناسي شرکت کنيد و پس از پذيرفته شدن، در آن رشته‌ها ادامه تحصيل دهيد. اين کنکور، در مقايسه با آزمون سراسري، از داوطلبان کمتري برخوردار است و شانس قبولي شما هم در آن، بالاست.

پيشنهاد ديگر ما به داوطلباني که رتبه دلخواه خود را ندارند و به رشته‌هاي خاصي علاقه‌مندند اين است که به دنبال انتخاب و قبولي در رشته‌هايي باشند که داراي چندين گرايش هستند. در رشته‌هايي که داراي گرايش‌هاي متعددي هستند بعضي از گرايش‌ها کمتر طرفدار دارند، اما براي ادامه تحصيل در مقطع کارشناسي‌ارشد، به دليل اينکه مواد و ضرايب امتحاني بسياري از گرايش‌هاي اين رشته‌ها با هم برابر است، شما نيز به راحتي مي‌توانيد در يک گرايش خوب از اين رشته‌ها ادامه تحصيل دهيد؛ پس براي رسيدن به اين هدف و قبولي در کنکور در يک رشته خوب، در گام اول شما مي‌توانيد رشته‌اي را انتخاب کنيد که گرايش يا برخي از گرايش‌هاي آن کمتر طرفدار دارد و سپس در مقطع کارشناسي‌ارشد در گرايش‌هاي پرطرفدار اين‌گونه از رشته‌ها ادامه تحصيل دهيد.

شيوه‌ها و راهکارهاي يک انتخاب رشته خوب، براي عزيزاني که رتبه‌هاي غيردلخواه خود را در آزمون سراسري سال جاري کسب خواهند کرد، گفته شد. با توجه به مواردي که در بالا اشاره شد، شما داوطلب عزيزي که اين شرايط را داريد نيز مي‌توانيد شرط و شروطي را براي انتخاب رشته خود قايل شويد. بله، درست متوجه شديد، شما هم مي‌‌توانيد با توجه به علاقه‌مندي‌هاي خود و بازار کار رشته‌هاي مختلف و مهارت‌هايتان در رشته‌هايي که مي‌توانيد در آنها ادامه تحصيل دهيد، دست به انتخاب بزنيد؛ منتهي انتخاب‌هاي شما نسبت به داوطلباني که رتبه‌هاي خوب دارند، محدودتر است، اما کاملاً بسته نيست؛ پس اين گوي و اين ميدان. با چشم باز، و تحقيق و تفکر کافي و با اميد به آينده، دست به انتخاب بزنيد و با انتخاب رشتة خوب، به جبران کاستي‌ها بپردازيد.