اگر مي‌خواهيد آزمون موفقي داشته باشيد

باور کنيد که خيلي مهم است؛ آن‌قدر که حتي اگر بيشتر آنها را بارها شنيده باشيد، خواندن و عمل کردن به آنها يک  ضرورت است؛ زيرا به تجربه ديده‌ايم که بعضي از داوطلبان به اين موارد بي ­اعتنايي کرده‌اند و بهره‌اي جز پشيماني نصيبشان نشده­ است.

* در اين  چند روز باقي مانده تا آزمون سراسري، از فست فودها و در کل، مصرف غذاي بيرون دوري کنيد. بي‌شک غذاي منزل سالم­تر است و اگر غذاي منزل را استفاده کنيد، احتمالش کمتر است که دچار مسموميت يا ناراحتي­هاي گوارشي شويد.

* صبح­ ها زود از خواب بيدار شويد و شب‌ها زودتر از قبل بخوابيد. خوب است از ده شب به بعد مطالعه نکنيد تا ساعت فيزيولوژيک بدن شما براي حضور در جلسۀ آزمون آماده شود.

* خوردن صبحانه را فراموش نکنيد.خوب است که در اين چند روز، صبح زود صبحانه ميل کنيد و از همان مواد غذايي که در روز آزمون استفاده خواهيد کرد، بخوريد تا بدنتان براي پذيرش آن مواد غذايي آماده باشد؛ نه اينکه به دليل جديد بودن مواد غذايي يا متفاوت بودن ساعت صبحانه، دچار ناراحتي گوارشي گرديد.

* قهوه، چاي، کولاها و شکلات، کافيين دارند و مصرف زياد کافيين، استرس زاست. کافيين که يک مادۀ محرک است، ترشح اسيد معده و هورمون­هاي تيروييدي را بيشتر مي­کند. اين مساله، ضمن ايجاد اضطراب، فعاليت کليّه‌ها را بيشتر مي‌کند و عامل دفع ادرار بيشتر مي­شود که خود اين امر در سر جلسۀ آزمون، مي­تواند براي داوطلب آزار دهنده باشد.

برخي از داوطلبان، کافيين را به عنوان عاملي محرک براي افزايش انرژي مصرف مي­کنند. اين يک احساس کاذب از انرژي است و در واقع غدد فوق کليوي را خسته مي‌کند؛ چون هورمون‌هاي آدرنالين که هورمون‌هاي استرس ناميده مي‌شوند، از غدد فوق کليوي ترشح مي‌شود. همچنين کافيين مي‌تواند باعث سردرد شود.

* تا يک روز مانده به برگزاري آزمون سراسري، مي‌توانيد به مرور نکته ­ها و يادداشت­ هاي خود بپردازيد؛ نکته‌هايي که يا بسيار مهم هستند يا به تجربه متوجه شده‌ايد که فرّارند و نياز است که تا آخرين مهلت باقي‌مانده، به مرور آنها بپردازيد. خواندن مطالب جديد در اين چند روز باقي مانده، صحيح نيست؛ زيرا در ذهن شما تثبيت نخواهند شد و فقط  بر اضطراب و نگراني شما خواهند افزود.

* از تلفن کردن به دوستان و پرسش از اينکه چقدر مطالعه کرده‌اند، بپرهيزيد؛ چون اگر عقب‌تر از آنها باشيد، تنها باعث تضعيف روحيه‌تان خواهد شد و در اين فرصت کوتاه، کاري از دست شما بر نمي‌آيد. به خودتان و تلاشتان اعتماد کنيد و از افکار منفي و گفت و گو با افرادي که منفي باف هستند نيز پرهيز کنيد.

* روز قبل از برگزاري آزمون، حتماً حوزۀ امتحاني خود را شناسايي کنيد تا در روز برگزاري آزمون، با آرامش کامل در جلسه آزمون حاضر شويد؛ بخصوص در کلان شهرها، از جمله مشهد، تهران، شيراز، تبريز، رشت و اصفهان، اين مساله اهميت بيشتري پيدا مي‌کند.

سال گذشته يکي از داوطلبان مي‌گفت: «براي آزمون  آمادگي خوبي داشتم و اميدوار بودم که رتبه خوبي کسب کنم، اما سرجلسه آزمون دير رسيدم و اضطراب ناشي از آن، باعث شد که سؤال‌هاي درس اول، يعني ادبيات را از دست بدهم.» وقتي علت دير رسيدن وي را پرسيدم، مي­گفت: «بخشي از بزرگراه منتهي به دانشگاهي را که محل برگزاري آزمون من بود ، در آن هفته بسته بودند و بايد از راه­هاي جايگزين استفاده مي­کردم؛ اما چون از اين مساله باخبر نبودم، مسير قبلي را رفتم و پيدا کردن راه جديد، مدتي از زمان مرا گرفت و در نتيجه ديرتر رسيدم.»

* وسايل مورد نياز براي جلسه آزمون سراسري را آماده کنيد. خوب است که پاک‌کن مناسبي را که تهيه کرده‌ايد، سوراخ کرده و با يک بند (که نه خيلي کوتاه باشد و نه خيلي بلند) به گردنتان بياويزيد. انجام اين کار باعث مي‌شود که در سر جلسه آزمون، به دنبال پاک‌کن خود نگرديد و در صورت نياز راحت از آن استفاده کنيد .

* در اين روز، انجام ورزش­هاي سبکي مثل پياده روي در پارک، خوب است؛ زيرا يک مقدار بدن خسته مي ­شود و اين خستگي باعث ترشح هورمون اِندروفين مي‌شود که آرام بخش است. ضمناً اين خستگي فيزيکي اثر مستقيمي روي خوابتان نيز دارد. خوب است شامتان هم يک غذاي پروتييني بدون چربي به همراه يک مقدار سالاد يا سبزيجات تازه باشد. هنگام خواب هم مي‌توانيد يک ليوان دم کرده گياهي مثل گل گاوزبان يا بابونه يا يک ليوان شير ولرم بنوشيد که براي آرامش و خواب خوب، مؤثر است.

* شب قبل از آزمون سراسري سعي کنيد زود بخوابيد (چند شب مانده به کنکور را زودتر از روال گذشته بخوابيد تا با مشکل مواجه نشويد)؛ اما اگر زود خوابتان نبرد، نگران نشويد و فکر نکنيد که حتماً آزمونتان را خراب خواهيد کرد. گاه مي‌شنويم که دارندگان رتبه‌هاي برتر آزمون سراسري نيز شب قبل از آزمون، خواب خوبي نداشته و سرانجام رتبه تک رقمي نيز کسب کرده ­اند. در نهايت نيز توجه داشته باشيد که براي دسترسي به يک خواب راحت، لازم نيست که حتماً کار خاصي انجام دهيد؛ فقط از خوردن قرص‌هاي خواب آور خودداري کنيد و صرفاً به خود بقبولانيد که اين شب هم مثل شب‌هاي ديگر است. ضمناً سعي کنيد که قبل از خواب، يک دوش ولرم بگيريد و بعد راحت بخوابيد.

* حتما صبحانه ميل کنيد. گرسنگي باعث عدم ‌تمرکز در جلسه آزمون مي‌شود. ضمناً مصرف صبحانه باعث مي‌شود که گلوکز خون شما در حد ثابتي بماند و به عملکرد مغزتان لطمه‌اي وارد نشود. اگر مدت زمان غذا نخوردن و ناشتا ماندن طولاني شود، نگهداري سطح گلوکز خون در سطحي که مغز قادر به انجام فعاليت طبيعي خود باشد، دشوار مي‌شود و يادگيري و تمرکز حواس نيز مختل مي‌گردد. به همين دليل، خوردن يک صبحانه سالم، علاوه بر ثابت نگه داشتن غلظت قند خون در حد طبيعي، باعث افزايش تمرکز و توانايي در يادگيري نيز مي‌شود و به تبع آن نيز نيازهاي تغذيه‌اي فرد در طول روز برآورده مي‌گردد.

* يک بالاپوش يا لباس گرم به همراه خود ببريد؛ چون امکان دارد که صندلي شما نزديک هواکش کولر يا فن باشد و سردتان گردد. توجه داشته باشيد که جابجايي صندلي يا محل نشستن شما امکان‌پذير نيست.

* دو يا سه مداد مناسب، يک تراش و دو پاک‌کن، دو سنجاق يا سوزن، دستمال کاغذي، يک بطري آب (مي‌توانيد مقداري  آن را شيرين کنيد، اما نه در حدي که شما را تشنه‌تر سازد)، ميوه‌هاي خشک مثل انجير خشک، خرما و کشمش را مي‌توانيد با خود به جلسۀ آزمون ببريد.

* از بردن شکلات  به جلسۀ آزمون خودداري کنيد؛ چون کاکايو محرک است و مي ­تواند تمرکز شما را کاهش دهد. همچنين امکان دارد که  برگۀ پاسخنامه‌تان آلوده شود. در کل، از بردن تنقلات و آب ميوه اضافي در سر جلسه آزمون خودداري کنيد و دور و بر خود را شلوغ نکنيد.

* بردن ماشين حساب، تلفن همراه، پيجر و بي‌سيم به جلسه آزمون غيرقانوني است و تخلف محسوب مي‌شود. گاه از برخي افراد مي‌شنويم که مي‌گويند بردن ماشين حسابي که چهار عمل اصلي را انجام دهد، اشکالي ندارد، اما به گفتۀ مسؤولان سازمان سنجش، بردن هرگونه ماشين حسابي به جلسۀ آزمون، غير قانوني است.

* از بردن وسايل غير ضرور خودداري کنيد؛ زيرا حوزه‌هاي برگزاري آزمون، موظف به نگهداري وسايل اضافي شما نيستند و مسؤوليتي را در اين زمينه بر عهده نمي ­گيرند.

* به يکي از نزديکانتان بسپاريد که هنگام حرکت به سمت محل برگزاري آزمون، شما را از به همراه داشتن کارت ملي،  کارت ورود به جلسه، ساعت، مداد و پاک‌کن مطمين نمايد.

* زودتر رسيدن، بهتر از دير رسيدن است. به همين خاطر، کمي زودتر راهي جلسه آزمون شويد تا حوادث و اتفاقات احتمالي، باعث نگراني شما نشود و بموقع به جلسه آزمون برسيد. حواستان باشد که درِ حوزه‌هاي  آزمون‌هايي که صبح برگزار مي‌شود، راس ساعت 7 و آزمون‌هايي که بعد از ظهر برگزار مي‌شود، راس ساعت 30/2 دقيقه بعد از ظهر بسته خواهد شد.

* پس از ورود به حوزۀ امتحاني، به تابلوهاي نصب شده دقت کنيد تا براحتي صندلي خود را پيدا کنيد. در صورتي که صندلي‌تان مشکلي داشت، از مراقبان حاضر در جلسه کمک بخواهيد.

* پس از دريافت برگۀ پاسخنامه، شمارۀ پاسخنامه را با شمارۀ صندلي و شمارۀ کارت خود مطابقت دهيد. اين کار را هنگام دريافت دفترچۀ عمومي و اختصاصي نيز حتماً انجام دهيد.

* با نام خدا آزمون خود را شروع کنيد و از او بخواهيد که که آن چه به مصلحتتان است، برايتان رقم بزند.

* براي باز کردن «پکيج» دفترچه‌تان شتابزده عمل نکنيد؛ زيرا اضطراب و نگراني ناشي از اين شتابزدگي، بسيار بدتر  از چند ثانيه‌اي است که شما از دست مي دهيد.

* يکي از حالاتي که براي تعدادي از داوطلبان در ابتداي برگزاري آزمون رخ مي‌دهد «احساس فراموشي» است. توجه کنيد  که اين احساس، کاذب است و وقوع آن طبيعي است. بسياري از دارندگان رتبه­ هاي تک رقمي آزمون سراسري نيز از اين حس سخن گفته‌اند، ولي با اعتماد به نفس و رفتن به سراغ سؤال‌هايي که بر آنها تسلط بيشتري داشته‌اند، بر اين حس غلبه کرده‌اند؛ حسي که  معمولاً در همان دقايق اول شروع آزمون، با گرم شدن ذهن از بين مي‌رود.

* بعد از شروع آزمون، در فواصل مختلف از بلندگوي حوزۀ امتحاني، جملاتي خطاب به مراقبان و رابطان حاضر در جلسه آزمون گفته مي‌شود؛ مانند: رابطان! اجراي بند 3 و….، ذهن خود را به اين جملات معطوف نکنيد؛ زيرا اين جملات خطاب به شما گفته نمي‌شود.

* ساعت به همراه خود داشته باشيد و سعي کنيد که وقت خود را تنظيم کرده و آن را تلف نکنيد و در زمان تعيين شده براي هر درس به سؤالات پاسخ دهيد؛ البته در تنظيم وقت، نه آن‌قدر وسواس به خرج دهيد که هر لحظه به ساعت نگاه کنيد و نه آن‌قدر بي­خيال شويد که آخر هر درس به ساعت نگاه کنيد. به هر حال در جلسۀ آزمون، هيچ کس مسؤول اعلام وقت به شما نيست و خودتان بايد مراقب وقتتان و مديريت آن باشيد.

* با سؤال ­ها لج نکنيد(به هيچ وجه روي يک سؤال، بيش از حد، مکث نکنيد). حتي اگر بتوانيد به سؤالي بعد از چند دقيقه پاسخ دهيد، باز هم به تلف کردن وقتش نمي‌ارزد؛ زيرا در همان مجموعه سؤالات، سؤال‌هاي آسان­تري هست که حتماً مي‌توانيد به آنها جواب دهيد. حال اگر با انجام اين کار (يعني اتلاف وقت زياد براي حل يک سؤال سخت) در انتهاي آزمون، وقت کم بياوريد و مثلاً نتوانيد 10 سؤال آخر را بخوانيد، مطمين باشيد بين آنها حداقل 3 يا 4 سؤال بوده که براحتي با يک نگاه، قابل پاسخ دادن بوده‌اند و شما آنها را در ازاي حل يک سؤال سخت از دست داده‌ايد (توجه داشته باشيد که ارزش سؤال‌هاي يک درس، يکسان است و پاسخ دادن به 5 سؤال سخت يا 5 سؤال آسان در يک درس، تفاوتي ندارد).

اين مساله دربارۀ توجه به يک درس و بي­ توجهي به ساير دروس هم صادق است. يک سال بهترين دانش‌آموز کلاسم، که هميشه در کلاس و آزمون­ هاي آزمايشي بهترين نتيجه را مي‌آورد، رتبه­اي دور از انتظار را کسب کرد. وقتي دليلش را پرسيدم، متوجه شدم که بيشتر وقت آزمون اختصاصي خود را صرف پاسخگويي به س ؤال­هاي زيست‌شناسي و شيمي کرده بود، فيزيک را شتابزده پاسخ داده بود و فقط توانسته بود به دو سؤال رياضي پاسخ بدهد؛ در نتيجه، درصد رياضي او که هميشه روي 80 درصد بود به 6 درصد کاهش يافته بود. بي‌شک، اگر اين دانش‌آموز، به هر درس، وقت منطقي خودش را اختصاص مي‌داد و در نهايت اگر وقت اضافي مي‌آورد، سراغ درسي مي‌رفت که پاسخگويي به سؤال‌هاي آن، زمان بيشتري را مي‌طلبد، حتماً رتبۀ بهتري کسب مي­کرد.

* کنکور، يک مسابقه است، نه يک امتحان. در امتحان شما اگر زير 10 بگيريد قبول نشده­‌ايد، اما در مسابقه، نمرۀ خاصي ملاک نيست؛ مهم اين است که از بقيه جلوتر باشيد. به همين خاطر، اگر سؤال‌ها سخت باشد، نگران نشويد؛ چون براي ساير داوطلبان نيز سخت است، و اگر هم آسان باشد، براي ساير داوطلبان نيز آسان است؛ براي مثال، يک سال در گروه آزمايشي هنر، دارندة رتبه اول، تنها به درصد کمي از سؤال‌هاي خواص مواد، پاسخ صحيح داده بود؛ از سوي ديگر، گاه سؤال‌هاي يک درس آن‌قدر ساده است که تعداد قابل توجهي از داوطلبان به 100 درصد سؤال‌ها پاسخ صحيح مي‌دهند؛ در اين صورت، حتي اگر به يک سؤال هم پاسخ ندهيد در رتبه شما تاثير قابل توجهي خواهد داشت.

* به نکته‌هاي کليدي سؤال، مثل قيدهايي مانند: بجز، همه، احتمالاً و … که در سؤال به کار مي‌رود، توجه کنيد. همچنين به منفي يا مثبت بودن هر يک از سؤال‌ها دقت کنيد و بدانيد که از قديم گفته‌اند: « فهم سؤال، نيمي از پاسخ است.»

* سر جلسۀ آزمون، به هيچ چيز، جز سؤالي که در پيشِ رو داريد، فکر نکنيد .فکر کردن به اينکه خانواده، اولياي مدرسه يا دوستانم، چه انتظاري از من دارند يا اگر خراب کنم چه خواهد شد، نقشي جز پايين آوردن بازدهي و تمرکز شما ندارد. به خود بگوييد که الان وظيفه‌اي جز پاسخگويي به سؤال‌ها نداريد و فقط به حال فکر کنيد و گذشته و آينده را فراموش نماييد.

دو سال پيش، يکي از دانش‌آموزانم مي‌گفت که سرجلسۀ آزمون، پاسخ همۀ سؤال­ها، بويژه سؤال‌هاي درس فيزيک، را فراموش کرده بودم، اما وقتي به خانه برگشتم و سؤال‌ها روي سايت سازمان سنجش قرار گرفت، به 80 درصد سؤال­ها پاسخ صحيح دادم. اول از اين تفاوت در آمادگي و پاسخگويي متعجب شدم، اما بعد به خاطر آوردم که من سر جلسۀ آزمون، آن‌قدر نگران نتيجۀ آزمون و حرف دوست و آشنا بودم که به همه چيز فکر مي‌کردم جز سؤالي که در پيشِ رويم بود!

* شانسي پاسخ ندهيد و ارزش سؤالاتي را که درست جواب داده‌ايد، از بين نبريد.

 * علامت زدن اشتباه سؤال­ ها در برگۀ پاسخنامه، يکي از اشتباهات رايج داوطلبان است. بهتر است هر از گاهي شمارۀ سؤال پاسخنامه را با شمارۀ سؤال دفترچۀ آزمون کنترل کنيد. همچنين به هيچ وجه، پر کردن پاسخنامه را به دقايق آخر آزمون موکول نکنيد. بهتر است که گزينۀصحيح هر سؤال را بلافاصله در پاسخنامه پر کنيد يا لااقل بعد از پاسخگويي به هر10 سؤال، پاسخنامه را پر نماييد.

* شروع فرآيند آزمون سراسري با دروس عمومي است. اگر يک يا برخي از درس­هاي عمومي سخت بود، نگران و نااميد نشويد. اگر آمادگي لازم را داريد و با اين وجود، درس يا دروسي براي شما دشوار است، به احتمال بسيار زياد براي ساير داوطلبان نيز آن درس، سخت خواهد بود؛ پس  نبايد روحيۀ خود را ببازيد، چون نتيجۀ آزمون بر اساس يک درس تعيين نمي‌شود و شما مي­توانيد با پاسخگويي بهتر به سؤال­هاي ساير دروس، رتبه و نتيجۀ خوبي کسب کنيد.

* مدام دفترچه را ورق زدن و از اين درس به آن درس پريدن، خود به خود باعث نگراني و سردرگمي مي‌شود؛ البته امکان دارد که شما در درس خاصي، استعداد و توانايي ويژه‌اي داشته باشيد يا علاقۀ خيلي زيادي به يک درس بخصوص داشته باشيد و بتوانيد با سرعت زيادي به سؤال‌هاي آن درس پاسخ دهيد؛ در اين صورت، پاسخ دادن به سؤال‌هاي آن درس، مي‌تواند به شما روحيه بدهد. همچنين اگر در پاسخ به سؤال‌ها، ترتيب درس‌­ها را رعايت نکرديد يا اگر سؤالي را بدون پاسخ گذاشتيد، در پاسخنامه هم شماره سؤال‌ها را کنترل کنيد؛ زيرا، همان طور که پيش از اين گفته شد، علامت زدن اشتباه سؤال­‌ها در برگۀ پاسخنامه، يکي از اشتباهات رايج کنکور است که باعث مي­‌شود با همين اشکال کوچک تا انتهاي پاسخنامه، جواب‌ها را اشتباه علامت بزنيد؛ پس بهتر است که هر از گاهي، شمارۀ سؤال پاسخنامه را با شماره سؤال دفترچه آزمون تطبيق دهيد.

* براي اينکه اکسيژن مناسب به مغزتان برسد، روي صندلي صاف بنشينيد. اگر داوطلبي کمرش را خم کند با به اصطلاح قوز کند، تبادل هوا بين ريه‌ها و فضاي بيرون دچار مشکل مي‌شود و بتدريج سطح اکسيژن خون پايين مي‌آيد و کارايي مغز افت مي‌کند.

* در دقايق پاياني آزمون، ذهن و حافظۀ شما خسته ­تر از قبل است؛ بنابراين، به پاسخ ­هايي که داده­ايد، شک نکرده و آنها را دست کاري نکنيد. به ياد داشته باشيد که معمولاً پاسخ دوم شما اشتباه از آب در مي­آيد.

* هر چند وقت يک بار، کمي آب بنوشيد. سلول­هاي مغزي، براي اينکه بتوانند خوب عمل کنند، به دو مادۀ اصلي قند و اکسيژن نياز دارند. آبي که کمي شيرين شده باشد نياز شما را در اين زمينه برآورده مي‌کند، اما از نوشيدن آب زياد نيز خودداري کنيد؛ چون زمان برگزاري آزمون طولاني است و امکان دارد که نياز به سرويس بهداشتي پيدا کنيد و رفت و برگشت به سرويس بهداشتي، بخشي از زمان پاسخگويي شما به سؤال‌ها را خواهد گرفت.