«جک ماي» بنيان‌گذار سايت علي بابا
وقتي رستوران‌هاي زنجيره‌اي KFCدر چين قصد استخدام نيرو داشت، ۲۴ نفر براي شغل درخواست دادند و ۲۳ نفر هم پذيرفته شدند؛ در اين ميان، فقط يک نفر رد شد؛ جواني لاغر اندام و نحيف به اسم «جک»؛ فردي که مسير طولاني و پر فراز و نشيبي را براي موفقيت طي کرد؛ مسيري که سرانجام او را به ثروتمندترين شخص چين تبديل نمود.
در اين نوشته، مسير موفقيت بنيان‌گذار سايت علي بابا، آقاي جک را با هم مي‌خوانيم.
«ما يون» ؛ «(Ma Yun)» در سال ۱۹۶۴ در هانگژو چين زاده شد. پدر و مادر او که نوازنده و راوي قصه‌هاي محلي بودند آن قدر درآمد نداشتند که بتوانند خانواده را در سطح متوسط جامعه نگه دارند. در سال ۱۹۷۲ در شهر هانگژو صنعت توريسم در اين شهر رونق گرفته بود، «ما يون» که براي يادگرفتن زبان انگليسي اشتياق فراواني داشت، هشت سال تمام، هر روز صبح ۴۰ دقيقه با دوچرخه به سمت هتلي در نزديکي هانگژو مي‌رفت تا با توريست‌هاي غربي ديدار کند. او با انجام اين کار و ارايه رايگان خدمت معرفي شهر و منطقه به توريست‌ها، توانست زبان انگليسي خود را تقويت کند. يکي از توريست‌ها که از تلفظ سخت نام او به ستوه آمده بود، نام «جک» را براي او برگزيد و او نيز از اين به بعد بيشتر با نام «جک ما» شناخته شد.
خود جک در مورد اين دوران مي‌گويد: آن هشت سال عميقاً مرا تغيير داد. من خيلي بيشتر از همه چيني‌ها جهاني فکر کردم و جهاني انديشيدم و آنچه خودم آموختم با آموزش‌هاي مدرسه تفاوت زيادي داشت.
جک در مورد يک اتفاق تاثير گذار ديگر هم مي‌گويد: در سال 1979 با يک خانواده چهار نفره استراليايي ملاقات کردم و با آنها سه روز را گذارندم، و در نهايت، با هم به صورت مکاتبه‌اي رفيق شديم و در سال 1985 به دعوت آنها به استراليا رفتم. يک ماه حضور تابستانه من در استراليا زندگي مرا تغيير داد. من در مدرسه شنيده بودم که چين ثروتمندترين و شادترين کشور جهان است، اما وقتي استراليا را ديدم، با خودم گفتم: «آه خداي من ! همه چيز با آنچه شنيده‌ام فرق دارد!!» از آن روز ياد گرفتم که متفاوت فکر کنم.
زندگي «جک ما» به نحوي دراماتيک، سرشار از شکست‌هاي متعدد است: او دوبار در امتحان‌هاي مقطع ابتدايي مردود شد و سه بار هم در مقطع متوسطه در امتحان رد شد! دو بار براي ورود به دانشگاه ناکام ماند و سرانجام هم در بدترين دانشگاه شهرش به تحصيل زبان انگليسي مشغول شد. ده بار براي ثبت‌نام در دانشگاه هاروارد اقدام کرد و هر ده بار ناکام ماند! وقتي از دانشگاه فارغ‌التحصيل شد، براي استخدام اقدام کرد، اما سي بار ناکام ماند! وي تنها کسي بود که از ميان بيست و چهار نفر داوطلب کار در KFC انتخاب نشد و حتي براي کار در اداره پليس هم پذيرفته نگرديد. «جک ما» از ميان اين انبوه شکست و رد شدن‌ها برخاست و از تلاش دست نکشيد. او سرانجام با حقوقي ناچيز به تدريس زبان انگليسي در يک دانشگاه مشغول شد تا يک اتفاق براي هميشه مسير زندگي او را عوض کرد: جک با اينترنت آشنا شد ….
جک در سال ۱۹۹۵ به عنوان مترجم يک گروه تجاري به ايالات متحده سفر کرد. وقتي دوستش اينترنت را به او نشان داد، جک درکمال ناباوري هر چه تلاش کرد نامي از هيچ شرکت چيني نيافت. با ديدن اين مساله، وي دريافت که پتانسيل فراوني براي استفاده از اينترنت به منظور تسهيل همکاري شرکت‌هاي چيني با جهان بيرون وجود دارد. جک به همراه دوستانش تصميم گرفت که يک صفحه اينترنتي به نام Chinapage راه‌اندازي کند و محصولات و توليد کنندگان چيني را به جهان معرفي کند. بسرعت، انبوهي از ايميل‌ها مبني بر درخواست همکاري به «جک ما» ارسال شد. جک دريافت که اينترنت براي رونق تجارت و کسب و کارهاي کوچک، قدرت بي‌نظيري دارد.
«ما» که به قدرت اينترنت ايمان داشت، تصميم گرفت با يک مجموعه دولتي همکاري کند تا اين تجارت را گسترش دهد؛ اما نظام ناکارآمد بوروکراسي و خلا ديد درست در ميان مديران، باعث شد که بسياري از برنامه‌هاي آينده جک به وقوع نپيوندد و او سرانجام از اين مجموعه جدا شد.پس از اين مساله، او در وزارت تجارت خارجي و همکاري اقتصادي، مشغول به کار شد و توانست ارتباطات مفيدي با افرادي قدرتمند برقرار کند؛ اتفاقي که براي آينده او بسيار مفيد بود؛ به طور مثال، او در اين دوره با جري يانگ، از بنيان گذاران ياهو آشنا شد.
جک در سال ۱۹۹۹ براي بار دوم اقدام به تاسيس يک کسب و کار اينترنتي کرد. او کار دولتي خود را رها کرد و با همراهي هجده نفر، از جمله همسرش، در آپارتمان خود سايت علي بابا (Alibaba) را تاسيس کرد. وي که از تجربه کار با نهاد‌هاي دولتي سرخورده شده بود، با هدف تسهيل تجارت بين‌المللي و فروش اجناس براي کسب و کارهاي کوچک چيني، وارد عمل شد و اين سايت را تاسيس کرد.
در سال‌هاي اول دهه ۲۰۰۰ ميلادي، کار براي علي بابا راحت نبود. با افت سرمايه گذاري در شرکت‌هاي کامپيوتري از سوي سرمايه گذاران، کار علي بابا براي جذب سرمايه سخت شد. علاوه بر دشواري در تامين سرمايه، با ورود EBAY به بازار خرده فروشي در چين رقابت شديدي شکل گرفت. EBAY ، که با خريد رقيب چيني علي بابا(Each.net) و سرمايه گذاري هنگفت قصد قبضه کردن بازار چين را داشت، وارد جنگ با علي بابا شد.
در پاسخ به EBAY ، علي بابا سايت Taobao را راه اندازي کرد. عرضه مستقيم محصولات از مشتريان به مشتريان بدون هيچ گونه تعرفه و کارمزد در مقابل کارمزد تقريباً بالاي EBAY کار را براي توسعه Taobao راحت کرد. با توجه به اينکه اکثر کاربران چيني، از سرويس پرداخت غربي استفاده نمي‌کردند، جک ما سرويس پرداخت الکترونيکي Alipay را راه اندازي کرد. اين سرويس توانست با جلب اعتماد «کاربران» چيني، بازار بزرگي را براي علي بابا به همراه بياورد. Taobao گرچه از کاربران براي عرضه محصولشان پولي دريافت نمي‌کرد، اما آگهي‌هايي را که براي آنها پول پرداخت شده بود، در رده بالاتري قرار مي‌داد. با گسترش کاربران اينترنتي چيني و توجه به اين مساله که «جک ما» و همکارانش، بازار چين را بهتر مي‌شناختند، توانستند کار را بر رقيب آمريکايي سخت کنند. سرانجام پس از چند سال تلاش، علي بابا و Taobao توانستند EBAY را از عرصه رقابت در چين خارج کنند و رتبه اول بازار را به دست آورند.
در حال حاضر، سايت علي بابا ميليون‌ها کاربر دارد و در زمان عرضه سهام علي بابا در بازار بورس نيويورک در سال ۲۰۱۲، ارزش اين شرکت به حدود ۲۰۰ ميليارد دلار رسيده بود و ثروت «جک ما» نيز از رقم قابل توجه ۲۰ ميليارد دلار عبور کرده بود. «جک ما»، که روزگاري شکست‌هاي پر تعدادي را تجربه کرده بود، اکنون مدير عامل بزرگترين شرکت فروش اينترنتي جهان است و به عنوان ثروتمندترين چيني شناخته مي‌شود.آنچه «جک ما» را از فرش به عرش رساند، تلاش بي وفقه، آينده نگري و ديد درست اقتصادي بود. «جک ما» بخوبي فرصت بزرگ اينترنت را درک کرد و از موفقيت سايت‌هايي مثل EBAY و Amazon در آمريکا درس گرفت و اين الگو را به دقت در چين پياده نمود.
وي معتقد است که فرصت‌ها جايي نهفته‌اند که محدوديت‌ها آنجا قرار دارند. او همچنين مي‌گويد: «به جاي ياد گرفتن از موفقيت‌هاي ديگران، از شکست‌هاي آنها درس بگير. اکثر افرادي که شکست مي‌خورند، مشخصه مشترکي دارند، اما موفقيت مي‌تواند از راه‌هاي مختلفي به دست آيد.» و در نهايت، خطاب به افرادي که راه کار پيشرفت او را مي‌پرسند، مي‌گويد: «فرصت‌هاي زيادي پيشِ روي شما است، اما همه را نمي‌توان به دست آورد، ولي اگر يک فرصت خوب به دست آوريد کافي است. مسير رشد را پله پله طي کنيد.»
- هفته نامه پیک سنجش
