تمرين تست‌زني و مهارت‌هاي آن

يکي از کارهايي که شما داوطلبان عزيز در روزهاي منتهي به آزمون سراسري بايد انجام دهيد، تمرينات تست‌زني است. اين تست‌زني بايد به صورت تست‌زني سرعتي و دقيقاً در شرايطي شبيه کنکور انجام گيرد تا به نتيجه‌اي که ما از آن انتظار داريم، منتهي شود. تست‌زني سرعتي شرايط و مقدماتي دارد که حتماً بايد به آنها دقت کنيد. براي اينکه بتوانيد نتايج مطلوبي در آزمون‌هاي تستي و مخصوصاً کنکور کسب کنيد، بايد سه اصل اساسي را مدّ ‌نظر قرار دهيد. اين اصول بترتيب عبارتند از: دانش، سرعت و دقت.

      همه داوطلبان براي آمادگي در آزمون سراسري، از مدتي قبل مطالعه را شروع کرده‌ و بسته به تلاش و جدّيتي که به خرج داده‌اند، الان در سطحي از دانش و اطلاعات لازم براي شرکت در کنکور هستند. قبل از ادامه بحث، توصيه ما به همه شما عزيزان داوطلب اين است که بدون نگراني از ميزان مطالعه يا آمادگي خود براي کنکور و بدون استرس، در روزهاي آتي فقط و فقط به ادامه مطالعه و آمادگي خود براي شرکت و حضور موفق در اين آزمون مهم فکر کنيد و حواشي را دور بريزيد؛ زيرا پرداختن به حواشي و استرس ناشي از آن، تاثير مخربي بر شما مي‌گذارد و باعث مي‌شود تا شما نتوانيد بموقع از اطلاعات و مطالبي که خوانده‌ايد، استفاده کنيد؛ پس شاد و پُر اميد و قبراق و همراه با توکل به خدا، آخرين قدم‌ها را هم برداريد. اين را هم بدانيد که مرحله تمرين تست‌زني سرعتي، يکي از مراحل مهم آمادگي براي کنکور است، و اگر شما بتوانيد در اين مرحله خوب عمل کنيد، تاثير زيادي بر نتيجه کنکور خود خواهيد گذاشت.

به خاطر داشته باشيد که چهار عامل مؤثر براي افزايش سرعت ‌عمل در تست‌زني، مطالعه‌ مفهومي و معني‌دار کردن مفاهيم، شادابي و سرحال بودن، تمرين و رکورد‌گيري در تست‌زني و تمرکز و آرامش است. همان‌طور که اشاره کرديم، تا الان، بخش مهمي از زمان براي مطالعه به منظور آمادگي در کنکور سپري شده است؛ اما شما مي‌توانيد با تمرينات تست‌زني صحيح و ساير کارهايي که بايد در اين مدت انجام دهيد، تا حدود زيادي پيشرفت کنيد.

به عنوان مقدمه کار و به منظور آماده شدن براي تست‌زني سرعتي، حتماً مروري سريع از خلاصه‌ها يا آنچه که قبلاً زير آنها خط کشيده‌ايد، داشته باشيد. ما خيلي وقت‌ها مطالعه نمي‌کنيم که چيز جديدي را ياد بگيريم، بلکه بسياري اوقات مطالعه‏ مي‏کنيم تا چيزهايي را که فراموش کرده‌ايم به خاطر بياوريم. مرور سريع به شما اجازه مي‌دهد تا در مرحله تست‌زني سرعتي، بتوانيد سريع‌تر به جواب برسيد و تعداد گزينه‌هاي صحيح شما بيشتر باشد.

در زمان برگزاري آزمون سراسري، از هر سؤال به سؤال ديگري رفتن و از يک مطلب به مطلب ديگر فکر کردن، به سرعت عمل و تسلّط زيادي نياز دارد. هدف از حل تست در اين مرحله، تست‌زني سرعتي و، در هفته‌هاي منتهي به کنکور، افزايش سرعت عمل، تسلط بر کنترل وقت و ايجاد نگاه جامع به دروس است. براي انجام اين کار، بسته به برنامه خود، از دو هفته پاياني مانده به آزمون سراسري، بيشتر يا کمتر از اين مدت، قبل از ظهر در شرايط کاملاً شبيه سازي شده، لباس بپوشيد، پشت ميز بنشينيد، زمان بگيريد و هر بار، بترتيب از آزمون‌هاي جديد به قديم، از خودتان آزمون بگيريد و پس از تمام شدن مهلت پاسخگويي، سؤال‌هاي حل نشده را، بدون در نظر گرفتن وقت، حل کنيد و سپس بعد از ظهر همان روز، آزمون خود را بررسي کنيد، اشکالات را در بياوريد و براي هر درس، قسمت هايي را که بايد مجدداً مرور و جمع‌بندي شوند، علامت بزنيد و براساس آن، برنامه مطالعه دو روز آينده‌تان را مشخص نماييد. براي پاسخ به اولين دسته تست‌ها، زماني را براي خود در نظر نگيريد؛ اما بعد از زدن تست، اشکالات خود را بر طرف کنيد و همه پاسخ‌ها، حتي پاسخ تست‌هايي را که به آ‌نها جواب صحيح داده‌ايد، با دقت مطالعه و بررسي کنيد. شايد پاسخنامه، راه کوتاه‌تر و مناسب‌تري ارايه کرده باشد؛ در اين صورت، آن راه حل را جايگزين راه حل خود کنيد. اين نکات به سرعت عمل ما خواهند افزود و با يادگيري تدريجي راه حل‌هاي کوتاه، بتدريج، الگوريتم تبديل معلومات تشريحي به راه حل‌هاي کوتاه‌تر، در ذهن ما شکل مي‌گيرد.

نگران بقيه قسمت‌ها هم نباشيد؛ اگر مهم باشند در آزمون‌هاي بعدي از آنها هم تست مي‌آيد و به اين ترتيب مي‌توانيد آنها را نيز مطالعه کنيد؛ در واقع اگر به دليل کمبود وقت نتوانستيد همه تست‌هاي يک درس را به طور کامل حل کنيد، جاي نگراني نيست؛ چون مي‌توانيد در آينده، به مناسبت‌هاي گوناگون، بخشي ديگر از تست‌هاي باقي‌مانده را حل کرده و کار قبلي را کامل‌تر کنيد؛ به همين شکل، هم زمان درس مورد نظر دوره مي‌شود و يادگيري ما هم به صورت پلکاني افزايش مي‌يابد.

در واقع اگر براي تعيين نياز خود در دروس اختصاصي، اينگونه عمل نماييد که در هر درس، بخشي از آن درس را بخوانيد که بيشترين تعداد سؤالاتغلط يا «نزده» در آزمون مذکور از آن بخش يا فصل کتاب باشد، حال اگر شما در بازه سه روزهبعدي، تست مجموعه‌اي ديگري را از خود آزمون بگيريد، اين بار، نياز به مطالعه بخش‌هايديگري از دروس را خواهيد داشت، و بعد از اينکه چند بار به اين نحو عمل کرديد، خواهيدديد که مهم‌ترين بخش‌هاي کتاب‌ها را، که بيشترين ضعف را در آنها داشته‌ايد، مورد مطالعه قرارداده ايد. اگر هنوز هم متقاعد نشده‌ايد که اين روش، بسيار مفيد است، دست کم دو دوره اين کار را انجام دهيد تا در آزمون سوم (روز هفتم) متوجه شويد که چه تحولي دريادگيري شما ايجاد شده است. داوطلبان عزيز! توجه داشته باشيد که نمي‌توان تعداد آزمون‌ها را براي همه داوطلبان يکسان دانست، بلکه بسته به ميزان آمادگي داوطلبان و مباحثي که بعد از آزمون بايد مرور و رفع اشکال شود، اين تعداد متفاوت است، و ممکن است که داوطلبي در طي سه هفته، بيست آزمون و داوطلب ديگر در همين مدت، هفت آزمون را بررسي کند.

اگر نمره اولين دسته از تست‌هاي دروسي که قبلاً مطالعه کرده‌ايم، کمتر از چهل درصد باشد، تست زدن را متوقف مي‌کنيم. در اين روش، ادامه حل تست بي‌فايده است و پيشرفتي در کار نخواهد بود و بايد دوباره برگرديم و مطالب خلاصه شده را به صورت دقيق‌تر و کامل‌تر از قبل بخوانيم. کساني که خوب درس نمي‌خوانند و يکسره به سراغ تست‌ها مي‌روند، عملاً وقت بيشتري را از دست مي‌دهند.

     در هنگام تست‌زني سرعتي پيش از کنکور، سعي کنيد که برخي از مهارت‌‌هاي مربوط به تست‌زني را هم حتماً فراگرفته يا تمرين کنيد. اين مهارت‌ها به شما کمک خواهد کرد تا در جلسه آزمون سراسري، با آرامش و سرعت بيشتري تست‌زني کنيد. از جمله اين مهارت‌ها مي‌توان به موارد زير اشاره کرد:

بيشتر مشاوران و افرادي که کنکور موفقي را پشت سر گذرانده‌اند، معتقدند که سؤالات دفترچه را بايد بترتيب  پاسخ داد. شما نيز سعي کنيد که اين موضوع را در تمرين‌هاي تست‌زني انجام دهيد تا بعداً به صورت راحت‌تر بتوانيد به تست‌زني در کنکور مبادرت نماييد. بعد از اينکه تمام سؤالات ساده همه درس‌ها را جواب داديد و مطمين شديد که ديگر سؤال ساده‌اي براي جواب دادن وجود ندارد، مدت مشخصي را بسته به زمان باقي‌مانده (مثلاً نيم ساعت) براي درس‌هاي داراي ضريب بالاتر (مثلاً درس‌هاي ضريب چهار) کنار بگذاريد و سعي کنيد که به سؤالات بيشتري از آن درس‌ها تا حد امکان جواب دهيد.

درس‌هايي که خيلي‌ها از آنها بيزارند و اصلاً در کنکور به آنها اعتنايي نمي‌کنند، ‏مي‏توانند براي شما الهه شانس باشند؛ مثلاً در گروه آزمايشي علوم انساني، داوطلبان از تست‌هاي رياضي بيزارند. در گروه آزمايشي علوم تجربي، درس‌هاي رياضي و فيزيک کمتر طرفدار دارد. در گروه آزمايشي علوم رياضي و فني نيز، درس شيمي کمتر طرفدار دارد. هنگام تمرين تست‌زني سرعتي سعي کنيد به اين درس‌ها توجه کنيد و به هر چند تست که مي‌توانيد از اين دروس جواب دهيد، پاسخ دهيد. پرداختن به اين موضوع باعث خواهد شد تا وضعيت شما در ميان ساير داوطلبان بهتر شود؛ البته اگر اين درس‌ها را اصلاً مطالعه نکرده‌ايد، نگران نباشيد و تمرکز خود را روي درس‌هاي ديگر قرار داده و وقت خود را به آن دروس اختصاص دهيد.

 براي پاسخ دادن به بعضي از تست‌ها، نياز به دانستن همه مطالب مورد نظر طراح نيست و فقط با دانستن بخشي از تست،‏ مي‏توانيد گزينه‌هاي نادرست را از درست جدا کنيد و خود را به جواب صحيح برسانيد؛ پس، از همين الان سعي کنيد تا اين مهارت را در خود پرورش داده يا بالا ببريد؛ زيرا مي‌توانيد با دانستن بخشي از تست و دقت در نکته خواسته شده، جواب را پيدا کنيد.

معمولاً در درس‌هاي فيزيک و شيمي و رياضي، که سؤالات کنکور به صورت مساله‏ است، جواب‌ها نياز به راه حل‌هاي طولاني ندارند و عمدتاً يک يا دو نکته خاص مورد نظر طراح ‏هستند؛ بنابراين، هنگام حل اين تست‌ها، اگر ديديد که به محاسبات طولاني و استفاده از فرمول‌هاي زياد نياز است، بلافاصله بايد متوجه شويد که از نکته مورد نظر طراح دور افتاده يا در جايي اشتباه کرده‌ايد. در بسياري از موارد نيز شکل کشيدن يا عدد گذاري در سؤالات رياضي در رسيدن به جواب صحيح، کمک زيادي مي‌کند؛ پس اين نکات را نيز به خاطرتان بسپريد و طبق آن به تمرينات تست‌زني خود ادامه دهيد.

     نکته ديگري که در اينجا مي‌توان عنوان کرد، اين است کهبسياري از دوستان، وقتي به سؤال دشواري برخورد مي‌کنند، از اينکه مي‌توانند آن را به طور کامل حل کنند، خوشحال مي‌شوند. آنها بعد از فرمول‌نويسي و جاي‌گذاري اعداد، به اندازه کافي به محاسبات و عمليات اهميت نمي‌دهند و وقتي به جواب نزديک مي‌شوند، خوشحال از رسيدن به جواب نهايي، بعضي از محاسبات ساده را دست کم مي‌گيرند و با يک لحظه غفلت، در پيدا کردن جواب نهايي اشتباه مي‌کنند. يادتان باشد که در تست، پيدا کردن راه حل کافي نيست؛ بلکه رسيدن به جواب آخر است که مهم است.

وقتي روي يک تست انرژي گذاشتيد و براي يافتن جواب آن فکر کرديد و نهايتاً به دو گزينه ترديدي رسيديد، با خود نگوييد که بعداً اگر به سراغ آن بياييد شايد راه بهتري به ذهنتان برسد؛ بلافاصله جواب را همان موقع انتخاب کرده و به احساس اوليه خود در مورد جواب عمل کنيد. رد شدن از تست و بازگشت دوباره به آن، مستلزم صرف وقت اضافي و بررسي دوباره تست است؛ بدون اينکه اطلاعات اضافه‌تري به شما بدهد يا شک شما را برطرف سازد.

سعي کنيد که به تکنيک‌هاي شناسايي گزينه‌هاي متضاد و مشابه و نيز تکنيک‌هاي شناسايي گزينه‌هاي انحرافي مسلّط باشيد؛ در عين حال، بايد سعي کنيد که به جاي صرف وقت براي علامت زني بي‌هدف گزينه‌ها فقط بر مبناي احتمال و حدس، ابتدا به صورت يورشي و تهاجمي به شکار گزينه‌هاي ساده در کل سؤالات برويد و اين شکارهاي پر ارزش و در عين حال ساده و سهل‌الوصول را بي‌جهت از دست ندهيد، و بعد از اينکه به سؤالات ساده جواب داديد، ديگر سؤالات را با علامت‌هاي ضربدر، به علاوه و منفي علامت گذاري کرده و در دور بعدي، روي برخي از سؤالات، بيشتر فکر کرده و از بعضي از آنها بسرعت بگذريد. انجام اين کار باعث مي‌شود تا زمان شما به آساني از بين نرود.

بعضي اوقات از شما خواسته ‏مي‏شود که درستي يک جواب را در چهار فرمول داده شده، بررسي کنيد. يکي از تکنيک‌هاي تست‌زني اين است که به جاي حل کامل محاسبه جواب، جواب‌هاي داده شده را در فرمول قرار دهيد و ببينيد که آيا تساوي داده شده برقرار‏ مي‏شود يا خير.

يکي از مشکلات بسيار شايعي که داوطلبان در تست‌زني دچار آن مي‌شوند بي‌دقتي است. بي‌دقتي، يک مشکل مهارتي است و با کمي تمرين مي‌توانيد آن را برطرف کنيد. بهتر است که موارد مربوط به بي‌دقتي خود را در دوره تست‌زني تمريني يادداشت کرده و با تمرين، در رفع آن تا زمان برگزاري کنکور تلاش کنيد. از جمله شايع‌ترين بي‌دقتي‌ها مي‌توان به تمرکز نداشتن، نخواندن تمام گزينه‌ها، اشتباه کردن در محاسبات ساده مانند ضرب و تقسيم، انتخاب گزينه غلط به جاي جواب (مثلاً زماني که پاسخ سؤال عدد 3 باشد، به جاي انتخاب گزينه 2 که جواب 3 دارد، گزينه 3 انتخاب مي‌شود)، تطبيق ندادن شماره پرسشنامه با دفترچه سؤالات و … اشاره کرد.

اگر فقط يک روز به آزمون سراسري باقي مانده، هرگز نگوييد که مطالعه ديگر بي‌فايده است و شما شانسي براي قبولي در اين آزمون نداريد؛ در حقيقت، بايد زمان ارايه شده در کنکور، بسيار کمتر از زمان لازم براي پاسخگويي به همه سؤالات باشد و سختي و مشکل بودن برخي از سؤالات، بسيار بيشتر از حدي باشد که بتوان همه آنها را در مدت تعيين شده جواب داد. در اين حالت، ديگر استفاده از واژه “بي‌فايده” براي مطالعه، بي‌معناست؛ زيرا حتي يک نيم نگاه به يک صفحه کتاب، ‏مي‏تواند در رساندن شما به جواب يک تست، تعيين کننده باشد.