کنکور تمام شد؛ به همين سادگي؛ با اين همه، هنوز پس از گذشت بيش از يک ماه از برگزاري آن، براي بسياري از داوطلبان و خانوادههايشان، حتي داوطلباني که خوب مطالعه کرده و با موفقيت آزمون سراسري را پشت سر گذاشتهاند، همچنان بحثهاي مربوط به کنکور، بحث داغ اين روزهاست.
حتماً تا الان، کليد سؤالات را تهيه کرده و با جوابهاي خود تطبيق داده و تقريباً ميدانيد که آزمون سراسري را با چه کيفيتي گذراندهايد.
بد يا خوب، ديگر همه چيز تمام شد و بايد بگوييم که کنکور سال جاري ديگر تکرار نخواهد شد.
ممکن است در ميان شما عزيزان، داوطلباني نيز وجود داشته باشند که به دليل کمي مطالعه، نداشتن مديريت زمان و برنامه ريزي صحيح يا حتي مشکلاتي که در شرايط حاد امسال به خاطر گسترش ويروس کرونا با آن مواجه شدهاند، از نتيجه کار خود راضي نباشند.
اگر جزو آن دسته از داوطلباني هستيد که با وجود گذراندن يک آزمون نه چندان خوب يا حتي بد، پس از چند ساعت و حتي چند روز، به اين نتيجه رسيدهايد که گذشتهها گذشته و بايد براي آينده بهتر و جبران اشتباهات تلاش کنيد و فقط از آن درس بگيريد، بايد به شما تبريک گفت؛ اما اگر جزو آن دسته از داوطلباني هستيد که از الان زانوي غم در بغل گرفته و از زمين و زمان ميناليد و شکايت ميکنيد و احساس ميکنيد که دنيا ديگر به آخر رسيده است، پيشنهاد ميکنيم که از ابتدا تا انتهاي اين مقاله را به طور دقيق بخوانيد و سپس تصميم بگيريد با لحظههاي زندگي، که پيوسته در گذر است و منتظر کسي نميماند، چه رفتاري کنيد.
اينکه بعد از هر مشکلي در زندگي، افراد بتوانند با برخورد درست و يک مديريت صحيح، براي ادامه راه تصميم بگيرند، هنر بسيار بزرگ و قابل تحسيني است.
بسياري از ما نميدانيم در برخورد با مشکلاتمان چه کنيم. داوطلبي هم که يک آزمون دور از انتظار و نه چندان خوب را پشت سر گذاشته است و نميداند که چگونه بايد با شرايط کنار بيايد، از اين گروه است؛ چه داوطلب پسري باشيد که قرار است در صورت قبول نشدن در کنکور به سربازي برويد، و چه از جمله داوطلباني باشيد که خود را براي قبولي در رشتهاي خوب آماده کرده و الان احتمال ميدهيد که اصلاً اين هدف محقق نخواهد شد، و چه کمتر از انتظار اطرافيانتان کنکور دادهايد، قبل از هر چيز بايد بدانيد که هميشه امواج و آشفتگيها در سطح دريا اتفاق ميافتد و در عميقترين بخشهاي دريا، آشفتگي، حتي در حد يک موج کوچک، وجود ندارد.
وجود هر يک از ما هم مانند همين درياست. ممکن است که آشفتگيها و ناملايمات زندگي، ما را بيازارد، اما خداوند، تواني در درون انسان قرار داده است که وقتي در درياي وجودش به طور عميق فرو رود و ابعاد يک مشکل و اثرات آن را بررسي کند، خواهد ديد که بروز و ظهور هيچ چيز غير ممکن نيست؛ حتي برخورد درست و اصولي با مشکلي که الان فکر ميکنيد بسيار حاد است.
به اين صورت، آرامش را به دست خواهيد آورد و به نقطهاي خواهيد رسيد که ديگر، هيچ آشفتگي و ناآرامي در آن راه نخواهد يافت. اکنون هر آنچه غير لازم به نظر ميرسد، ميتواند بدون هيچگونه درگيري و آشفتگي دور انداخته شود و شما با کمال تعجب ميبينيد که تغيير کردهايد و انجام هر کاري از شما ساخته است.
امروزه، نقش مثبتانديشي و داشتن افکار و امواج مثبت، کاملاً اثبات شده است. اگر فرد مثبت انديشي نيستيد، سعي کنيد که با جراحي ذهن و درونتان، قدم اول را برداريد.
آري ما در ابتدا نيازمند برداشتن بخشهاي مسالهدار ذهنمان هستيم؛ بنابراين، در آغاز بايد براي تحول افکار و باورهايمان بينديشيم؛ زيرا احساسات ما از افکار ما ناشي ميشود؛ پس بايد تلاش کنيم تا براي خود و افکار و انديشه هايمان ارزش قايل شويم و سعي کنيم آنچه که از ذهنمان در خصوص آينده تحصيلي و شغلي و ساير مسايل زندگيمان ميتراود مثبت و زيبا باشد.
اگر در حال حاضر خود را سرزنش ميکنيد که چرا خوب درس نخوانده يا چرا خوب برنامهريزي نکرده و چرا براي مطالعه بعضي از درسهاي اصلي وقت کمي گذاشتهايد و …
مطمين باشيد که اين پرسشها، علاوه بر تخريب روحيه شما، آينده را نيز در پيشِ چشم شما تيره و تار و مبهم خواهد ساخت.
سعي کنيد که گذشته را فراموش کنيد و فقط از آن تجربه و درس بگيريد، و با تمام اشتباهاتي که کردهايد خود را ببخشيد و دوست داشته باشيد.
احساس خوشبختي، مستلزم رسيدن به يک وضعيت مطلوب در زندگي نيست؛ چون خوشبختي يک وضعيت خاص نيست، بلکه احساسي خوشايند و دروني است، و اگر ما بتوانيم در همين شرايطي که هستيم، به احساس خوشبختي و رضايت برسيم، با رسيدن به اهداف و محقق شدن آرزوهايمان، اين احساس بيشتر و ماندگارتر از قبل خواهد بود؛پس نگران و ناراحت نباشيد و بدانيد که فرد خوشبختي هستيد؛ چون هنوز فرصت زندگي، لذت بردن از لحظهها و استفاده از توان خود، قابليتها و تجربههايتان را براي دستيابي به آرزوهايتان داريد. وقتي اين همه شرايط در اختيارتان هست، ميتوانيد از هر سدي بگذريد و هر کاري را انجام دهيد، و موفقيت در کنکور، يکي از کوچکترين آنهاست.
پيش به سوي بهتر شدن
ما در مسايلي که برايمان روي ميدهد، نقش مستقيم و گاه غيرمستقيمي داريم؛ پس بهتر است، همانگونه که در موفقيتهاي زندگيمان بيش از همه به خود و کارهايمان تاکيد ميکنيم، در ساير موارد نيز نقش خود را در امور زندگي جست و جو کرده و بدون شماتت خود و فقط براي درس گرفتن از آن اقدام کنيم؛
مثلاً اگر از آزمون خود، آن گونه که ميخواستيد، راضي نبوديد، آسمانها و زمين را سرزنش نکنيد و با خود نگوييد که سؤالات غير اصولي بود، تدريس معلمم در درس رياضي بد بود و …، بلکه با خود بينديشيد که شما چه نقشي در بروز اين مشکل داشتيد. آيا نميتوانستيد با تهيه جزوه از دوستان خود، تلاش بيشتر و مواردي مانند آن، بهتر از اين باشيد؟
وقتي به اين جايگاه از شخصيت برسيد و بهتر بودن را تجربه کنيد، به راحتي خواهيد توانست از پس مشکلات و موانع زندگي برآييد و موفق شويد. ممکن است که در ابتدا انجام اين کار سخت باشد؛ زيرا تغيير در زندگي و رفتارهاي شخصيتي، ممکن است به آساني صورت نگيرد، ولي کافي است که قدم اول برداشته شود و شما به لزوم تغيير پي ببريد.
با گذشت زمان و ظهور اولين اثرات مطلوب ايجاد شده، اين تغيير تقويت خواهد شد و نشان خواهد داد که شما تا چه اندازه به اين تغيير نيازمند بودهايد. باور کنيد که آن وقت، ديگر مساله کنکور و مواردي از اين قبيل، به حدي برايتان پيش پا افتاده و راحت خواهد شد که شما حتي پيش از اين، تصورش را هم نميکرديد.
مثبت فکر کنيد و مثبت عمل کنيد. شايد کنکور امسال که آن را به خوبي نگذراندهايد، براي شما نقطه عطفي در موفقيتهاي بعديتان باشد؛ پس بدون ناراحتي و گله کردن از زمين و زمان، دوباره با فکر و درايتي درست، در مسير موفقيت حرکت کنيد. همه چيز براي شروعي بهتر مهياست و ما نيازمند تغييرات وسيعي در همه ابعاد هستيم، اما اين تغييرات را بايد ابتدا از درون خود شروع کنيم.
تغييرات مناسب دروني، شرايط را براي تغييرات بيروني نيز مهيا ميکند؛ پس بياييم گام اول را محکم برداريم و قدم در راه موفقيت بگذاريم.جالب است بدانيد وقتهايي که انسان از شدت درماندگي، دلش ميخواهد گريه کند يا احساس ميکند که در اين دنيا تک و تنها افتاده و حوصلهاش از چيزي که تا به حال بوده است سر ميرود، بهترين زمان براي شروعي تازه است.
حتي زماني که احساس ميکنيد هيچ کاري از دستتان برنميآيد، به دقت فکر کنيد؛ مطميناً يک راه پيدا ميکنيد که به شما کمک کند؛ خوب همين امر هم جاي خوشحالي دارد؛ حال چگونه مي توانيد آن را به کار بنديد و ارتقا دهيد؟
با مطرح کردن اين سؤال، خودتان را از دايره منفي گراييهايي نظير «واقعاً نااميد کننده است» نجات دادهايد و ميتوانيد روي نکات مثبت تمرکز کنيد.
درست است که از آزمون خود راضي نيستيد، اما، با توجه به آن چه در بالا به آن اشاره شد، اين زمان، يکي از فرصتهاي مناسب براي پيدا کردن روشهاي موفقيت است؛ يعني ميتوانيد متوجه شويد که بار ديگر از فرصتهاي خود چطور ميخواهيد استفاده کنيد.
آيا ميخواهيد هر طور که شده و در هر رشته و دانشگاهي که پذيرفته شديد، امسال مشغول به تحصيل شويد؟ آيا ميخواهيد با يک برنامهريزي بهتر و تلاش بيشتر، بار ديگر در آزمون سراسري شرکت کنيد؟
آيا ميخواهيد به سراغ يک حرفه و فن مناسب و مورد علاقه خودتان برويد و موفقيت خود را در اين مسير پيگيري کنيد يا اينکه به سربازي رفته و با توجه به شرايطي که بعداً خواهيد داشت، تصميم بگيريد؟
همين که شما خود را مهياي گرفتن يک تصميم مناسب و سنجيده بکنيد، گام اول بهتر شدن و موفقيت است؛ پس بيدرنگ، اولين قدم موفقيت را برداريد؛ به اين طريق، خودتان راهي را پيدا کردهايد که شما را به نتيجه ميرساند؛ در اين ميان، فرايند تمرکز روي پيشرفتها از اهميت بالايي برخوردار است
.
براي اينکه در اين شرايط، انرژي خود را بالا برده و محکم قدم در راه بگذاريد، به موفقيتهاي قبلي خود فکر کنيد. گرچه ممکن است که اين موفقيتها الان از نظر شما کوچک باشد، اما به ياد بياوريد که در آن شرايط چگونه توانستهايد کار بزرگي را انجام دهيد.
با يادآوري اين موفقيتها، به خودتان تاکيد کنيد که باز هم ميتوانيد به موفقيتهاي بزرگتري دست يابيد. براي انجام اين کار، هدف اصليتان را در ذهن خود تجسم کنيد؛ اينکه نتيجه مورد علاقهتان چيست و آن هدف اصلي که در زندگي داريد کدام است. اين موضوع خيلي مهم است که بدانيد آن هدف اصلي کدام است؛ زيرا کنکور يک وسيله براي رسيدن به آن هدف مهم است.
ضمناً بررسي کنيد که آيا راههاي ديگري براي رسيدن به آن هدف مهم وجود دارد يا نه؛ مثلاً شما در نظر داريد که با قبولي در رشته پزشکي، علاوه بر ارتقاي جايگاه اجتماعي خود، به مردم خدمت کنيد و فرد برجستهاي در جامعه باشيد.
آيا نميتوانيد به اين هدف با تحصيل در رشته علوم آزمايشگاهي جامه عمل بپوشانيد؟
سعي کنيد تا آنجايي که ميتوانيد، از پرسيدن سؤال «چرا چنين اتفاقي افتاد؟»از خود پرهيز کنيد؛ زيرا پرسيدن اين سؤال، شما را در گذشته نگه ميدارد و جلوي پيشرفتتان را ميگيرد و پاسخ اين سؤال هم هيچگونه راه حلي براي برطرف ساختن مشکلتان، به شما معرفي نميکند.
چيزي که بايد به آن توجه داشته باشيد اين دو سؤال و پيدا کردن جواب آنهاست:
1- اين بار انتظار داريد که چه اتفاق متفاوتي روي دهد؟
2- براي رسيدن به آن نقطه، چه کاري بايد انجام دهيد؟
خودتان را ارزيابي کنيد
وقتي تصميم گرفتيد که بهتر باشيد، بايد قدم بعدي را براي بهتر بودن برداريد و آن گام هم اين است که ارزيابي درست و اصولي از خودتان داشته باشيد که از جانبداري و تعصب دور باشد.
در ابتدا، و براي اينکه به خودتان روحيه و اميد بدهيد، دنبال نقاط مثبت خود باشيد.
اين نقاط مثبت را بنويسيد و پيوسته به خاطر بياوريد. تاکيد روي نقاط مثبت باعث خواهد شد تا شما روحيه بهتري براي ادامه انجام کار داشته باشيد و موفقتر شويد؛ مثلاً با خود بگوييد که من انسان کوشايي هستم، در درس عربي و شيمي وضعيت خوبي دارم و ….
در گام بعدي ارزيابي، به سراغ موارد ضعف خود برويد؛ البته نه اينکه جست و جوي اين موارد ضعف باعث شود تا شما از خود و عملکردتان نااميد شويد، بلکه موارد ياد شده بايد باعث شود تا شما راهي به سوي بهتر شدن و پيشرفت برداريد.
يک دليل عدم پيشرفت، ميتواند ضعف ما در پيشنيازهاي درسي باشد.
آمادگيهاي رواني (انگيزهها) نقش فوقالعادهاي در بهبود عملکردها و مستحکم شدن اهداف ما دارد؛ با اين همه، اين موضوع مهم در بيشتر موارد و از جمله در کنکور، کمتر مورد توجه داوطلبان قرار ميگيرد.
در هر شرايط که آزمون را گذراندهايد، اين آمادگي روحي خود شماست که ميتواند شما را به سوي اهدافتان سوق دهد يا از آن بازدارد.
بعضي از دانشآموزان در مورد انگيزهها و توانمنديهاي خود، دچار اغراق و خودفريبي ميشوند و متاسفانه گاه حتي مشاوران نيز متوجه نوع مشکل اين گروه از دانشآموزان نميشوند. همانگونه که کافي نبودن انگيزه، مشکلساز است، بزرگنمايي در اين باره هم موجب پوشيده ماندن واقعيتها ميشود. بسياري از داوطلباني که بعد از آزمون سراسري از نتيجه آن ناراحت و ناراضي ميشوند، از کساني هستند که يا خود را بسيار دست کم گرفتهاند يا اينکه انتظار بيش از حدي از توانمنديهاي خود دارند.
اگر ميخواهيد به عنوان يک داوطلبي که از آزمون امسال خود ناراضي هستيد، دو باره در آزمون سراسري شرکت کرده يا به شيوههاي ديگري اهداف خود را دنبال کنيد، بار ديگر با فکر، تصميم و جديت قدم در راه بگذاريد و ملاکهاي پيشرفت خود را به خوبي تعيين کنيد. دانشآموزان در مورد پيشرفت يا عدم پيشرفت خود، يک احساس کلي و مبهم دارند؛ در حالي که پيشرفت بايد ملاک مشخصي داشته باشد.
با تعيين ملاکهاي مشخص، بررسي روند پيشرفت خود را تسهيل کنيد. توصيه ميشود که ملاکهاي ارزيابي پيشرفت خود را به صورت کلي در نظر بگيريد؛ مثلاً اگر تصميم گرفتيد که پس از مدتي، بار ديگر براي آمادگي در کنکور اقدام کنيد، به اين نکته به عنوان ملاک پيشرفت دقت کنيد که هر ماه نسبت به ماه قبل، به چه ميزان به کيفيت و کميت مطالعه خود اضافه کردهايد، و يا در موضوعات و مباحث مختلف درسي، چقدر سطح يادگيريتان بالاتر رفته است، و يا اگر قرار است که در مسير ديگري براي تحقق اهدافتان اقدام کنيد، مثلاً به يک حرفه و شغل بپردازيد، ميزان مهارت يا پسانداز خود و ارتقاء شغليتان را در ماههاي مختلف ملاک قرار دهيد. آن وقت متوجه خواهيد شد که شما هم ميتوانيد به خوبي در مسير اهداف و آرزوهايتان و براي تحقق آنها قدم در راه بگذاريد.
روي راه حلها تمرکز کنيد
ما وقتي دچار مشکل يا مانعي در زندگي ميشويم، وقت زيادي را صرف نگرانيهاي خود ميکنيم. نگراني، يکي از بدترين راههاي اتلاف انرژي است و اجازه نميدهد که ما رو به جلو حرکت کنيم. تنها کاري که بايد انجام دهيم اين است که اهل عمل باشيم.
زماني که دوباره توانستيم به سمت جلو حرکت کنيم، آن وقت متوجه ميشويم که ديگر دليلي براي بروز نگرانيهايمان وجود ندارد. يکي از کارهايي که براي بهتر بودن بايد انجام دهيد اين است که پس از در نظر گرفتن اهدافتان و حل مشکلات مسير، روي راه حلهايتان تمرکز کنيد و ببينيد که چه چيزي در زندگيتان اولويت دارد و ابتدا همان را انجام دهيد. هر کاري که انجام آن، وقت و هزينه و انرژي شما را تلف کند و هيچ حاصلي برايتان در بر نداشته باشد، بايد از برنامه زندگيتان حذف شود. هميشه چند حق انتخاب متفاوت وجود دارد؛ فقط کافي است که روي راههاي مختلف تمرکز کرده و آنها را در ذهنتان تجسم کنيد؛
به عنوان مثال، به خودتان بگوييد که بايد سه راه حل مختلف براي فايق آمدن بر مشکل فعليام پيدا کنم. تنها دانستن اين مطلب که راه حلهاي متفاوتي پيشِ رويتان قرار دارند به شما کمک ميکند که احساس بهتري پيدا کنيد.
بر اساس ليستي که تهيه کردهايد، انتخابهاي متفاوتي انجام دهيد و کار خود را از روي برنامه دنبال کنيد. اگر اهداف از پيش تعيين شدهاي داشته و مسير مناسبي را براي خود انتخاب کرده باشيد، گذر از موانع کوچک، شما را خسته و ناراحت نخواهد کرد؛ همان طور که توماس اديسون گفته است:
«بسياري از افراد شکست خورده، کساني هستند که متوجه نبودهاند تا چه اندازه به اهداف خود نزديک شدهاند!»
مثبت بينديشيد و مثبت تجسم کنيد
بهتر است بيشتر از آن وقتي را که ميخواهيد صرف نگراني و ترس و منفي بافي کنيد، صرف مثبتانديشي کنيد. بزرگترين قهرمانان ورزشي جهان، خودشان را در حالي تجسم ميکنند که بدون هيچ گونه عيب و نقصي، مسابقات مختلف را به نفع خود به پايان ميرسانند. هيچ جايگاهي براي شکست در ذهن اين افراد وجود ندارد. اين درست همان چيزي است که شما هم بايد به آن برسيد. خودتان را تصور کنيد که به اهداف و آرزوهايتان رسيدهايد؛ چه احساسي داريد؟ چه ميگوييد؟ روي انجام اين کار وقت بگذاريد. اين امر به شما اميد ميدهد تا راهتان را ادامه دهيد.
معمولاً موارد مختلف، به آن اندازهاي که آنها را در ابتداي کار ميبينيد، بد نيستند. گاهي اوقات، تصورات ما از مسايل مختلف، بدتر از آن چيزي که هستند به نظر ميرسند؛ تنها به اين دليل که ما خودمان خسته هستيم و از نظر ذهني آمادگي نداريم؛
مثلاً در مورد همين کنکوري که گذراندهايد، ما با داوطلبان بسياري برخورد
ميکنيم که قبل از اعلام نتايج اوليه و آگاهي از رتبه و شرايط خود در ميان داوطلبان و بدون اطلاع از وضعيت پذيرش دانشگاهها يا رشتههاي جديد، نااميدي و آه و ناله را شروع کردهاند. کمي استراحت و نگه داشتن حس خوشبيني، ميتواند به شما در اين زمينه کمک کند.
اين گونه احساسها به سرعت از ميان ميروند و شما مجدداً به حالت عادي باز ميگرديد. يک ذهن باز، خيلي راحتتر ميتواند راه حلهاي متفاوتي را پيدا کند و آنها را به کار ببندد تا يک ذهن کسل و خسته. يک ذهن بسته نميتواند راه حلهاي ممکن را بررسي کند و آنها را تشخيص دهد؛ بنابراين، خوشبين و مثبت باقي بمانيد. به هر حال بايد همچنان بدانيد که گزينههاي مختلف چه چيزهايي هستند و بر اساس برنامه هر يک را امتحان کنيد. هدف شما اين است که راه حل مناسبي را انتخاب کنيد؛ پس تمام حواس خود را روي آن متمرکز کنيد، و سپس عکسالعمل مناسبي از خود نشان دهيد
.
با تمام آنچه که در اين مقاله به آن اشاره شد و راه حلهايي که ارايه کرديم، اکنون اين نوبت شماست که به عنوان يک داوطلب خوب، متوسط يا ضعيف آزمون سراسري سال جاري، که به هر دليلي از نتيجه خود ناراضي است، صادقانه با خود کنار بياييد و از خود بپرسيد که از اکنون ميخواهيد با لحظههايي که منتظر ناراحتي، نااميدي و ندامت شما نميمانند چه کنيد. در هر تصميمي که ميگيريد، قبل از هر چيز بايد به شرايط فردي، خانوادگي، اجتماعي و اقتصادي خود توجه داشته باشيد.
اگر ميخواهيد دوباره براي کنکور آماده شويد به اين نکات توجه کنيد که آيا اصلاً شرايط فردي و اجتماعي شما مثل سربازي و …
ميتواند اين فرصت را در اختيار شما قرار دهد يا نه، و آيا رفتن به سربازي براي شما بهتر است يا انتخاب رشتهاي که با وجود صرف هزينه و وقت قابل ملاحظه، آينده شغلي خوبي ندارد.
همچنين شما داوطلب خانم، بايد به اين نکته توجه داشته باشيد که در صورت يک سال پشت کنکور ماندن، آيا موقعيتهاي اجتماعي و فردي خود را از دست نميدهيد و اينکه حتماً موفقيت در کنکور، تنها راه رسيدن شما به موفقيت است يا نه، و راههاي ديگري هم براي رسيدن به پيروزي وجود دارند.
وقتي بر اساس موارد بالا، به همه سؤالاتي که براي خود و خانوادهتان پيش آمده است، به خوبي و با بررسي تمام زوايا پاسخ داديد، هر تصميمي که گرفتيد اين بار محکم تر قدم در راه بگذاريد و با جرات و اعتماد به نفس مثال زدني، با خود بگوييد که گذشتهها گذشته است و بايد گذشته را فراموش کنم و فقط با درس گرفتن و کسب تجربه از آن براي ساختن آيندهاي بهتر، رو به سوي پيشرفت و لحظههايي بهتر، قدم برداريد.
باز هم تکرار ميکنيم که يادتان باشد لحظههاي زيباي زندگي منتظر ما نميمانند؛ پس بهتر است که هرچه سريعتر براي بهتر شدن، کسب موقعيت بهتر، و رسيدن به اهداف و آمال خودتان، بدون نااميدي و غصه، و فقط با لبخند، توکل به خدا، قدرت و اميد، آماده حرکت شويد و از هيچ چيز نهراسيد؛ زيرا خدا با شماست و ارادهاي که تصميم گرفته است زندگي بهتري را برايتان رقم بزند، با شماست؛ پس بخنديد و شاد باشيد.
*هفته نامه پیک سنجش