گفت و گو با روژتا آزادي، رتبه يک کشوري هنر:

ادبيات: ما هنري‌ها کتاب‌هاي عمومي‌مان متفاوت است، اما مجبوريم که عمومي‌هاي تجربي‌ها و رياضي‌ها را بخوانيم و اين مشکل ساز است. ادبيات هم يکي از همان درس‌هاست و من بايد کتاب آنها را براي آزمون سراسري مطالعه مي‌کردم. براي انجام اين کار، ادبياتم را چهار مبحثي مي‌خواندم و براي آرايه‌ها، قرابت معنايي، دستور و املا و لغت، کتاب جدا داشتم و جدا تست مي‌زدم. هر روز دو تا مبحث را مي‌خواندم و هر شب سعي مي‌کردم که تست ادبيات بزنم . شايد کم تست مي‌زدم، اما هر شب تست ادبيات مي‌زدم. روي لغت و املا و تاريخ ادبيات هم خيلي تاکيد مي‌کردم و سعي مي‌کردم که به تست‌هاي موارد فوق حتماً جواب بدهم؛ مثلاً، هر شب يا يک شب در ميان، حتماً 15 دقيقه براي مرور لغات ادبيات وقت مي‌گذاشتم. دليلش هم اين بود که در درس ادبيات خوب نبودم و مي‌خواستم که حفظيات را حتماً جواب بدهم.

 تنها مشکلي که داشتم، اين بود که زمان‌بندي خوبي در ادبيات نداشتم و تست‌ها را به طور زمان‌دار حل نمي‌کردم. به بچه‌ها پيشنهادم اين است که اشتباه مرا تکرار نکنند و از اول تست‌ها را به صورت زمان دار حل کنند و تصور نکنند که در روزهاي منتهي به آزمون سراسري مي‌توانند سرعتشان را بالا ببرند.

 

عربي: عربي را از درصد پايين شروع کردم و معتقدم که مي‌شود درصد يک درس را به مرور بالا آورد. تست‌هاي ترجمه، فقط تکنيکي است و اگر تکنيک را ياد بگيريم مي‌شود به 10 سؤال ترجمه جواب بدهيم. بعضي‌ها فکر مي‌کنند که حتماً بايد لغات زيادي بلد بود تا بتوان به اين سؤال‌ها جواب داد، اما من هم خيلي لغت عربي بلد نبودم، ولي به سؤال‌هاي ترجمه جواب صحيح دادم. کافي است که به معلوم و مجهول بودن فعل يا جمع و مفرد بودن لغات دقت کرد؛ تکنيک‌هايي که همۀ دبيران عربي مي‌گويند. من با همين تکنيک‌ها، سؤال‌هاي ترجمه را در کمتر از 30 ثانيه جواب مي‌دادم و اين موضوع، يکي از نکات مثبت من بود. صرف و نحو، مشکل‌ترين مبحث براي من در عربي بود. براي تسلط بر اين مبحث، مهم اين است که، علاوه بر مطالعۀ درس‌نامه، بايد خيلي تست زد تا مبحث جا بيفتد.

من شب‌ها يک باکس عمومي (45 دقيقه تا يک ساعت و ربع) براي خودم در نظر مي‌گرفتم و در اين بازه زماني، علاوه بر لغت و و املاي ادبيات، سعي مي‌کردم که درک متن عربي و «ردينگ» زبان را هم کار کنم.

درک متني که براي عربي مي‌زدم، مهارت مرا براي تست زدن بالا مي‌برد؛ در ضمن، لغاتي را که در درک مطلب بلد نبودم،‌ «هاي لايت» مي‌کردم و تلاش مي‌کردم که آنها را به مرور حفظ شوم؛ چون دايرۀ لغات در درک متن مهم است؛ در کل، عربي درس شيريني است و فقط کافي است که نگاهمان را نسبت به آن عوض کنيم.

 

معارف اسلامي:  چون معارف اسلامي ‌نسبتاً حفظي است، مي‌دانستم که راحت‌تر از ادبيات مي‌توانم در آن درصد بالا کسب کنم. در اين درس، شاه کليد موفقيت اين است که بارها کتاب را مرور کنيد و آيات و روايات را تحليل و حفظ کنيد؛ چون در معارف، اين بخش خيلي مهم است. من براي درس معارف خيلي تست نمي‌زدم و بيشتر مرور مي‌کردم. مرور زياد باعث شده بود که نزديک آزمون سراسري، اگر تستي مي‌ديدم، قشنگ مي‌دانستم که مربوط به کدام بخش و صفحه کتاب است.

 

زبان خارجي: به زبان خيلي اميدوار بودم و فکر مي‌کردم که بالاترين درصد عمومي من در درس زبان باشد. شايد استرسي که آواخر دفترچه عمومي به من وارد شده بود، عامل اين شد که در حدي که مي‌خواستم، خوب به آن پاسخ ندادم. من کلاس زبان مي‌رفتم و براي اين درس وقت کمي مي‌گذاشتم و اين اشتباه بود؛ چون تست‌هاي آزمون سراسري با آنچه در کلاس‌هاي زبان موخته مي‌شود، تا حدودي فرق دارد.

اشتباه ديگرم اين بود که چون فکر مي‌کردم آن را بلدم، ريسک زيادي در پاسخگويي به سؤال‌هاي زبان کردم و به همۀ تست‌ها پاسخ دادم؛ در کل، متن گرامر، لغت و «ردينگ‌»ها را جدا جدا مي‌خواندم. «ردينگ» سخت‌ترين بخش بود و وقت بيشتري برايش گذاشتم. گرامر را با تست مرور مي‌کردم و براي لغات،کتابچه‌اي داشتم و از وقت‌هاي مرده، براي مطالعه آن استفاده مي‌کردم.

 

درک عمومي هنر: به اين درسعلاقه داشتم و بيشترين زمان را به آن اختصاص مي‌دادم. در ابتدا تاکيدم بر کتاب‌هاي هنرستان بود و آنها را خيلي دقيق و جزء به جزء مي‌خواندم و حتي زير نويس‌ها را حفظ، حاشيه نويسي،‌ «هاي لايت» و خط کشي مي‌کردم. بعد از آن، دايرۀ‌المعارف هنر رويين پاکباز را که هميشه بغل دستم بود، مي‌خواندم و هر وقت چيزي در کتاب‌هايم مي‌ديدم (هنرمندي، جنبشي و …)، درستي آن را در دايره‌المعارف هنر بررسي مي‌کردم و حفظشان مي‌کردم و در مرحله بعدي تست مي‌زدم و حتماً پاسخنامه‌اش را خيلي خوب مي‌خواندم؛ در واقع، تحليل آزمون درک هنر براي من خيلي وقت مي‌گرفت تا بفهمم که مشکل کجاست، و اگر مي‌ديدم که چيزي را بلد نيستم، منبع سؤال را پيدا مي‌کردم و آن را حتماً حفظ مي‌کردم. بچه‌ها بدانند که بالا آمدن درصد درک عمومي هنر، سخت است و براي يادگيري آن، سطحي خواني را بايد کنار بگذارند؛ چون با سطحي خواني، اين درس جواب نمي‌دهد.

 درک عمومي رياضي: اين درس، يکي از درس‌هايي بود که آن را مثل عربي با درصدهاي کم شروع کردم و فکر مي‌کردم که چون درصدهاي خوبي به دست نياوردم و پايۀ خوبي نداشتم، نمي‌توانم در آن پيشرفت کنم؛ ولي کلاس رفتم، وقت گذاشتم و درسي را که در ابتدا 10درصد مي‌زدم، در آزمون سراسري 61 درصد زدم!

تيپ سؤال‌هاي درک عمومي رياضي، يکسان است و حل تست‌هاي آزمون سراسري و تسلط بر آنها بسيار موثراست. از زماني که من تست‌هاي آزمون سراسري را حل کردم، درصدم جهش فوق‌العاده‌اي يافت. يک نکته اشتباه در مطالعۀ رياضي اين است که بچه‌ها، چون رياضي را دوست ندارند، آن را آخر شب مطالعه مي‌کنند؛ ولي من، با اينکه رياضي را دوست نداشتم، يا اول صبح يا وسط روز آن را مي‌خواندم؛ چون آخر شب ذهن آدم خسته است و نمي‌شود رياضي کار کرد.

 

ترسيم فني: اين درس را دوست نداشتم و خيلي در خواندن آن با مشکل مواجه شدم.. تنها کاري که من کردم اين بود که سعي کردم مباحث حفظي را خوب بخوانم تا100درصد آنها را جواب بدهم. مباحث تکنيکال ترسيم فني، نياز به تست‌زني زياد دارد، ولي من کمترين وقت را براي ترسيم فني در کل دروس مي‌گذاشتم. در نهايت هم به مباحث حفظي100درصد جواب دادم، ولي به مباحث تکنيکال چندان جواب ندادم و فقط به آنهايي که به درستي پاسخشان مطمين بودم، جواب دادم.

 

خلاقيت تصويري: اول کتاب‌هاي هنرستاني را، که پايه و اساس تحليل تصاوير و شناخت عناصر است، مطالعه کردم و وقتي تسلط نسبي بر آنها پيدا کردم، منابع آزاد را مطالعه کردم؛ چون بيشتر از 80 درصد سؤال‌هاي اين مبحث، از منابع آزاد است، و در نهايت تست زياد زدم؛ چون با تست زدن مي‌شود قوه تحليل، استدلال و خوانش تصوير را ياد گرفت. براي موفقيت در اين درس، تصاوير کتاب دايره‌المعارف هنر، بسيار مهم است و مهم است که تصاوير اين دايره‌المعارف را با زير نويس حتماً مطالعه و حفظ کنند.

 

خلاقيت نمايشي: اين درس شاملدو مبحث تياتر و سينما مي‌شود. من اين دو مبحث را به طور موازي جلو مي‌بردم. اين درس، منابع آزاد قطور و سنگيني دارد و من فقط رسيدم که چند تا از آنها را تا نيمه مطالعه کنم. کتاب‌هايي که در هنرستان هستند براي دروس نمايشي حتماً بايد مطالعه شود؛ چون از مباحث اين کتاب‌ها و تصاويرش سؤال طرح مي‌شود. من براي تست اين درس، چند تا منبع داشتم و به يک منبع بسنده نکردم؛ در کل، مباحث سؤال‌ها خيلي گسترده است؛ مثلاً راجع به فيلم‌هاي معروف جهان و ايران سؤال مي‌شود که من وقت نمي‌کردم ببينم. من فقط جست و جو مي‌کردم و تصاوير فيلم‌ها را مي‌ديدم و نقدها را مي‌خواندم، و البته بايد به روز بود؛ چون از جديدترين فيلم‌ها هم سؤال مي‌شود؛ يا براي تياتر، به ويژه بچه‌هايي که مي‌خواهند رشتۀ تياتر را انتخاب کنند، بايد نمايشنامه‌ها را کامل ‌خواند؛ اما من خلاصه‌ها را مي‌خواندم؛ اينکه داستان هر نمايش و «تم» آن چيست.

يکي از راه‌هايي که بعضي از داوطلبان استفاده مي‌کنند، اين است که در فرصت‌هاي آزاد، نمايش صوتي گوش مي‌دهند؛ در واقع آنها، يک نوع تفريح هدفمند در موازات آزمون سراسري يا درس خواندن دارند.

 

خلاقيت موسيقي: من موسيقي را دوست دارم؛ چون از قبل کلاس موسيقي مي‌رفتم و سولفژ کار مي‌کردم و گيتار مي‌زدم، و چون قبل از آن، کتاب‌هاي هارموني و تيوري موسيفي خوانده و ساز کار کرده بودم، خيلي مشکلي با تست‌هاي موسيقي غربي نداشتم و براي موسيقي ايراني نيز مباحثي مثل تاريخ موسيقي ايران را مطالعه کردم. يکي از کارهايي که کردم، چون ديدم که سال‌هاي پيش، از موسيقي فيلم سؤال آمده بود، اين بود که موسيقي بسياري از فيلم‌هاي مشهور را حفظ کردم؛ البته امسال از اين مبحث سؤال نيامد!

 

 

خواص مواد: اين درس، براي اکثر بچه‌ها خيلي خسته کننده است؛ چون مباحثش خيلي پراکنده است؛ يعني 20 سؤال آن امکان دارد از 20 مبحث متفاوت بيايد! بعضي فکر مي‌کنند که چون خواص مواد فرّار است، آن را بايد بعد از عيد شروع کنند؛ اما چون درس سنگيني است، نمي‌شود خواندن آن را براي بعد از عيد گذاشت. من روي مباحث مهم، مثل مواد و مصالح، شيمي عکاسي، نساجي، چوب، بيشتر سرمايه‌گذاري کردم، ولي هيچ مبحثي را رها نکردم و به قول معروف، تست‌هاي رگباري براي اين درس مي‌زدم؛ مثلاً، در يک نشست 500 تست مي‌زدم!

چون اين مبحث، درس نامه سنگيني دارد، براي مرور درس نامه (به جاي خواندن) به تست‌زدن زياد روي مي‌آوردم؛ البته شايد روش درستي نباشد، اما اين روش من بود. از کُدگذاري هم براي اين درس خيلي استفاده مي‌کردم؛ حتي امکان داشت که کدها بي‌معني باشد، اما با کُدگذاري مي‌شود جدول‌ها و دسته بندي‌ها را حل کرد؛ در ضمن، جدول‌ها را کنده بودم و به ديوار اتاقم چسبانده بودم و آنها را هر روز نگاه مي‌کردم تا حفظ شوم.

روژينا آزادي: از 6 ساعت مطالعه در روز شروع کردم و نزديک عيد 9 ساعت و بعد از آن در دوران کرونا تا 13 يا 14 ساعت مطالعه مي‌کردم؛ در واقع، کرونا را که يک تهديد بود، تبديل به يک فرصت کردم. پيش خودم گفتم که در اين دوران، بچه‌هاي ديگر درس نمي‌خوانند و من بايد از اين فرصت به خوبي استفاده کنم؛ حتي از زمان تعويق زمان برگزاري آزمون سراسري هم خيلي استفاده کردم؛ براي مثال، در درس رياضي، به دليل کمبود وقت، يک مجموعه از مباحث را کنار گداشته بودم، اما در زمان تعويق زمان برگزاري کنکور، فرصت مطالعه مباحث مورد نظر و پيشرفت در رياضي را پيدا کردم.

 

روژينا آزادي: بعد از شروع بيماري کرونا که ناگهاني بود، يک افت کوچک در اسفند ماه داشتم و کمي هم از درس خواندن نااميد شدم. در آزمون‌هاي آزمايشي هم درگير حاشيه شده بودم که حالا عقب مي‌افتم يا معلوم نيست که چه زماني آزمون سراسري برگزار مي‌شود. اين افکار باعث شده بود که از هدف اصلي، که درس خواندن است، دور بمانم؛ اما بعد از عيد، که کمي هم به ماندگاري بيماري کرونا عادت کرده بوديم، به خودم گفتم الان که عده‌اي خسته شده‌اند و کمتر درس مي‌خوانند، من بايد بدوم و بيشتر درس بخوانم و به خودم قبولاندم که اين شرايط، همگاني است؛ در کل، هم روحيه شادي دارم و اين باعث مي‌شد که خسته نشوم. وقتي به اين فکر مي‌کردم که من چه پشتوانۀ مطالعاتي دارم، به اين نتيجه مي‌رسيدم که نبايد کوتاهي کنم و عقب بکشم و موقعيتم را از دست بدهم؛ پس در دوران تعطيلات ناشي از بيماري کرونا، پيشرفت کردم و خوب در اين زمان، در وقت رفت و آمد به کلاس هم صرفه‌جويي شده بود و من وقت بيشتري براي خواندن داشتم؛ به خصوص که با توجه به شرايط پيش آمده، بيرون هم نمي‌شد رفت. هر وقت هم که نااميد مي‌شدم، سعي مي‌کردم با مادرم يا مشاورم حرف بزنم و اين موضوع خوب خيلي تاثيرگذار بود. اگر هم براي مثال، هدفي براي خودم در نظر مي‌گرفتم که بايد اين تراز را بياورم، يک پاداش براي خودم در نظر مي‌گرفتم و به خودم گفتم که اگر اين تراز را بياوري، مي‌تواني اين تفريح را بکني؛ مثلاً فيلم يا کارتوني را که دوست داشتم مي‌ديدم يا طراحي و نقاشي مي‌کردم يا آشپزي مي‌کردم؛ مثلاً کيک درست مي‌کردم!

 

روژينا آزادي: من در آزمون‌هاي آزمايشي شرکت تعاوني سازمان سنجش آموزش کشور شرکت مي‌کردم و چون اکثراً در اين آزمون‌ها رتبه يک مي‌شدم، با خودم فکر کردم که امکان کسب رتبۀ يک يا رتبه تک رقمي هم هست، ولي بعد از آزمون سراسري، چون مطابق انتظارم نبود و آن را در حدي که در آزمون‌هاي آزمايشي موفق بودم، خوب ندادم، حتي احتمال سه رقمي شدن رتبه‌ام را نيز مي‌دادم.

 

روژينا آزادي: خيلي آرامش داشتم و به خودم اعتماد کرده بودم و با خودم مي‌گفتم که پاسخ همه سؤالات را بلدي و گوشي‌ام را خاموش کردم و از فضاي مجازي خارج شدم و سعي مي‌کردم که به آهنگ‌هاي شاد گوش بدهم و توکل به خدا کردم که خودش تلاش مرا ديده بود و اميدوار بودم که نتيجه‌اش را به من هديه بدهد. شب هم زود خوابيدم؛ چون من خوابم را از اول فيکس کرده بودم و خواب نامنظمي نداشتم؛ بنابراين، اذيت نشدم.

روژينا آزادي: در مرداد ماه فهميدم که آزمون گروه آزمايشي هنر صبح برگزار مي‌شود. براي من که شب‌ها معمولاً ساعت 12 مي‌خوابيدم و 5 يا 6 صبح بيدار مي‌شدم، مشکلي ايجاد نشد؛ اما بچه‌هايي که شب‌خوان بودند و فکر مي‌کردند که اين آزمون، بعد از ظهر برگزار مي‌شود، ضربه خوردند.

 

روژينا آزادي: سؤال‌هاي ادبيات واقعاً مشکل بود، اما خوشبختانه من روحيه‌ام را نباختم و گفتم که اگر اين سؤالات براي من مشکل است، براي ديگران هم سخت است و همه همين سؤال‌ها را جواب مي‌دهند و نبايد زمان زيادي به اين سؤال‌ها اختصاص بدهم و درس‌هاي بعدي را خراب کنم. وقتي پاسخنامه‌ام را در بخش ادبيات مي‌ديديم، با خودم مي‌گفتم: اي خدا ! چقدر پاسخ سفيد دارم! اما نترسيدم و روحيه‌ام را از دست ندادم و به خودم گفتم که درس‌هاي ديگر را خوب جواب بده. بعد از آزمون سراسري، وقتي از دوستان نزديکم پرسيدم چه کرديد، مي‌گفتند که وقتمان براي ادبيات از دست رفت و زمان جواب دادن به درس‌هاي ديگر را از دست داديم.

 

روژينا آزادي: بعد از تلاش فرد و کمکي که خدا مي‌کند، خانواده حرف اول را مي‌زند؛ چون خانواده بايد محيط را براي داوطلب فراهم کند. خانواده من هم از نظر روحي و هم مالي، مرا خيلي حمايت مي‌کردند. آنها مهماني نمي‌رفتند، از تفريحاتشان مي‌زدند و انتظاري هم از من نداشتند و هيچ وقت هم به من نگفتند که بايد رتبه خوب بياوري؛ در کل، فکر کنم که اضطرابشان حتي بيشتر از من بود؛ ولي از آنها ممنونم که مرا در اين مدت تحمل کردند.

 

روژينا آزادي: سال نهم که بودم، مشاور مدرسه به من گفت که چون درست خوب است، رشته تجربي يا رياضي بخوان؛ ولي من گرايشي به اين دو رشته نداشتم و از خانواده‌ام نيز ممنونم که مانعي سر راه من نبودند و به علاقه من احترام گذاشتند و گفتند هر کس بايد سراغ علاقه‌اش برود، و خوشحالم که به سراغ علاقه‌ام رفتم.

 

روژينا آزادي: خيلي سعي مي‌کردم که در رژيم غذايي‌ام از سبزيجات استفاده کنم و وسط وقت‌هايي که درس مي‌خواندم، از خشکبار و ميوه استفاده مي‌کردم؛ ولي سر جلسه آزمون سراسري، با خودم چيز زيادي نبردم و فقط چند تا پسته و خرما و آب بردم. خوردن خرما در جلسه آزمون خيلي مفيد است و آدم را سر حال نگه مي‌دارد و قند خون را تنظيم مي‌کند.

 

روژينا آزادي: رتبه برتر‌ها افرادي مثل شما هستند؛ فقط تلاششان بيشتر است؛ پس نااميد نشويد و از افت‌هايتان درس بگيريد و هر وقت شکست خورديد، بلند شويد و دوباره قوي‌تر شروع کنيد؛ در واقع، راه موفقيت همين است و هيچ راه عجيب و ميان‌بر و استثنايي وجود ندارد.

ادبيات فارسي 7/46 درصد، عربي 4/81 درصد، معارف اسلامي 4/81 درصد، زبان‌هاي خارجي 7/70 درصد، درک عمومي هنر 4/73 درصد، درک عمومي رياضي 61 درصد، ترسيم فني 7/46 درصد، خلاقيت تصويري 55 درصد، خلاقيت نمايشي 7/46 درصد، خلاقيت موسيقي 2/70 درصد و خواص مواد 50 درصد.