راهکارهايي براي مطالعه و برنامه‌ريزي تحصيلي (گفتار هجدهم)
استفاده از خودآموزها
مزيت استفاده از خودآموزها در اين است که شما مي‌توانيد سرعت خود را به دلخواه تنظيم کنيد و هر کجا و هر وقت که خواستيد، از آنها استفاده کنيد.
لازمه کار با خودآموزها، کار فعالانه و درک مطلب است؛ زيرا خواندن تنها کمکي به شما نمي‌کند.
پيشنهادهاي زير به شما کمک مي‌کنند تا از مطالب خودآموزهاي خود حداکثر استفاده را ببريد.
1- قبل از شروع به کار با خودآموز، ببينيد آيا مطالبي هستند که در حال حاضر شما قادر به بهره‌گيري از آنها هستيد يا نه.
اطلاعاتي مانند «پيش‌نيازها» اغلب در در هر خودآموز قيد مي‌شوند.
2- اگر در يک خودآموز به طريقي هدف‌هايي ذکر شده است، توجه خاصي به اين اهداف داشته باشيد. اهداف معمولاً به دنبال اين عبارت مي‌آيند:
«پس از تکميل اين مطالب، شما بايست قادر به انجام … باشيد.»
3- اکثر خودآموزهايي که خوب هستند، فعالند و شامل کارهايي مي‌شوند که شما بايد در حين کار با خودآموز انجام دهيد. اين قسمت‌هاي فعال، گاهي «سؤالات خودآزمايي» يا «فعاليت‌هاي خودآزمايي» ناميده مي‌شوند.
با وجود آنکه تمايل بسياري داريد که از اين قسمت‌ها بگذريد و به خواندن بقيه مطالب بپردازيد، ولي مقاومت کنيد و تا اين بخش‌ها را عملاً امتحان نکرده‌ايد، کار را ادامه ندهيد.
حتي اگر فکر مي‌کنيد که پاسخ را مي‌دانيد، باز هم آن را بنويسيد و با پاسخ داده شده در خودآموز، مقايسه کنيد.
4- اگر پاسخ شما صحيح بود، از درستي پاسخ خود مطمين خواهيد شد، اما اگر پاسخ را اشتباه نوشته بوديد، بيشتر خوشحال شويد؛
زيرا مطلب مفيدي براي يادگيري پيدا کرده‌ايد.
به طور دقيق اشکال پاسخ خود را بررسي کنيد و براي دفعه بعد به خاطر بسپاريد.
5- وقتي به مطلبي که براي شما پيچيده است، مي‌رسيد، وقت زيادي را صرف آن نکنيد، بلکه به طور سطحي از آن بگذريد و به قسمت بعدي بپردازيد.
مطلب بعدي ممکن است ساده‌تر باشد و شايد به درک مطلب پيچيده قبلي نيز کمک کند.
يادداشت کنيد که چه قسمتي از مطلب پيچيده را نمي‌فهميد و از شخص مطلعي در اين مورد راهنمايي بخواهيد.
با وجودي که قصد داريد شخصاً روي مطالب کار کنيد، اما اگر همواره کسي را داشته باشيد که مطلب را براي شما توضيح دهد، کار شما در اين زمينه، خيلي ساده‌تر خواهد شد.
6- خودآموزها اغلب حاوي مقدار زيادي اطلاعات هستند.
در حالي که کار مي‌کنيد و پيش مي‌رويد، سعي نکنيد که تمامي مطالب کتاب را فراگيريد، بلکه تصميم بگيريد که چه مطالبي بايد ياد گرفته شوند و مطالعه چه مطالبي فقط براي فهم بهتر لازم هستند.
بسيار مفيد خواهد بود اگر با همکلاسان خود کار کنيد.
در يک جمع، تقريباً هر کدام از شما درباره اينکه کدام مطلب مهم است و کدام يک مهم نيست، نظر متفاوتي خواهيد داشت، و در مورد اهميت مطالب، ميانگين نظرات جمع شما به واقعيت نزديک‌تر خواهد بود تا نظر يک نفر از شما.
7- اگر يک نسخه خودآموز به شما داده شده است، با نوشتن توضيحات و يادداشت‌هايي، آن را فقط به خود اختصاص دهيد و پاسخ به سؤالات و فعاليت‌ها را نيز در خودآموز خود اضافه کنيد.
مطمين باشيد اغلب مطالبي را که به متن اضافه کرده‌ايد، به خاطر خواهيد سپرد.
اين شيوه، روشي مؤثر براي تقويت حافظه و به خاطر سپردن عناوين مورد بحث است.
8- به طور مداوم، به مرور آنچه که تاکنون انجام داده‌ايد، بپردازيد.
هرچه بيشتر اين مطالب از ذهن شما بگذرند، آنها را عميق‌تر درک خواهيد کرد.
9- نگاهي به مطالب بعدي بيندازيد.
اغلب وقتي بدانيد کاري که انجام مي‌دهيد، به کجا منتهي مي‌شود، خواهيد فهميد که چرا آن کار خاص را انجام مي‌دهيد.
10- مروري نهايي بر سؤالات و فعاليت‌هاي خودآموز و خودآزمايي‌ها داشته باشيد و هر کجا مشکلي داشتيد، بيشتر بر آن مشکل تاکيد کنيد.
توانايي شما براي انجام يک کار مشکل، بيشتر بستگي به تعداد دفعاتي دارد که آن کار را انجام داده‌ايد؛ نه اينکه فقط يک بار به طور کامل آن را انجام داده باشيد.
برگرفته از: 500 نکته درباره مطالعه. تاليف فيل ريس (1391). ترجمه بيتا عسگري. تهران. انتشارات مدرسه.
*هفته نامه پیک سنجش
