اين روزها بيش از گذشته خونسرد باشيد

چند روزي مي‌شود که مرجان دچار دل درد و دل­پيچه‌هاي شديد شده است. گاهي حالت تهوع هم به سراغ او مي‌آيد و درس خواندن را برايش مشکل مي‌کند. گاهي چشم‌هايش بشدت درد مي‌کند و احساس مي‌کند که مطالعه برايش دشوار شده است. مرجان، دانش‌آموز بسيار کوشا و زرنگ دبيرستان بود و سال قبل، فقط به اين دليل که رتبه‌اش براي قبولي در رشته‌هاي پزشکي خوب نبود، تصميم گرفت که انتخاب رشته نکرده، پشت کنکور مانده و امسال با تلاش و کوشش و تجربه‌هايي که از کنکور سال قبل دارد به هدفش نايل شود؛ اما با اينکه تا الان خوب مطالعه کرده و احساس مي‌کند که موفقيت و هدفش در چند قدمي اوست، دچار معضل بزرگي شده است؛ معضلي که اگر مديريت نشود، همه تلاش و چند ماه آينده کنکور او را نيز دچار مشکل خواهد کرد، و اين معضل، همان استرس است.

سعيد، دانش‌آموز سال آخر و يک کنکوري کوشاست. او با تمام توان و يک برنامه‌ريزي عالي در حال مطالعه براي کنکور است. سعيد، با اينکه بخوبي مطالعه مي‌کند و با برنامه پيش مي‌رود، اما اين روزها، چيزي نگرانش مي‌کند و اجازه نمي‌دهد که مانند قبل بخوبي درس بخواند. اين نگراني، او را پرخاشگر و بي‌حوصله نيز کرده و باعث شده است اطرافياني که حال او را درک نمي‌کنند، از او دلگير و ناراحت شوند. بله، استرس، مهدي را به اين صورت نگران کرده و بازدهي او را پايين آورده است.

حال مرجان و سعيد، حال و اوضاع بسياري از داوطلبان کنکور است. بسياري از اين افراد مي‌دانند که دچار استرس هستند و البته، برخي از عزيزان هم نمي‌دانند که اين مشکلات از استرس آنها ناشي مي‌شود. هر چه به زمان کنکور هم نزديک‌تر مي‌شويم اين موضوع شديدتر و پر رنگ‌تر مي‌شود و باعث مي‌گردد تا توان، وقت و فکر داوطلب را بيشتر به خود معطوف کند. با توجه به اينکه گروه قابل توجهي از داوطلبان در زمان نزديک به کنکور دچار استرس مي‌شوند، و از آنجايي که اين هفته‌هاي باقي مانده  تا زمان برگزاري آزمون سراسري، بسيار مهم است و نقش بسيار زيادي در نتيجه‌ گيري داوطلبان دارد، در اين مقاله سعي مي‌کنيم تا شما را با روش‌هاي مقابله با استرس کنکور آشنا کنيم.

ممکن است از خودتان بپرسيد که مگر استرس کنکور هم انواع مختلفي دارد، در جواب بايد بگوييم که بله، استرس کنکور هم مانند بسياري ديگر از استرس‌ها ممکن است کم و مثبت يا اينکه زياد و مخرب و منفي باشد. استرس مثبت، سازنده و بدون مشکل است، اما استرس منفي، باعث بروز مشکلات زياد و حتي بيماري براي فرد مي‌شود.

در کنکور نيز همين­طور است. معمولاً، استرس، سراغ بيشتر داوطلبان مي رود و فقط افرادي که داراي اعتماد به نفس و روحيه خيلي بالايي هستند يا بخوبي مطالعه کرده‌اند يا داوطلباني که کلاً مطالعه خوبي نداشته و از کنکور امسال قطع اميد کرده‌اند، ممکن است که دچار استرس نشوند؛ در واقع، بيشتر داوطلبان، اين حس را يک يا چند بار در طي دوره آمادگي براي کنکور تجربه مي‌کنند؛ اما موضوع مهم‌تر آن است که اولاً استرس شما شديد نباشد و در ضمن بتوانيد اين استرس را مديريت کنيد؛ حتي اگر دچار استرس بالا و شديد باشيد؛ پس قبل از اينکه به فکر مقابله با استرس خود برآييد، آن را بخوبي بشناسيد. اگر سطح استرس شما داوطلب عزيز، کم است يا گاهي دچار اين حس مي‌شويد، اين موضوع، خيلي مهم و مشکل‌زا نيست؛ بلکه باعث مي‌شود که شما بهتر و بيشتر درس بخوانيد، و در واقع، گونه‌اي موتور جلوبرنده اجباري براي درس خواندن و مطالعه است، اما اگر سطح استرس شما بالاست يا تعداد دفعات آن زياد بوده و يا در روزها و هفته‌هاي اخير زياد شده است، نشان مي‌دهد که شما دچار استرس مخرب شده‌ايد و براي جلوگيري از آن بايد دست به اقداماتي بزنيد.

اينکه به خود، عملکرد و دانسته‌هايتان در روند آمادگي براي کنکور اعتماد داشته باشيد، باعث مي‌شود که سطح استرس شما بسيار کاهش پيدا کند. يکي از دلايلي که معمولاً داوطلبان دچار استرس مي‌شوند، اين است که احساس مي‌کنند همه مطالب را فراموش کرده‌اند و درس‌هاي زيادي از آموخته‌هايشان را نمي‌دانند. اولاً بايد توجه کنيد که اين احساس، احساسي پوچ و واهي است. شايد به نظرتان برسد که تمام مطالب را فراموش کرده‌ايد؛ در صورتي که اين چنين نيست. شما انبوهي از اطلاعات را در مغز خود دسته‌بندي کرده‌ايد که نمي‌توانيد همه آنها را به يکباره به ياد آوريد. اگر از تلقين‌هاي منفي مانند القاي جملاتي چون «همه چيز را فراموش کرده‌ام» بپرهيزيد، مطميناً با قرار گرفتن در شرايط کنکور، همه آن اطلاعات را به ياد خواهيد آورد.

دوم اينکه در روز کنکور، سطح دانش شما با ديگران سنجيده مي‌شود؛ اما دانش شما اضافه يا کم نمي‌شود؛ پس جاي نگراني وجود ندارد. تنها عاملي که مي‌تواند به شما لطمه جدي بزند، اين است که در اثر اضطراب نتوانيد آنچه را که مي‌دانيد، روي کاغذ بياوريد، و تنها عاملي که مي‌تواند با همين سطح معلومات، نتيجه را بهبود ببخشد، خونسردي شماست.

يکي از دلايلي که برخي از داوطلبان، دچار استرس مي‌شوند اين است که احساس مي‌کنند در وقتي که در گذشته در اختيار داشته‌اند بخوبي مطالعه نکرده و در وقت باقي مانده نيز نخواهند توانست نتيجه خوبي کسب کنند يا اينکه آنها قبلاً خوب درس نخوانده‌اند؛ در حالي که دوستان و همکلاسي‌هاي آنها، در دوره مورد نظر، برنامه و مطالعه بهتري داشته‌اند.

سؤالي از شما مي‌پرسيم و آن هم اين است که آيا دانستن اين موضوع که خوب درس نخوانده‌ايد، کمکي به شما مي‌کند؛ اگر اين­طور است، راه حل‌ها را عملي کنيد؛ وگرنه، وقت و انرژي باقي مانده خود را هدر ندهيد. در اين روزهاي باقي‌مانده تا کنکور به دنبال آرامش باشيد و خوب درس بخوانيد. توجه داشته باشيد چيزي که گذشت ديگر قابل دسترس نيست و از بابت آن، نبايد اندوهگين شد. قسمتي از اضطراب‌هاي ما مربوط به اعمالي است که در گذشته بايد يا نبايد انجام مي‌داديم. با غصه خوردن، اطلاعات شما افزايش نمي‌يابد؛ بلکه متاسفانه باعث مي‌شود که از همان اطلاعات موجود خودتان هم نتوانيد استفاده نماييد؛ پس فقط به فکر زمان حال و آن چيزي که در دسترس شماست باشيد و بهترين استفاده را نيز از اين زمان در راستاي پيشبرد اهداف خود ببريد.

بسياري از داوطلبان کنکور احساس مي‌کنند که کسي شرايط خاص آنها را درک نمي‌کند و برخي از عزيزان کنکوري هم واقعاً کمتر کسي را در اطراف خود دارند که آنها را بخوبي درک کند و راه‌حل‌هايي را براي از بين رفتن استرسشان به آنها ارايه دهد؛ درحالي­که صحبت کردن درباره کنکور و مسايل استرس زاي آن، با کسي که در شرايط شما نيست، بخوبي کمک مي کند تا از استرس شما کم شود؛ زيرا اولاً خود صحبت کردن، باعث آرام شدن فرد مي‌شود، و دوم اينکه فرد مقابل هم، با صحبت‌ها و راه حل‌هايي که به شما ارايه مي‌دهد، استرس شما را از بين برده يا آن را بسيار کم مي‌کند.

البته بايد توجه داشته باشيد که حتماً براي صحبت کردن، کسي را انتخاب کنيد که شما را بخوبي بشناسد، روحيات و توانمندي‌هاي شما را خوب درک کند و مشاوره خوبي به شما ارايه دهد؛ زيرا گاهي، صحبت کردن از اين موضوع استرس‌زا با ديگران، باعث مي‌شود تا افراد متوجه شوند که آنچه که باعث اضطراب و استرس آنها مي‌شده است، براي ديگران، چقدر بي‌اهميت و کوچک است، و همين موضوع باعث آرامش آنها مي‌شود؛ يا اينکه موجب مي‌شود که از تجربه‌هاي خوب ديگران در موارد مشابه بخوبي براي رفع مشکل استفاده کنند. بهترين کار، اين است که با پدر و مادر يا يکي از اعضاي خانواده يا مشاور، درباره موضوعاتي که باعث استرس شما مي‌شوند، صحبت کنيد. ضمناً سعي کنيد که در اين مورد به سراغ دوستان کنکوري خود نرويد؛ زيرا ممکن است يا شما استرس خود را به آنها منتقل کنيد و يا آنها با صحبت‌هاي خود، باعث افزايش استرس و نااميدي شما شوند.

ورزش، يکي از جمله کارهاي مفيدي است که سلامت روح و جسم شما را بالا مي‌برد، يادگيري شما را افزايش مي‌دهد و باعث کاهش استرس شما مي‌شود؛ پس هميشه، حتي در اين ماه‌هاي منتهي به کنکور هم، از ورزش کردن غافل نشويد. با فعاليت بدني سبک به خود آرامش بدهيد و از همين الان، نيم ساعت از وقت خود را به ورزش‌هايي همچون پياده‌روي، نرمش و ساير فعاليت‌هاي سبک اختصاص دهيد. تحرک نداشتن، از عوامل تشديد اضطراب است و بايد توجه کنيد که در دوران امتحانات و کنکور، تحرک جسمي، سبب شادابي و تقويت حافظه شما مي‌شود و از بروز خستگي پيشگيري مي‌کند.

براي کاهش استرس از مصرف لبنيات غافل نشويد؛ بويژه خوردن يک ليوان شير ولرم، قبل از خواب شبانه، مي‌تواند در برقراري آرامش شما نقش بسزايي داشته باشد. نکته اينجاست که خيلي از افراد به وعده غذايي صبحانه اهميتي نمي‌دهند؛ در صورتي که نخوردن صبحانه، حتي مي‌تواند باعث ايجاد عوارضي مثل افت قند خون، سستي و بي‌حالي، عصبانيت، بي‌حوصلگي، افسردگي و انگيزه نداشتن براي مطالعه و در نتيجه همه اينها، افزايش ميزان استرس فرد شود.

علاوه بر مصرف لبنيات، يکي از چيزهايي که باعث کاهش ميزان استرس مي‌شود، مصرف دم نوش‌هاي گياهي است. دم نوش‌ها، فوايد متنوعي دارند. يکي از اين فوايد هم، کاهش استرس است. سعي کنيد که وقتي دچار استرس شديد، مقداري سنبل الطيب، گل گاو زبان، ليمو، بابونه و گياهان مشابه را دم کرده و ميل نماييد. انجام اين کار، نتيجه خوبي به دنبال دارد و خواهيد ديد که به چه ميزان از استرس شما کاسته مي‌شود.