پاس کاری مسئولان در گود سهمیه‌های کنکور
با گذشت چندین سال از اعتراض به سهمیه‌های کنکور و تقدیم لایحه ساماندهی سهمیه‌ها توسط وزارتخانه‌های علوم و بهداشت به مجلس هنوز شاهد پاس کاری مسئولان درباره سهمیه‌ها هستیم.
پاس کاری مسئولان در گود سهمیه‌های کنکوربه گزارش خبرنگار حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، تیر ماه امسال کنکور سراسری در کشور ما پنجاه ساله میشود،
پنجاه سالی که با حاشیه‌ها و گله‌های زیادی همراه بود و نشانه پیکان این اعترضات سهمیه‌های کنکور محسوب میشود. سهمیه‌هایی که به باور عموم افراد جامعه اجحاف در حق استعداد‌هاست.
در یک دهه گذشته رایزی‌های زیادی برای حذف سهمیه‌ها و حذف کنکور صورت گرفته است، اما با وجود تمام اعتراضات و درحالی که تنها چند ماه تا سال ۱۴۰۰ باقی مانده است نه سهمیه‌ای حذف شد و نه کنکوری.
تاریخچه شکل گیری سهمیه‌ها در کنکور
تاریخچه اعمال سهمیه بندی در پذیرش دانشجو برای رفع محرومیت‌ها به چندین دهه پیش بر می‌گردد.
به عنوان نمونه در سال ۱۳۴۸ دانشگاه‌های شهرستان‌ها تا حدود ۵۰ درصد از دانشجویان خود را از بین داوطلبان محلی انتخاب می‌کردند.
در سال ۱۳۶۱ داوطلبان به سه گروه کلی داوطلبان آزاد، داوطلبان منطقه‌ای و داوطلبان نهاد‌ها تقسیم می‌شدند.
بخش‌هایی از کشور از سال ۱۳۶۳ به پنج منطقه در قالب سهمیه مناطق تقسیم بندی شد با وقوع جنگ تحمیلی و تبعات ناشی از آن، سهمیه‌هایی مانند خانواده شهدا، رزمندگان و شاهد (فرزندان شهدا) نیز اضافه شد و این روند تا سال ۱۳۶۷ ادامه داشت.
از سال ۱۳۶۸ به بعد، سهمیه مناطق به سه منطقه تقلیل یافت. بعد از این سال سهمیه‌های متعدد دیگری هم به کنکور اضافه شد که در مجموع تعداد آنها به ۱۹ مورد رسید و البته برخی موارد مثل تسهیلات به فرزندان اعضای هیات علمی نیز اضافه شد.
جزئیات لایحه ساماندهی سهمیه‌های کنکور
در ۱۶ آذر ماه ۹۸ لایحه ساماندهی سهمیه‌های ورود به آموزش عالی توسط وزاری علوم و بهداشت تقدیم دولت شد. در این لایحه تمام سهمیه‌های موجود در کنکور ساماندهی شده اند و بخش‌هایی نیز حذف شده است. همچنین قید شده که هیچ سهمیه‌ی دیگری به کنکور اضافه نخواهد شد.
مهمترین بخش این مصوبه این است:
تمام قوانین و مقررات مصوب ابلاغی مجلس شورای اسلامی، شورای عالی انقلاب فرهنگی و کمیته‌های مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای هدایت استعدادهای درخشان در خصوص نحوه اعمال سهمیه‌ها در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی (شامل بومی گزینی، قانون عدالت آموزشی، سهمیه‌های مندرج در قانون خدمات رسانی به ایثارگران و اصلاحات بعد آن، قانون ورود رزمندگان به دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی، سهمیه‌های مربوط به کارگر نمونه، قهرمانان ورزشی، حافظان قرآن، دانشجوی نمونه کشوری، بهیاری و…) لغو و این قانون جایگزین آنها میشود و پس از آن امکان ایجاد هیچ گونه سهمیه جدیدی به جز موارد مندرج در این قانون وجود ندارد.
سهمیه‌های مهمی، چون بومی گزینی، بومی منطقه‌ای، بومی قطب و بومی ناحیه‌ای به دلیل مشکلات متعددی که برای دانشگاه‌های کشور ایجاد کرده بود، در این لایحه حذف شده است.
امتیاز تسهیلات فرزندان هیئت علمی، سهمیه‌های قهرمانان، حافظان قرآن، بهیاری و کشاورزی نیز در این لایحه حذف شده است.
در سهمیه مناطق، سهمیه مناطق ۱، ۲ و ۳ به دلایلی از جمله توزیع آموزشی این مناطق و زیرساخت‌های آموزشی باقی مانده است، اما آن نیز به صورت ۵۰ درصد به نسبت شرکت کنندگان اعمال میشود.
سهمیه حوادث غیرمترقبه به دلیل زمان‌دار بودن و محدودیت مکانی بر قوت خود باقی است و در مورد المپیادی‌های جهانی سهمیه همچون گذشته است، اما در مورد المپیاد‌های دانش آموزی داخل کشور دارندگان مدال طلا، نقره یا برنز، حداکثر به میزان ۵ درصد ظرفیت و به صورت مازاد، صرفاً در رشته‌های مرتبط که تعیین میشود مورد استفاده است.
سهمیه ایثارگری به صورت ۵ درصد مازاد از ۳۰ درصد قبلی تغییر پیدا کرده است. حد نصاب ایثارگران در آزمون‌ها از ۷۰ درصد نمره آخرین نفر به ۸۵ درصد نمره آخرین نفر تغییر کرده است.
بیشتر بخوانید :
وبینار ( رایگان ) مشاوره ای _ آموزشی فیزیک کنکور ( کنکور ۹۹ و ۱۴۰۰ )
با اعلام این مصوبه بسیاری از داوطلبان امیدوار شدند که در یک ماراتون عادلانه شرکت کنند و مسئولان نیز اعلام کردند که اگر همت وجود داشته باشد این مصوبه در کنکور ۹۹ اجرایی و عملیاتی میشود. بعد از چند ماه از تقدیم این لایحه شورای عالی انقلاب فرهنگی اعلام کرد که با هماهنگی به عمل آمده با کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی مصوبه ساماندهی سهمیه‌های کنکور برای تصویب به مجلس نمی‌رود و در شورای عالی حل و فصل میشود.
لایحه ساماندهی سهیمه‌های کنکور به کنکور ۹۹ می‌رسد
ابراهیم خدایی، رئیس سازمان سنجش و آموزش کشور در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه دانشگاهی، گفت: حتما اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی رایزنی‌های لازم و کار‌های حقوقی لازم را انجام داده اند و پس از آن این موضوع را مطرح کرده اند. از اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی درخواست داریم لایحه ساماندهی سهمیه‌های کنکور را به آزمون سراسری سال ۹۹ برسانند.
خدایی در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا لایحه ساماندهی سهیمه‌ها به کنکور ۹۹ می‌رسد یا خیر، افزود: به نظر من اگر کمی همت و تلاش باشد حتما لایحه ساماندهی سهمیه‌های کنکور به آزمون سراسری ۹۹ می‌رسد و دلیلی ندارد که به تعویق بیفتد. برای تصویب یک لایحه زمان زیادی لازم نیست و حداقل کاری که میشود این است که مصوبات مربوط به شورای عالی انقلاب فرهنگی برای کنکور ۹۹ حذف شوند.
این سخنان امیدی در دل داوطلبان ایجاد کرد که سهمیه‌ها در کنکور سراسری حذف میشود، ولی با وجود چندین ماه از گذشت تنظیم این لایحه خبری از تصویب آن نشد. خدایی در این زمینه گفت: چند ماه قبل سهمیه‌های کنکور ساماندهی و به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارسال شد. لایحه ساماندهی سهمیه‌های کنکور توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب نشده است؛ بنابراین سهمیه‌ها در کنکور ۹۹ حذف نمی‌شود.
از ارسال این لایحه به شورا هیچ نتیجه عملی ندیدیم، به همین دلیل سهمیه‌های کنکور در دفترچه راهنمای ثبت نام آورده شده است.
سهمیه ایثارگران مصوبه مجلس است
ابراهیم سوزنچی معاون خط مشی‌گذاری ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی به سخنان خدایی واکنش نشان داد و گفت: رئیس سازمان سنجش از هر کسی بهتر می‌داند که مهمترین و بزرگترین سهمیه کنکور متعلق به ایثارگران است که مصوبه مجلس شورای اسلامی است و اصلاح یا لغو قوانین مجلس از اختیارات مجلس شورای اسلامی است و شورای عالی انقلاب فرهنگی از لغو یا اصلاح قوانین مجلس پرهیز می‌کند؛ زیرا در حیطه اختیارات شورا نیست. اظهاراتی که با گفته‌های پیشین متفاوت است.
سهمیه ۲۵ درصدی ایثارگران و بومی گزینی مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی است
سعید رضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص وضعیت حذف برخی سهمیه‌های دانشگاهی اظهار کرد: این موضوعی است که مجلس در خصوص آن تصمیم گیری کرده است و خود مجلس می‌تواند دوباره راجع به آن اعمال نظر و تصمیم گیری کند.
او ادامه داد: حذف سهمیه‌های دانشگاهی می‌تواند با یک تعامل کارشناسی بین دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجلس شورای اسلامی انجام شود.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه، هم اکنون ۱۹ سهیمه دانشگاهی داریم، افزود: دو وزارتخانه علوم و بهداشت در لایحه‌ای پیشنهاد حذف ۱۶ مورد سهمیه را به این شورا ارائه داده اند که این نیازمند همکاری مجلس شورای اسلامی است.
رئیس سازمان سنجش و آموزش کشور نیز در پاسخ به این سوال که کدام یک از سهمیه‌های موجود در کنکور مصوبه مجلس را دارد، گفت: فقط سهمیه ایثارگران مصوبه مجلس شورای اسلامی را دارد و سایر سهمیه‌های مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی است.
سهمیه‌ها وضعیت آشفته‌ای را ایجاد کرده است
محمود نیلی محمود آبادی، رئیس دانشگاه تهران نیز درباره لایحه ساماندهی سهمیه‌ها در کنکور گفت: متاسفانه سهمیه‌ها در کنکور وضعیت آشفته‌ای را در دانشگاه‌ها ایجاد کرده است. در سال‌های مختلف سهمیه‌های جدیدی به لایحه سنجش و پذیرش کنکور اضافه شده بود که این‌ها با هم همخوانی نداشتند و باعث انباشتگی مشکلات در دانشگاه‌ها شد. این سهمیه‌ها باعث شدن افراد با استعداد برای بخش کوچکی از رشته‌های پر طرفدار رقابت کنند و بخش نسبتا بزرگی از پذیرش دانشجویان برای سهمیه‌های مختلف تقسیم شود که این باعث می‌شد اختلاف کیفیت ورودی زیادی را در رشته‌ها مخصوصا رشته‌های پر طرفدار داشته باشیم.
او در ادامه افزود:
سهمیه‌های کنکور سرخوردگی وحشتناکی را برای جوانان رقم می‌زد و باعث می‌شد جامعه به سمت دو قطبی شدن پیش برود و بخش‌هایی از جامعه مقابل بخش‌هایی دیگری از جامعه قرار بگیرد.
نیلی محمود آبادی در ادامه افزود:
این بحث ساماندهی سهمیه‌ها خیلی بحث مهمی است و باید تصویب شود. البته باید زودتر از این‌ها تصویب می‌شد. این لایحه دوبار به مجلس برده شده است، ولی تصویب نشده و خود مجلس پایه گذار این بدعت اشتباه بوده است.
نیلی محمود آبادی بیان کرد:
این لایحه باید برای تصویب شدن حتما دو سوم آرا را بیاورد. این مصوبات سهمیه‌ها در کنکور مجلس را در مظان اتهام قرار داد، قوانینی در آن تصویب میشود که به نفع مردم نیست. امیدواریم این لایحه تصویب شود و هم مشکلات در دانشگاه‌ها را کم کند و هم آرامشی به جوانانی که می‌خواهند در رقابت سالم درس بخوانند دهد.
انتقاد تند معاون آموزشی دانشگاه تهران از سهمیه‌های کنکور
سید حسین حسینی معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران درباره سهمیه‌های کنکور برای پذیرش دانشجویان در دانشگاه‌ها به خبرنگار دانشگاهی گفت: مدت‌های طولانی میشود که سهمیه کنکور مورد بحث قرار گرفته و در طی سالیان گذشته سهمیه‌های متعددی برای پذیرش دانشجویان در دانشگاه‌های عالی رتبه وضع شده است.
او افزود: قانون برنامه ششم توسعه مجلس، موضوع سهمیه کنکور را حاد‌تر کرده است، مجلس برای افرادی که به مدت ۶ الی ۷ ماه در جبهه حضور داشتند، سهمیه ایثار گری به میزان ۵ درصد وضع کرد و از آنجایی که این سهمیه‌ها در گذشته بخشی از ملاک مورد نظر برای ورود دانشجویان به دانشگاه بوده است و تنها به صورت کامل نمره قبولی فرد برای پذیرش در دانشگاه‌های برتر نبوده است.
حسینی بیان کرد:
استفاده از سهمیه کنکور برای ورود به دانشگاه در وهله اول به این علت بود که یا حد نصاب وجود ندارد و یا در وهله دوم اعلام شد که اگر جای سهمیه‌های خالی، پر نشده پس افرادی که دارای سهمیه ۵ درصدی ایثارگری هستند، بتوانند از آن استفاده کرده و آن را پر کنند.
به همین علت در حال حاضر رقابت‌هایی که بین دانشجویان در حوزه علوم پزشکی و دانشگاه‌های برتر کشور برای ورود به دانشگاه وجود دارد، تقریبا بالای ۲۵ درصد ظرفیت آنها توسط افرادی که با سهمیه وارد می‌شوند، پر خواهد شد.
معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران ادامه داد: استفاده دانشجویان از سهمیه‌های کنکور برای ورود به دانشگاه باعث تحت تاثیر قرار دادن کیفیت آموزشی دانشگاه شده است.
در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری هم همین سهمیه اعمال میشود و به همین علت این موضوع پدیده‌ای مورد انتقاد است.
همچنین از منظر اجتماعی هم در طی سال‌های اخیر شاهد اعتراضات گسترده اجتماعی درباره این موضوع بوده ایم، چرا که خانواده‌ها اهمیت ویژه‌ای برای ورود فرزندان خود به دانشگاه‌ها می‌دهند و به این ترتیب با وجود سهمیه‌ها رقابت‌ها برای ورود به دانشگاه‌های برتر و سطح یک کشور از قبیل دانشگاه‌های علوم پزشکی بسیار سخت‌تر میشود.
حسینی در پایان گفت: باید، مجلس قانون توسه ششم که همان سهمیه کنکور است را اصلاح کند که این موضوع به رای دو سوم نمایندگان نیاز دارد و ظاهرا چنین اتفاقی در مجلس قبلی نیفتاده و در سال گذشته هم به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارجاع داده شده است.
این موضوع علی رغم اینکه حاشیه‌های گسترده در خصوص نارضایتی‌های اجتماعی افراد را به همراه داشته است، متاسفانه تاکنون از طریق مجلس و شورای عالی انقلاب فرهنگی تعیین تکلیف نشده است.
پاس کری سهمیه‌ها به نتیجه نمی‌رسد
تمامی این سخنان را که کنار هم بگذاریم به تناقضات بزرگی می‌رسیم. از یک سو این لایحه توسط دو وزارتخانه در آذر ماه ۹۸ به دولت تقدیم شد و در ابتدا گفته شد سهمیه‌ها به کنکور ۹۹ می‌رسد و بعد از گذشت مدتی اعلام شد که این سهمیه‌ها به مجلس نمی‌رود و بعد از چندین ماه اعلام شد که این سهمیه‌ها مصوب مجلس است و باید در مجلس برای آنها تصمیم گیری شود.
در آخر هم زمان برگزاری کنکور سراسری فرا رسید و سهمیه‌ها همانند سال‌های قبل در این کنکور هم اعمال خواهند شد. مکعب‌های کوچکی از سخنان مسئولان درباره ساماندهی سهمیه‌ها را که کنار هم بگذارید متوجه نبود عزمی جدی برای حذف سهمیه‌ها می‌شوید.
نکته‌ی دیگری که باید به آن اشاره کرد این است که در ابتدای هر صحبتی از سهمیه‌ها به سهمیه ایثارگران و خانواده شهدا اشاره و انتقاد میشود در حالی که سالانه تعداد افرادی که به این وسیله وارد دانشگاه‌ها می‌شوند بسیار کم هستند و تعداد زیادی از افرادی که با سهمیه وارد دانشگاه می‌شوند به وسیله سایر روش‌ها وارد دانشگاه‌ها می‌شوند.
