چگونه کنکور را مديريت کنيم؟

هر سال در اواسط تابستان براي يک عده از داوطلبان عزيز، پايان مقطعي به نام «کنکور» و براي عده ديگري، آغاز فصلي از تحصيل به نام «آمادگي براي کنکور» است. معمولاً داوطلبان عزيزي که مي‌خواهند در کنکور شرکت کنند، از تابستان سال قبل به طور جدي شروع به مطالعه مي­کنند. آغاز مطالعه براي کنکور به صورت جدي، نياز به يک عنصر بسيار مهم و اساسي دارد و آن هم مديريت اين مقوله است. در واقع، هر يک از کنکوري­هاي عزيزي که مي­خواهند در آزمون سراسري رتبه خوب و راضي کننده­اي به دست آورند، بايد حتماً در مدت زمان آمادگي براي کنکور و جوانب مختلف اين آمادگي، کارهايي را انجام دهند که ما در اين مقاله از آن به عنوان «مديريت کنکور» نام مي­بريم.

 مديريت کنکور، يعني رعايت مسايل و مواردي درباره کنکور که باعث مي‌شود شما در مدت زمان کوتاه‌تر، با صرف انرژي و هزينه کمتر، رتبه خوبي در اين آزمون کسب کرده و به هدفتان نايل شويد. قبل از اينکه بيشتر درباره مديريت کنکور صحبت کنيم، لازم است که درباره مديريت تعريفي ارايه دهيم. در ساده ترين تعريف مي‌توان گفت: مديريت، يعني هماهنگ کردن منابع انساني و مادي براي رسيدن به هدف. با وجود اينکه ممکن است براي برخي از شما عزيزان، مساله مديريت، مساله پيچيده و مبهمي به نظر برسد، اما در واقع اصلاً اين طور نيست. همه ما در طول شبانه روز، از مديريت در سطوح مختلف استفاده مي‌کنيم. در ديدن يک فيلم، رفتن به مهماني، مسافرت کردن و …. در زمينه کنکور هم شما عزيزان بايد توجه داشته باشيد که فقط رعايت مسايل بسيار ساده و معمولي، که ممکن است از چشم بسياري از داوطلبان دور بماند، همان مديريت کنکور است و همه شما عزيزان مي­توانيد اين موارد را به سادگي رعايت کنيد و به راحتي با کسب يک رتبه خوب و قابل قبول، در يک رشته مناسب پذيرفته شويد. از مهم ترين زمينه هاي مديريت کنکور مي­توان به موارد زير اشاره کرد:

يکي از مهم­ترين موارد مديريت کنکور، مديريت زمان است. ما بارها در مقالاتي که درباره کنکور نوشته­ايم، به مديريت زمان و اهميت آن براي کنکور اشاره کرده­ايم؛ با اين همه، هر چه از مديريت زمان بگوييم باز هم کم است. مديريت زمان، يعني اينکه شما بتوانيد از زمان خود به بهترين نحوي به منظور مطالعه براي کنکور استفاده کنيد. يکي از باارزش­ترين دارايي هاي يک داوطلب، زمان است. براي بسياري از افراد عادي شده است که وقت خود را هدر بدهند و تلاشي هم براي استفاده از آن نکنند؛ اما براي يک داوطلب کنکور، که وقت محدودي براي رسيدن به يک هدف بزررگ دارد، موضوع هدر دادن وقت مي­تواند بسيار ضرر رساننده باشد.

 مديريت زمان، اصلاً سخت نيست. اگر خود را ملزم کنيد که به موقع شروع به انجام کاري کنيد، قادر خواهيد بود که به نحو احسن آن را تا پايان مديريت کنيد؛ پس اگر مي­خواهيد که زمانتان در طي آمادگي براي کنکور، از دست نرود سعي کنيد که يک برنامه­ريزي درست داشته باشيد. براي هر روز، هفته، ماه و طول سال آمادگي براي کنکور، برنامه­ريزي کنيد تا بتوانيد با سرعت بالايي مطالعه کنيد و علاوه بر آن، وقت کافي هم براي انجام همه کارهايتان داشته باشيد.

به عنوان يک داوطلب، زماني مي­توانيد موفق­تر باشيد که بدانيد براي کنکور بايد چه منابع و کتاب­هايي را چه وقت و چگونه مطالعه کنيد. اولويت‌بندي، مهارتي ضروري، اما دشوار و حساس است که در بسياري از مواقع، ما را ترغيب مي‌کند با استفاده از مديريت و مهارت‌هاي مشابه، توانمندي خود را افزايش داده و در آن زمينه تصميم درستي بگيريم. يکي از مشکلات بزرگي که بسياري از داوطلبان در طي آمادگي براي کنکور دارند، توانايي نداشتن در مديريت منابع کنکور است. داوطلب، کوهي از کتاب­ها و جزوه­هاي مختلف را جمع مي­کند، بدون آنکه بداند که کدام يک از اين منابع در اولويت هستند؛ علاوه بر آنکه مطالعه اين منابع، نياز به وقت زيادي هم دارد، و چون بيشتر مطالب آن تکراري است باعث هدر رفتن وقت نيز مي­شود.

يکي ديگر از جنبه‌هاي مديريت منابع کنکور، اين است که شما داوطلب گرامي بدانيد و تصميم بگيريد که در مقاطع مختلف و با توجه به زماني که در دست داريد، مطالعه کدام منابع را در اولويت قرار دهيد و از کدام يک صرف نظر کنيد؛ مثلاً وقتي از برنامه هفتگي عقب مي­مانيد، تست زني را کمتر کنيد يا اينکه در پايان دور اول، وقتي زمان کم آورديد، با توجه به بودجه بندي کنکور، برخي از مباحثي را که از آنها سؤال کمتري مي­آيد، حذف کنيد. در طي آمادگي براي کنکور به کارهايي که زودتر بايد انجام شوند، توجه جدّي داشته باشيد و روي آنها تمرکز کنيد. هدفمند باشيد و به خاطر بسپاريد که انجام کارهاي کوچکتري که ارزش زيادي دارند، بهتر از انجام کارهاي زيادي هستند که شايد خيلي هم برايتان فايده­اي نداشته باشند.

يکي از مشکلاتي که بسياري از داوطلبان با آن مواجه هستند چگونگي مطالعه براي کنکور است. در برخي از موارد، ديده مي­شود که داوطلب به اين موضوع علاقه­مند است، هدف دارد و وقت مي­گذارد، اما نمي­داند که چگونه مطالعه کند و درس بخواند. شما عزيزان بايد توجه داشته باشيد که براي کنکور، ابتدا بايد يک مطالعه اوليه داشته باشيد، زير نقاط مهم و اصلي را خط بکشيد و خلاصه­برداري کنيد، و حتي کنار مطالب کتاب، نيز نکاتي را با رنگ­هاي مختلف بنويسيد و آن را براي دوران جمع­بندي نگه داريد. در مديريت مطالعه، تکرارها و مرورها را فراموش نکنيد. مرورهاي هفتگي و ماهيانه و در نهايت، در دوران جمع‌بندي، هر آنچه را که قبلاً خلاصه کرده­ايد، دوباره بخوانيد و در همين حين، تست زني نيز داشته باشيد، و سرانجام در هفته­هاي پاياني، تست زني سرعتي را در برنامه خود لحاظ کنيد. با اين سبک مطالعه، مطمين باشيد که بخش بسيار زيادي از آنچه را که مطالعه کرده­ايد، فراموش نخواهيد کرد.

براي يک داوطلب کنکور، مکان مطالعه نيز اهميت بسيار زيادي دارد. داوطلبي مي­تواند در منزل و حتي در ميان سر و صدا هم درس بخواند و داوطلب ديگر حتماً بايد در سکوت و آرامش مطالعه کند. داوطلبي در کتابخانه و ديگري عادت دارد در پارک درس بخواند. به عادات مطالعه خود نگاه کنيد و ببينيد که جزو کدام دسته از داوطلبان هستيد و در کجا راحت­تر مي­توانيد درس بخوانيد. به ياد داشته باشيد که مديريت مکان، بسيار مهم است؛ زيرا تا شما نتوانيد در مکان مناسبي که به حضور در آن عادت داريد مطالعه کنيد، مطلب زيادي ياد نخواهيد گرفت و اين موضوع باعث هدر رفتن وقت و انرژي شما خواهد شد.

کنکور، مقاطع مختلفي دارد. مقطع تابستان سال قبل کنکور، مقطع عيد نوروز، مقطع خرداد ماه يا دوران جمع‌بندي که هر يک از اينها به مقاطع طلايي کنکور معروفند. داوطلب، بايد مقاطع مهم کنکور را بشناسد تا بتواند به خوبي براي آن مقاطع برنامه­ريزي کرده و آنها را مديريت کند؛ مثلاً اگر داوطلب، دوران جمع‌بندي خردادماه را به خوبي نشناسد و نداند که در اين دوره چه بايد بکند، مطميناً نمي­تواند از مطالعه خود بهره کافي ببرد.

يکي از دغدغه­هاي اصلي بيشتر داوطلبان، اين است که آيا براي کسب نتيجه بهتر در کنکور بايد در کلاس­هاي کنکور شرکت کنند يا نه، و از خود مي­پرسند: اصلاً اين کلاس­ها چقدر مي­تواند در موفقيت من تاثير داشته باشد؟ اين کلاس‌ها، چقدر وقت و انرژي من را در دوران آمادگي براي کنکور خواهد گرفت؟ و …. براي مديريت بهتر اين بخش در کنکور، در ابتدا بايد هر داوطلب، وضعيت خود را در هر درس مشخص کند: اينکه در کدام درس­ها ضعيف­تر و در کدام درس­ها قوي­تر است؟ آيا با يک جزوه خوب نمي­تواند مشکل خود را در درس­هايي که ضعيف است، برطرف کند؟ اينکه نياز به چند جلسه کلاس خصوصي يا کنکور دارد؟ و …. وقتي به تمام اين مسايل به خوبي جواب داديد، بعد با يک مديريت صحيح و اصولي، تصميم بگيريد که چه زماني در اين کلاس‌ها شرکت کنيد و چند جلسه و در کدام درس­ها از اين کلاس‌ها استفاده کنيد.

وقتي يک دانش آموز براي کنکور آماده مي­شود، يکي از مواردي که بايد حتماً آن را مديريت کند روابط داوطلب با دوستان، خانواده و فاميل است. اين روابط اگر مديريت نشود و زمان مشخصي نداشته باشد، باعث مي­شود تا زمان و انرژي زيادي از داوطلب گرفته شود. شايد شما هم از جمله کساني باشيد که نمي‌توانيد به سادگي به ديگران «نه» بگوييد، و به همين دليل، قسمت عمده‌اي از وقت خود را صرف انجام کارهايي مي‌کنيد که به دليل خجالت يا رودربايستي يا دلايل مشابه پذيرفته‌ايد. در چنين شرايطي، تلاش براي بهبود مهارت مديريت روابط، باعث مي­شود تا شما وقت کمتري را صرف رابطه با ديگران يا انجام کارهايشان کنيد. براي روابط خود برنامه خاصي داشته باشيد تا در اين دوره مهم به لحاظ  کمبود وقت ضرر نکنيد. سعي کنيد که از وقت­هاي استراحت خود، بخشي را براي ديدن دوستان و فاميل اختصاص دهيد. براي گذراندن وقت با خانواده نيز وقت‌هاي خاصي را در طول شبانه روز در نظر بگيريد. بعضي از داوطلبان عزيز گمان مي‌کنند که در اين دوره مي­توانند به طور کلي با دوستان يا فاميل خود قطع رابطه کنند؛ اما در اين زمينه اصلاً افراط و تفريط درست نيست. اگر وقتي را با خانواده يا دوستان خود بگذرانيد يا در برخي از مهماني­ها شرکت کنيد، حتماً اين موضوع در روحيه شما تاثير مثبتي خواهد گذاشت؛ پس مديريت روابط، بهترين شيوه کنترل اين روابط است؛ به گونه­اي که به وقت و زمان شما صدمه نزند.

امان از تلفن و موبايل و امان از کساني که نمي­توانند مکالمات تلفني خود را کنترل کنند و امان از افرادي که مدام در حال پيام دادن هستند!! بخصوص الان که ابزارهاي ارتباط مجازي هم براي بسياري از افراد جذابيت دارد و بخشي از وقت آنها در دنياي مجازي، صرف پيام دادن يا ديدن فيلم و عکس در آنها مي‌شود. اگر مي‌خواهيد براي کنکور آماده شويد، حتماً بايد تکليف خود را از همين حالا با مکالمه‌هاي تلفني و موبايل خود و دنياي مجازي مشخص کنيد. سعي کنيد دوستانتان را عادت دهيد تا در دوره آمادگي براي کنکور، براي شما پيامک بزنند، و خودتان را عادت دهيد که زمان خاصي را براي جواب دادن به تلفن و خواندن پيام‌ها اختصاص دهيد. نکته ديگر اينکه اين مکالمات نبايد تاثير منفي بر ذهن شما در زمان مطالعه گذارد؛ يعني وقتي درس مي­خوانيد، فقط درس بخوانيد، نه اينکه به اتفاق­هاي روزمره از جمله مکالمات تلفني فکر کنيد.

وقتي شروع به مطالعه براي آمادگي در کنکور مي­کنيد، حتماً سعي کنيد که زماني را بين ساعات مطالعه براي استراحت خود در نظر بگيريد يا ساعات خواب و بيداري خود را تنظيم کنيد. بهترين زمان مطالعه از ساعت پنج صبح تا ساعت نه تا ده شب است؛ البته داوطلباني وجود دارند که معمولاً شب­خوان هستند و شب‌ها يادگيري بهتري دارند. اگر مي‌توانيد، سعي کنيد تا صبح‌ها درس خوانده و شب‌ها را به استراحت بپردازيد. نگران نباشيد؛ زيرا بدن انسان در طي کمتر از يک ماه به اتفاق‌هاي جديد عادت خواهد کرد؛ اما اگر نمي­توانيد چنين شيوه­اي را به کار بگيريد، از شيوه قبلي براي مطالعه خود استفاده کنيد.

دوره آمادگي براي کنکور، دوره بسيار مهم و پر افت و خيزي است. شما در اين دوره، در شرايط خاصي قرار مي‌گيريد و ممکن است در زمان‌هايي خوب مطالعه کرده و گاهي نيز اصلاً نتوانيد مطالعه کنيد و خوب درس بخوانيد؛ از طرف ديگر، گاهي ممکن است که شما به راحتي بتوانيد به همه يا بيشتر تست­ها به خوبي پاسخ دهيد و گاهي هم اصلاً نتوانيد جواب تست­ها را بدهيد و سرخورده و ناراحت شويد.