چرا و چگونه آزمون آزمایشی بدهیم؟

هدف از هر آزمون آزمایشی، جزیی کردن و تقسیم کردن مباحث درسی است تا دانش‌آموز بتواند بمرور بر مطالب هر درس تسلط پیدا کند و ظرافت‌ها و نکته­های مهم هر مبحث درسی را دریابد. در آزمون‌های آزمایشی، داوطلب متوجه می‌شود که  اطلاعاتش در کدام مباحث، کم، اشتباه یا ناقص است و  نیاز به مطالعه بیشتر دارد.

بی شک در هر آزمونی داوطلب به تعدادی از سؤال ها نمی‌تواند پاسخ دهد. این عدم پاسخ یا به دلیل کامل نبودن اطلاعات داوطلب است و یا به وقت گیر بودن سؤال‌ها باز می‌گردد. داوطلب موفق کسی است که بتواند این سؤال‌ها را شناسایی کند و وقت خود را صرف آنها ننماید. گاه می‌شنویم که یک داوطلب برای سؤالی 5 دقیقه یا حتی بیشتر، وقت می‌گذارد؛ افرادی که می گویند وقتی به سؤالی پاسخ نمی دهند، کلافه می­شوند یا ذهنشان تا انتها درگیر آن سؤال باقی خواهد ماند. به این دسته از داوطلبان باید گفت که مفهوم آزمون‌های آزمایشی را درک نکرده‌اند و در نهایت برای آزمون سراسری آماده نخواهند شد؛ چون هیچ داوطلبی به تمامی سؤال‌های آزمون سراسری پاسخ صحیح نمی‌دهد و بهترین رتبه­های کنکور نیز می دانند که لازمۀ موفقیت این است که خود را درگیر یک سؤال یا حتی سؤال‌های یک درس نکنند و فقط به سؤال‌هایی پاسخ دهند و گزینه‌هایی را انتخاب کنند که به‌ درستیِ پاسخ آنها‌ کاملاً اطمینان دارند.

زمان پاسخگویی به سؤال­های کنکور، محدود است. شاید اگر فرصت پاسخگویی  چند برابر زمان تعیین شده بود، تعداد قابل توجهی از داوطلبان می­توانستند به اکثر سؤال­های کنکور پاسخ صحیح دهند؛ اما یکی از ویژگی‌های آزمون تستی، محدودیت زمان پاسخگویی است، و فردی می‌تواند در آزمون تستی نتیجه‌ای قابل قبول کسب کند که علاوه بر دانش لازم، مدیریت زمان نیز داشته باشد.

در آزمون سراسری، که از چندین درس سؤال می‌شود و ضرایب دروس متفاوت است، داوطلبان باید به این محدودیت زمان توجهی ویژه داشته باشند. متاسفانه تعدادی از داوطلبان در آزمون‌های آزمایشی به این امر بی توجه هستند و وقتی از آنها سؤال می‌شود که برای مثال، «چرا درصد شما در درس شیمی صفر است؟» حق به جانب می‌گویند که وقت نکرده‌اند، و چون شیمی آخرین درس آزمون است، نمی­رسند که به سؤال‌های آن درس پاسخ دهند!

بی شک گفتن چنین حرفی، عذر بدتر از گناه است؛ زیرا این سخن به معنای آن است که داوطلب، هدف از شرکت در آزمون های آزمایشی را فراموش کرده است.

این افراد همان  داوطلبانی هستند  که اکنون در آزمون‌های داخلی یا هنگام تست زدن شخصی از ماشین حساب استفاده می‌کند و بعد سر جلسه آزمون، از محاسبات ساده ذهنی باز می‌مانند یا مجبورند که وقت زیادی را صرف ضرب و تقسیم کنند؛ افرادی که سؤال‌های سخت اولین درس‌ها را پاسخ می‌دهند، اما به سؤال‌های آسان آخرین درس‌ها نمی‌رسند و به این نکته توجه ندارند که می‌توانستند به جای پاسخگویی به یک سؤال سخت، چند سؤال آسان را پاسخگو باشند.

پس در آزمون‌های آزمایشی، تلاش کنید که زمان در دست شما باشد و شما اسیر وقت نشوید و بدین وسیله آمادگی لازم را برای حضور موفق آزمون سراسری کسب کنید.

حتماً شما نیز می‌دانید که تعدادی از داوطلبان در جلسه آزمون، به دلیل بی‌دقتی، گاه گزینه صحیح را اشتباه در پاسخنامه علامت می‌زنند یا به طور کامل، خانه گزینۀ صحیح را پر نمی‌کنند. عده‌ای نیز به نکتة کلیدی سؤال یا گزینه‌ها دقت نمی‌کنند و به همین دلیل، با وجود دانش لازم، نتیجه خوبی به دست نمی‌آورند. آزمون‌های آزمایشی فرصت مناسبی برای کسب مهارت لازم در موارد یاد شده است.

برخی از داوطلبان برای آزمون سراسری فقط به مطالعۀ درس‌هایی می‌پردازند که به آنها علاقه‌مندند یا برآنها تسلّط دارند، و درس‌هایی را که به نظرشان دشوار است یا علاقه‌ای به آنها ندارند، رها می­کنند؛ در حالی که لازمۀ  کسب یک رتبۀ خوب، مطالعۀ تمامی دروسی است که در آزمون سراسری ضریب دارد؛ برای مثال، نباید تنها به درس‌های اختصاصی توجه کرد و درس‌های عمومی را رها نمود یا برای بعضی از درس‌های اختصاصی وقت بسیار گذاشت و سایر درس‌ها را کم اهمیت فرض کرد. در عمل هم می‌بینیم داوطلبانی که از میانگین خوبی در تمامی دروس برخوردارند، وضعیت بهتری نسبت به دانش‌آموزانی دارند که در برخی از دروس درصدی عالی و در برخی دیگر درصدی پایین دارند.

خوشبختانه در آزمون‌های آزمایشی از تمامی دروس سؤال طرح می‌شود. برای همین، داوطلبی که با برنامۀ این آزمون‌ها همراه می‌شود، می‌تواند تمامی دروس را مطالعه کند و توانمندی خود را در تمامی درس­ها بیازماید.

تمامی موارد بالا، بدون توجه به تحلیل هر آزمون بعد از برگزاری آن، امکان پذیر نیست. وقتی داوطلبی بعد از برگزاری آزمون، سؤال­ها را بررسی نمی­کند، نمی­تواند متوجه شود که چرا نتیجۀ خوبی در برخی از دروس کسب نکرده است: آیا دانش کمی داشته است؟ سرعتش در پاسخگویی به سؤال‌ها مناسب نبوده است؟ مدیریت زمان نداشته یا دقت کافی نداشته است؟ حتی داوطلبی که آزمون را خوب داده است، باید تحلیل آزمون کند تا دلایل پیشرفت و موفقیت خود را متوجه شود و بتواند روی موارد مثبت تاکید بیشتری داشته باشد تا در آزمون‌های بعدی بتواند نتیجه خوب خود را حفظ کند.

اینکه داوطلبی بگوید نمی‌دانم چرا آزمونم را خوب نداده‌ام، یعنی تحلیل آزمون نکرده است. چنین فردی نمی‌تواند راهکار مناسبی را برای پیشرفت خود بیابد؛ چون به نقاط قوت و ضعف خود آشنایی ندارد.

برخی از داوطلبان قبول دارند که تحلیل آزمون اهمیت بسیاری دارد، اما می‌گویند که انجام این کار، وقت گیر است و آنها فرصت یا حوصلۀ وقت گذاشتن برای تحلیل آزمون را ندارند. به این دسته از افراد باید گفت که صرف آزمون دادن، هیچ کمکی به آنها نخواهد کرد و حتی می تواند به آنها امید واهی  دهد یا به دلیل کسب نتایج نامناسب دچار یاس شوند و چند روزی را به دلیل همین سرخوشی کاذب یا یاس بی­فایده، از دست بدهند.