بيست نکته درباره کسب انگيزه درس خواندن
آيا به وجود آمدن انگيزه درس خواندن در شما سخت است؟ بهتر است با واقعيت مواجه شويم:
فکر فقط يک بار ديگر چرخيدن در شبکه‌هاي اجتماعي و گذراندن چند دقيقه‌اي بيشتر در اينترنت قطعاً وسوسه انگيز است، ولي امتحانات هم نزديک است.
احساس استرس شما نيز احتمالاً در حال افزايش است و شما نمي‌دانيد که بايد از کجا شروع کنيد. هر چه اضطراب شما بيشتر مي‌شود، تصميم براي درس خواندن هم سخت‌تر مي‌شود.
اگر اين وضعيت، همان شرايطي است که در آن گرفتار شده‌ايد، حتماً به نکاتي که در اينجا گفته مي‌شود عمل کنيد؛ چون به کارتان مي‌آيد.
در اين مقاله به چند نکته که دانش‌آموزان موفق براي درس خواندن به کار مي‌بندند تا در خود انگيزه درس خواندن را ايجاد کنند، مي‌پردازيم:
1 . دلايل اصلي حواس پرتي خود را پيدا کنيد
نداشتن تمرکز و انگيزه، يک مشکل پيچيده است که مي‌تواند دلايل فراواني داشته باشد.
ممکن است به خود قبولانده باشيد که پرداختن به اين حجم از دروس، از توانايي شما خارج است.
گاهي نيز درس نخواندن، راهي است براي افراد تا عليه معلم يا والدين خود عصيان کنند.
شايد هم فکر مي‌کنيد که مطالب دروس خسته کننده است يا آن قدر حجم دروس زياد است که نمي‌دانيد از کجا شروع کنيد، و بالاخره امکان دارد که شما منتظر آن زمان خاص و مناسب براي شروع درس خواندن باشيد.
فهميدن دليل اصلي نداشتن انگيزه و به تعويق انداختن درس خواندن، اولين قدم براي ايجاد انگيزه است.
زماني را صرف تفکر در اين مورد کنيد.
انجام اين کار به شما اجازه خواهد داد که بفهميد کدام يک از موارد زير مى‌تواند به شما کمک کند تا براى ايجاد انگيزه بيشتر از آن بهره ببريد.
2. مطالب را به بخش‌هاي کوچک‌تر تقسيم کنيد
يکي از دلايل اصلي نداشتن انگيزه و فرار از درس، اين است که حجم مطالب درسي به نظر بسيار زياد مي‌آيد.
به همين خاطر، بهتر است که مطالب را به بخش‌هاي کوچک‌تري تقسيم کنيد و برنامه‌ريزي کنيد که در هر روز مقدار مشخصي از اين بخش‌هاي کوچک‌تر را مطالعه کنيد؛ بنابراين، شما ديگر يک دفعه با حجم بالايي از مطالب درسي مواجه نخواهيد بود، بلکه يک مجموعه از بخش‌هاي کوچک‌تر و با مديريت آسان‌تر را مقابل خود خواهيد داشت.
اين بخش‌هاي کوچک‌تر، بسته به حجم مطالب درسي، مي‌تواند شامل تنها چند صفحه يا چند بخش از مطالب درسي‌تان يا حتي چندين بخش مختلف از دروس متفاوت باشد.
3. به خود پاداش دهيد
هر بار که مطالب تقسيم‌بندي شده را طبق برنامه تان مطالعه کرديد، مدت زمان کوتاهي را به عنوان پاداش و استراحت براي خود در نظر بگيريد. اين زمان را مي‌توانيد به انجام بازي مورد علاقه خود، قدم زدني کوتاه يا حتي به شنيدن موسيقي اختصاص دهيد.
بخش پاداش دهي به خودتان، نقش بسزايى را در تکنيک تقسيم بندي دروس به بخش‌هاي کوچک‌تر ايفا مي‌کند.
4. يک قاعده درسي براي خود ايجاد کنيد
ما مخلوقاتِ عاداتمان هستيم.
اگر ايجاد انگيزه درس خواندن، براي شما يک چالش است، ايجاد يک قاعده کلي مي‌تواند به شما در اين زمينه کمک کند.
عادات، بسيار قدرتمند هستند و به محض اينکه يک قاعده درسي در شما ايجاد شود، خارج شدن از اين قاعده و فرار از درس، نسبت به پيش، برايتان بسيار مشکل تر خواهد شد.
براي ايجاد يک قاعده درسي، اولين قدم، بنيان گذاشتن يک برنامه درسي منسجم است.
به ياد داشته باشيد که عادات، يکشبه به وجود نمي‌آيند و تحقيقات نشان داده است که حداقل حدود ۲۰ روز طول مي‌کشد تا کاري تبديل به عادت شود؛ پس براي اينکه درس خواندن را به يک عادت تبديل کنيد، بايد براي آن، وقت و انرژي صرف کنيد.
5. دليل اينکه چرا مي‌خواهيد نمرات بالا و نتايج خوبي را کسب کنيد براي خود مشخص کنيد
يکي از راه‌هاي ايجاد انگيزه، شفاف کردن دلايل درس خواندن و گرفتن نمرات خوب براي خودتان است. فهرستي از دلايل خود را براي رسيدن به موفقيت‌هاي درسي‌تان تهيه کنيد.
از جمله دلايل شما مي‌تواند موارد زير باشد:
- – من مي‌خواهم با درس خواندن پيشرفت کنم.
- – مي‌خواهم به دانشگاه خوبي وارد شوم.
- – مي‌خواهم در رشته مورد علاقه خودم درس بخوانم.
- – مي‌خواهم شغل مورد علاقه خود را در آينده داشته باشم.
- – مي‌خواهم براي خود و خانواده‌ام در آينده درآمد خوبي داشته باشم.
- – مي‌خواهم به خودم ثابت کنم که آنچه را که مي‌خواهم، مي‌توانم به دست آورم.
- – مي‌خواهم در آينده، هيچ گونه پشيماني در زندگي‌ام نداشته باشم.
فهرست خود را تهيه کنيد و آن را روي ميز کارتان قرار دهيد، و هرگاه احساس کرديد که در حال از دست دادن انگيزه خود هستيد، به فهرستتان مراجعه کنيد و آن را يک بار ديگر بخوانيد.
6. براي سازمان‌دهي به مطالب، از ترسيم نقشه ذهني استفاده کنيد
بسياري از مواقع توصيه مي‌شود که براي خلاصه کردن مطالب، از تهيه فهرست خطي استفاده شود، ولي گاهي اوقات ايجاد نقشه ذهني براي درس خواندن، از خلاصه کردن مطالب به صورت فهرست خطى هم مؤثرتر است؛ زيرا نقشه‌هاي ذهني، با ساختار شعاعي که دارند و خطوطي که براي خلاصه مطالب در آنها به کار برده مي‌شود، به خوبي آنچه را که در مغز شما در مورد يک موضوع خاص اتفاق مي‌افتد، ترسيم مي‌کنند.
انجام اين کار، به خاطر سپردن يک موضوع را براي شما بسيار آسان‌تر مي‌کند و دسترسي به خلاصه مطالبي را که پيش از اين مطالعه کرده‌ايد و مى‌خواهيد دوباره به آن مراجعه کنيد، نيز آسان خواهد کرد.
7. يک موضوع خسته کننده را به موضوعي جذاب تبديل کنيد
اگر خسته کننده بودن برخي از مطالب درسي، شما را از درس خواندن باز مي‌دارد، بايد بدانيد که هيچ موضوع خسته کننده‌اي وجود ندارد و تنها ذهن‌هاي ماست که گاهي رغبت به پرداختن به موضوعي را ندارد. يکي از راه‌هاي جذاب کردن مطالب، ايجاد سؤال‌هاي متفاوت از داخل متن و پاسخ دادن به آنهاست. انجام اين کار، در ايجاد ارتباط با موضوع، به شما کمک فراوانى مي‌کند.
8. به جاي حفظ کردن مطالب، آنها را درک کنيد
يکي از راه‌هاى مؤثر درس خواندن، درک موضوع و مطلب است تا آنکه بخواهيد بدون فهميدن مطلب، آن را حفظ کنيد.
به طور کلي، هرچه سال‌هاي بيشتري را در مدرسه گذرانده باشيد، مهارت ايجاد ارتباط بين دروس و موضوعات متفاوت، در شما افزايش مى‌يابد.
درک و فهم مطالب به شما کمک مي‌کند تا آسان‌تر به نتيجه‌گيري نهايي دست پيدا کنيد، و از آنجايي که درک مطالب، بسيار لذت بخش‌تر از حفظ کردن آنهاست، نه تنها مؤثر است، بلکه انگيزه شما را نيز افزايش خواهد داد.
9. بخش‌هايي را که به خوبي درک نکرده‌ايد، پيدا کنيد
با توضيح دادن مطالب براي دوستان يا اعضاي خانواده خود، چه به صورت رسمي و چه دوستانه، اطلاعات خود را در مورد موضوع عميق‌تر کنيد. با انجام اين کار، بخش‌هايي را که به خوبي درک نکرده‌ايد، پيدا خواهيد کرد. به قول آلبرت انيشتين: «اگر نتوانيد موضوعي را به صورت ساده توضيح دهيد، پس آن را به خوبى درک نکرده‌ايد.»
10. با ايجاد فواصلي کوتاه درس بخوانيد
تحقيقات نشان داده است هنگامي که ما با ايجاد فواصل کوتاه درس مي‌خوانيم، آن را بهتر ياد خواهيم گرفت. به اين روش يادگيري، «يادگيري با ايجاد فاصله» مي‌گويند.
حافظه ما از طريق ارتباط بين نورون‌ها شکل مي‌گيرد. براي اينکه اين مطالب به خوبي در ذهن ما جاي گيرند، نورون‌ها بايد براي مدتي دست نخورده باقي بمانند. براي همين هم ما با ايجاد فواصل کوتاه بين مطالب، مي‌توانيم اين زمان را به نورون‌ها بدهيم تا اطلاعات تازه را در خود حفظ کنند؛ پس ابتدا مطلبي را که مي‌خواهيد مطالعه کنيد، انتخاب کنيد، زماني مشخص را به آن اختصاص دهيد و با تمام شدن زمان تعيين شده، دست از مطالعه برداريد، چند دقيقه استراحت کنيد و دوباره مطالعه را از سر بگيريد.
11. از خودتان انتظار نداشته باشيد که همواره و در همه حال، انگيزه در شما وجود داشته باشد
ممکن است عجيب به نظر برسد، ولي يکي از روش‌هايي که مي‌توان با استفاده از آن، انگيزه را در خود حفظ کرد، اين است که از خودمان انتظار نداشته باشيم که هميشه و در همه حال، انگيزه قوي در ما وجود داشته باشد.
واقعيت اين است که هيچ کسي نيست که هميشه و در همه حال، در خود احساس انگيزه را داشته باشد؛ پس همواره منتظر نباشيد که احساس قوي انگيزه در شما زنده شود تا کارتان را آغاز کنيد. بايد قبول کنيد که برخي از مواقع اين حس را نخواهيد داشت. به همين دليل است که به ايجاد يک قاعده درسي و تبديل آن به عادت، نياز داريد.
12. مغزتان را تمرين دهيد
براي ايجاد انگيزه درس خواندن در خود، شما نياز داريد که مغزتان را تمرين دهيد. مغزتان را يک عضله در نظر بگيريد؛ بنابراين، تلاش براي افزايش توانايي‌تان در تمرکز، همانند تمرينات يک قهرمان دو ميداني است و همه چيز بستگي به تداوم تمرينات شما و پيشرفت تدريجي‌تان دارد. مدام مغز خود را تمرين دهيد؛ حتي زماني که در حال درس خواندن نيستيد.
اين کار را مي‌توانيد با حل معما، جدول، انجام بازي‌هاي فکري و خواندن مقالات علمي دنبال کنيد.
هر چه راه‌هايي را که براي تمرين دادن مغزتان استفاده مي‌کنيد، متنوع‌تر باشد، مغز شما قوى‌تر و انعطاف‌پذيرتر خواهد شد.
درست مانند تمرينات فيزيکي، مغزتان نيز نياز به استراحت و بازسازي خود دارد؛ پس حداقل به ۸ ساعت خواب احتياج داريد، و حتي براى برخي از دانش‌آموزان ۹ تا ۱۰ ساعت خواب شبانه لازم است.
تغذيه مغزتان نيز بخش مهم ديگري از تمرين دادن آن است؛ پس با تغذيه درست و دريافت کافي اسيدهاي چرب، عملکرد مغز خود را افزايش دهيد.
13. زمان خود را مديريت کنيد
تنظيم برنامه درسي مناسب، نشان دهندۀ نوعي تعهد است که به ايجاد انگيزه در شما کمک مي‌کند. براي هر مبحثي، فهرستي از مطالبي را که بايد بخوانيد تهيه کنيد. يک جدول زماني درست کنيد و ساعاتي از روز را، که قرار است به مطالعه اختصاص دهيد، در آن مشخص کرده و سعي کنيد که ساعات مطالعه‌تان در روزهاي متفاوت، يکسان باشد تا برنامه درسي خود را راحت‌تر بتوانيد به خاطر بسپاريد و به آن عمل کنيد. در انتهاي هفته، جدول برنامه‌ريزي درسي خود را مرور کنيد، و اگر احساس مي‌کنيد که از برنامه خود عقب هستيد، سعي کنيد که ساعات بيشترى را براى مطالعه به برنامه خود اضافه کنيد.
14. همراه با گروه درس بخوانيد
بسياري از دانش‌آموزان با درس خواندن در گروه انگيزه پيدا مي‌کنند؛ البته قطعاً بسيار مهم است که گروه مناسبي را براي درس خواندن خود انتخاب کنيد؛ گروهي که داراي افرادي متمرکز و منظم است. توصيه مي‌شود که اعضاي گروه درسي شما بيش از چهار نفر نباشد؛ زيرا تعداد زياد افراد در گروه، موجب حواس پرتي مي‌شود.
هنگام درس خواندن در گروه، تعهد بيشتري در شما ايجاد شده و مي‌توانيد از يادداشت‌هاي يکديگر استفاده کرده و يادداشت‌هاى خود را تکميل کنيد تا از روي يادداشت‌هاي درسي کامل‌تر و بهتري مطالعه کنيد. هر فرد در گروه، نقطه ضعف‌ها و نقاط قوت متفاوتي دارد. شما مي‌توانيد در بالا بردن توانايي‌هاي خود از نقاط قوت يکديگر کمک بگيريد.
15. براي استراحت و آرامش خود برنامه‌ريزي کنيد
وقتي شما روي درس خواندن براي امتحاناتي که نزديک است، تمرکز مي‌کنيد، فراموش کردن زمانى براى استراحت، به راحتي اتفاق مي‌افتد. به ياد داشته باشيد، همان طور که قبلاً گفته شد، براي حفظ مطالب در ذهن، نياز به ايجاد فواصل کوتاهي در زمان مطالعه داريد. در کل، براي يادگيري بهتر و کاهش استرس، نياز به برنامه‌ريزي زمان براي استراحت داريد.
16. به طور منظم ورزش کنيد
هنگامي که در حال آماده سازي خود براي يک امتحان مهم هستيد، احتمال اينکه تحرکتان کاهش يابد، بسيار زياد است. تا جايي که مي‌توانيد، سعي کنيد که حداقل روزانه ۲۰ تا ۳۰ دقيقه فعاليت بدني داشته باشيد.
فعاليت بدنى منظم، درس خواندن را مؤثرتر و انگيزه شما را بيشتر خواهد کرد. فعاليت‌هاي هوازي، مانند: شنا، پياده روي و دويدن، به انتقال اکسيژن، خون و مواد مغذي به مغز کمک مي‌کند و تمرکز شما را افزايش مي‌دهد.
حتى تحقيقات جديد نشان داده است که ورزش‌هاي سبک، بلافاصله بعد از مطالعه، به يادآوري و به خاطر سپردن بهتر مطالب، کمک فراوانى مي‌کند.
17. خود را در حالي تجسم کنيد که کار را با موفقيت به انجام رسانده‌ايد
اگر براي انجام کاري دچار مشکل شده‌ايد، خود را در حالي تجسم کنيد که آن کار را با موفقيت به انجام رسانده‌ايد. روان‌شناسان ورزشي، به قدرت تجسم‌سازي، به عنوان تکنيکي براي انجام اهداف سخت، تاکيد فراوان دارند. هنگامي که شما مدام خود را تجسم مي‌کنيد که کاري را با موفقيت به انجام رسانده‌ايد، انجام اين کار در واقعيت آسان‌تر خواهد شد؛ پس روزانه چند دقيقه را به تجسم سازي خود در موفقيت به انجام رساندن کارهاي سختي که در ذهن داريد، اختصاص دهيد.
18. به خود يادآوري کنيد که اين شرايط تا ابد ادامه نخواهد داشت
درس خواندن براي امتحانات، دوي ماراتوني بدون خط پايان به نظر مي‌آيد، ولي هر امتحاني روزي تمام خواهد شد. اين موضوع را، به خصوص زمان‌هايي که انگيزه خود را از دست مي‌دهيد، به خودتان يادآوري کنيد. انجام اين کار به شما کمک مي‌کند که روي نوري که انتهاي تونل وجود دارد، تمرکز کنيد.
19. بيشتر روي پروسه درس خواندن تمرکز کنيد، تا نتايج آن
فکر کردن به نتيجه نهايي از همان ابتدا، درس خواندن را مشکل‌تر مي‌کند. روي پروسه درس خواندن تمرکز کنيد و هر روز، به خاطر تکميل مطالبي که براي آن روز برنامه‌ريزي کرده‌ايد، خود را تشويق کنيد.
تمرکز کنيد، کمتر از تلفن همراه خود استفاده کنيد و عادات درس خواندن را در خود ايجاد کنيد. با انجام درست پروسه درس خواندن، قطعاً نتايج نهايي خوبي را نيز کسب خواهيد کرد.
20. خود را از عواملي که موجب حواس پرتي شما مي‌شود، خلاص کنيد
امروزه تعداد بي‌شماري از دانش‌آموزان، به خاطر استفاده از تلفن همراه، دچار حواس پرتي مي‌شوند.
فهرستي از تمام عواملي که موجب از بين رفتن تمرکز شما هنگام درس خواندن مي‌شود، تهيه کنيد و تمام تلاش خود را بکنيد تا تک تک آنها را از دور و بر خود حذف کنيد.
به عنوان مثال مي‌توانيد:
- – اينترنت خود را، جز مواقعي که کلاس «آن‌لاين» داريد يا قرار است از دبير خود سؤال کنيد، قطع کنيد.
- – تلفن همراه خود را نيز جز مواقع لازم که کلاس داريد، در حالت پرواز قرار دهيد.
- – تمام بازي‌هاي داخل موبايل يا کامپيوتر خود را حذف کنيد.
- – پيغام‌هاي گروه‌هاي دوستي خود را روي حالت بي‌صدا تنظيم کنيد.
در نهايت، براي ايجاد انگيزه در خود، سعى کنيد که نکات توصيه شده را به کار بريد و زمان و دروس خود را مديريت کنيد تا بتوانيد ذهن خود را به بهترين شکل به کار گيريد و مطمين باشيد که به زودي از آن دسته دانش‌آموزاني خواهيد شد که مي‌توانند به خوبى روي هدفشان تمرکز کرده و انگيزه درس خواندن را در خود تقويت کنند.
