انتخاب رشته آگاهانه و صحيح (گفتار آخر)
همان‌گونه که در دو نوشتار قبل به تفصيل بيان شد، مهم‌ترين و نخستين مرحله در انتخاب رشته تحصيلي، خودشناسي است؛
يعني مطابق با الگوي زير، داوطلب در گام نخست، مي‌بايست به خودشناسي برسد و سپس در مورد رشته‌هاي دانشگاهي کسب اطلاع کند و در نهايت انتخاب رشته آگاهانه‌اي داشته باشد.
الگوي انتخاب رشته آگاهانه در داوطلبان آزمون سراسري، مطابق با فرآيند زير است:
- خودشناسي کسب اطلاع از رشته‌ها انتخاب رشته آگاهانه با استفاده از منابع موجود
در نوشتار دوم، از انتخاب رشته آگاهانه و صحيح با شما سخن گفتيم و بيان شد که شناخت خود (خودشناسي)، يعني شناخت علايق، مهارت‌ها، ارزش‌ها.
پس در واقع خودشناسي، در سه گام قابل دستيابي است:
- گام اول: شناخت علايق.
- گام دوم: شناخت مهارت‌ها و توانايي‌ها.
- گام سوم: شناخت اهداف و ارزش‌هاي فردي.
به منظور راهنمايي داوطلبان در گام اول، يعني شناخت علايق، از الگوي تيپ‌هاي شخصيتي منطبق بر علايق فردي جان هالند[1]بهره گرفته شد و علاقه‌مندي و رشته‌هاي تحصيلي متناسب با علايق فردي و تيپ‌هاي شخصيتي مطرح شد.
حال در اين نوشتار، گام‌هاي دوم و سوم خودشناسي معرفي مي‌شوند.
گام دوم: شناخت مهارت‌ها و توانايي‌ها
مهارت، عبارت است از:
کارآيي، سهولت يا زبردستي که از طريق تمرين و تجربه توسعه داده مي‌شود.
مهارت‌هاي انساني، در سه شکل دسته‌بندي و تفکيک شده‌اند که مي‌توانند در شناخت خود و انتخاب رشته آگاهانه ما، راهنماي ارزنده‌اي باشند.
مهارت‌هاي اوليه مهارت‌هاي ارتباطي مهارت‌هاي فني
مهارت‌هاي اوليه
نوشتن، محاسبه کردن، خواندن، گوش دادن و صحبت کردن.
رشته‌هاي نيازمند مهارت‌هاي اوليه:
علوم ارتباطات (مهارت نوشتن)، مشاوره (مهارت شنيدن).
مهارت‌هاي ارتباطي
مهارت‌هاي اجتماعي، کارِ گروهي، مذاکره و رهبري (که عمدتاً مهارت‌هايي در زمينه ارتباطات انساني هستند).
رشته‌هاي نيازمند مهارت‌هاي ارتباطي:
علوم اجتماعي، روان‌شناسي، پرستاري، علوم ارتباطات.
مهارت‌هاي فني
کنجکاوي، دقت نظر، ابتکار، رفع مشکل و حل مساله.
مهارت‌هاي فني، بيشترين ارتباط را با مهارت‌هاي توليدي دارند.
رشته‌هاي نيازمند مهارت‌هاي فني:
مهندسي مکانيک، مهندسي صنايع.
گام سوم: شناخت اهداف و ارزش‌هاي فردي
ارزش، آن چيزي است که در زندگي يک فرد، مهم است و مبناي اصول و معيار رفتاري اوست.
برخي از ارزش‌هاي تاثيرگذار در انتخاب رشته، عبارتند از:
1- کسب موقعيت اجتماعي: برخي از رشته‌هاي تحصيلي، موقعيت اجتماعي مناسبي در جامعه دارند و پس از فارغ‌التحصيلي در هر يک از اين رشته‌ها، شخص به آن موقعيت نايل مي‌شود.
2- کسب شغل و درآمد مناسب: برخي از رشته‌هاي تحصيلي، امکان اشتغال سريع بعد از فارغ‌التحصيلي را براي فرد تحصيل کرده در آن رشته مهيا مي‌سازند.
3- کمک به ديگران: برخي از رشته‌هاي تحصيلي، اين موقعيت را براي فرد ايجاد مي‌کنند که وي پس از فارغ‌التحصيلي بتواند به ديگري کمک کند.
منبع مورد استفاده
عبدي، بهشته (1388). کارگاه آموزشي انتخاب رشته مشاوران آموزش و پرورش. سازمان سنجش آموزش کشور.
