چگونه مطالعه کنيم: انفرادي يا گروهي؟

مطالعه و آمادگي براي آزمون سراسري در ميان داوطلبان، شکل‌ها و شيوه‌هاي گوناگوني دارد. هر يک از داوطلبان، بنا بر عادات خاص خود و شرايطي که دارند، سبک‌ها و ساعات خاصي را براي مطالعه انتخاب مي‌کنند. با اينکه هر فردي، بايد با شيوه و ساعات مطالعه خود راحت باشد تا يادگيري بهتر و بازدهي مناسبي براي آزمون سراسري داشته باشد، اما با اين حال، هر داوطلبي بايد حتماً قبل از برنامه‌ريزي و خواندن براي آزمون سراسري يا حتي در دوره تحصيل، درباره شيوه‌هاي صحيح مطالعه دقت کرده و آنها را به کار گيرد. براي انجام اين کار هم مي‌توانيد از مشاوران، معلمان، پدر و مادر يا کنکوري‌هاي برتر کمک بگيريد.

يکي از روش‌هايي که برخي از داوطلبان آزمون سراسري به منظور آمادگي و مطالعه براي اين آزمون انتخاب مي‌کنند، مطالعه با دوستان يا همکلاسي‌هاي خود است. با توجه به اينکه اين شيوه مطالعه محاسن و مشکلاتي دارد، در اين مقاله سعي داريم تا شما را با بهترين راه‌هاي مطالعه با دوستان و همکلاسي‌هايتان آشنا کنيم تا اگر جزو اين گروه از داوطلبان هستيد، بتوانيد از وقت و زمان خود، استفاده بهينه و راضي کننده‌اي بکنيد. از محاسن اين شکل از مطالعه مي‌توان به موارد زير اشاره کرد:

معمولاً براي بيشتر افراد، بودن در جمع دوستان، لذت بخش و توام با شادي است. درست است که درس خواندن براي بسياري از افراد، تکليف است و نه تفريح، اما وقتي دغدغه ها و مشکلات يا اهداف کاري مانند آمادگي براي آزمون سراسري براي جمعي مشابه باشد، مشکلات راه کمتر ديده شده و انگيزه براي رسيدن به هدف، بيشتر مي‌شود. علاوه بر افزايش انگيزه، به خاطر حضور در جمع دوستان، ايجاد فضاي رقابتي و مسابقه‌اي به دليل وجود رقبا و اطلاع از ميزان تلاش و کوشش آنها، باعث مي‌شود تا داوطلبي که با دوستانش مطالعه مي‌کند، رغبت و انگيزه بيشتري براي مطالعه پيدا کند و به اين ترتيب، سطح مطالعه بالا مي‌رود.

بيشتر مواقع اتفاق مي‌افتد که داوطلبان، هنگام مطالعه با اشکالات درسي مواجه شوند يا اصلاً قادر به يادگيري مبحثي نباشند. اين مشکل سبب مي‌شود تا وقت مطالعه‌اي که داوطلب براي آن درس در نظر گرفته است، تلف شود؛ از طرف ديگر، داوطلبي که پي در پي با اشکال در دروس خود مواجه شود و نتواند آنها را برطرف کند، دلسرد و نااميد مي‌شود. اين مشکلات مي‌تواند به شيوه‌هاي مختلفي حل شود؛ مثلاً رفتن به کلاس‌هاي تقويتي، گرفتن معلم خصوصي و … از جمله اين راهکارهاست؛ اما يک راهکار خوب و کم هزينه، اين است که مطالعه در بعضي از ساعات در جمع دوستان انجام گيرد؛ پس يادگيري بهتر، يکي از محاسن مطالعه با دوستان است.

دوستان و همکلاسي‌ها، بخصوص اگر در مساله‌اي به نام آزمون سراسري با هم مشترک باشند، حرف هاي غير درسي زيادي هم براي گفتن به همديگر در اين زمينه دارند. کافي است يکي از بحث هايي مانند اينکه “فلاني با وجود مطالعه زياد نتوانست رتبه خوبي کسب کند” و … مطرح شود؛ به اين ترتيب، موضوع بحث و گفت و گوي يک يا حتي چند ساعته ميان همه دوستان به وجود مي‌آيد. علاوه بر صحبت کردن‌هاي متعدد، هماهنگ نبودن افراد براي مطالعه، رعايت نکردن وقت شروع يا پايان مطالعه، دير رسيدن و … باعث مي‌شود تا وقت مطالعه تلف شود.

وقتي دو يا چند دوست تصميم مي‌گيرند تا به صورت گروهي براي آزمون سراسري مطالعه کنند، يکي از مشکلاتي که پيش مي‌آيد اين است که در بين آنها فرد يا افرادي در درس يا دروسي ضعيف بوده و کساني نيز در درس يا دروسي قوي باشند. گرچه هدف از مطالعه گروهي، رفع همين اشکالات و ضعف‌ها در دروس است، اما ممکن است که داوطلبان ضعيف‌تر احساس نااميدي کرده يا اعتماد به نفس خود را از دست بدهند؛ البته اين موضوع تا حد زيادي به خود داوطلبان بستگي دارد. با اين همه، توانمندي سايرين مي‌تواند هم نتيجه منفي و هم مثبت در ساير اعضاي گروه دوستان ايجاد کند.

يکي از مهم‌ترين مشکلات مطالعه جمعي، اين است که ايجاد هماهنگي براي مطالعه موضوع خاصي در گروه در يک جلسه يا ساعت معين به سختي انجام مي‌شود؛ در واقع، ممکن است که فردي در آن درس، قوي و فرد ديگري در همين درس، ضعيف باشد؛ به اين ترتيب، داوطلب قوي علاقه‌مند است تا زودتر به مبحث ديگري پرداخته شود؛ در حالي که داوطلب ضعيف تمايل دارد که آن مبحث را بخوبي فراگيرد.

با توجه به محاسن و معايبي که به آنها اشاره شد، باز هم، بسياري از داوطلبان آزمون سراسري، مطالعه جمعي را مي‌پسندند. اگر شما نيز جزو اين دسته از عزيزان هستيد، حتماً براي مطالعه بهتر و بازدهي بيشتر به اين نکات توجه کنيد:

يکي از کارهاي مهمي که در مطالعه گروهي بايد انجام دهيد اين است که شخصي را به عنوان رهبر و مدير گروه انتخاب کنيد؛ حتي اگر مطالعه شما دو نفره باشد. توجه داشته باشيد که اين شخص از نظر برنامه‌ريزي و مديريت زمان و دروسي که بايد مطالعه شود صاحب اطلاع باشد و همه افراد گروه به برنامه‌ها و صحبت‌هاي او احترام گذاشته و اگر پيشنهادي نيز دارند با او در ميان گذارند. مدير گروه، علاوه بر توانايي‌هاي فوق، بايد توانمندي هماهنگي و سنجش نظرات اعضاي گروه و استفاده از آنها را در صورت تاييد بقيه افراد، داشته باشد.

حتماً به اين نکته توجه داشته باشيد که اگر هر يک از افراد گروه بدون مطالعه اوليه و براي شروع مطالعه يک درس يا مبحث در کنار هم گرد آيند، کار به کندي پيش خواهد رفت؛ بنابراين، سعي کنيد از زماني شروع به مطالعه گروهي کنيد که مطالعه اوليه انجام شده و قرار بر اين باشد تا نکاتي را که در آن اشکال داريد در جلسات مطالعه گروهي رفع کنيد؛ در واقع، بهتر است که هر داوطلب، ساعاتي را به مطالعه فردي پرداخته و سپس براي رفع اشکال، کنار ديگر اعضاي گروه جمع شود. انجام اين کار، چند مزيت دارد: اول اينکه از اتلاف وقت شما جلوگيري مي‌کند؛ زيرا ممکن است که شما آن مبحث را بدانيد و خود را نيازمند شرکت در آن جلسه خاص ندانيد. دوم اينکه ممکن است يکي از افراد براي مطالعه اوليه يک مبحث، نيازمند دو ساعت و فرد ديگري نيازمند نيم ساعت زمان باشد، و اين زمان، نبايد در جلسه گروهي هدر رود. سوم اينکه مطالعه اوليه به تمرکز و فکر بيشتري نياز دارد و بهتر است که اين مهم به تنهايي انجام گيرد.

بعد از اينکه بين افراد گروه درباره موضوع رفع اشکال‌هاي جلسه بعد توافق شد، بايد به اين نکته توجه کنيد که کدام يک از افراد گروه، اطلاعات بيشتري درباره آن مبحث دارند و مي‌توانند در جلسه بعدي، نقش آموزگار را بازي کنند. فرقي نمي‌کند که تعداد داوطلبان براي تدريس بعدي چند نفر باشد؛ مهم اين است که اين افراد بايد همه آنچه را که مي‌دانند، از جمله نکات مهم، نکات ريز کنکوري و تست‌هاي مهم را براي طرح در جلسه بياورند.

ذهن ما نيز، مانند جسم ما، براي اينکه ورزيده تر باشد و کارش را بهتر انجام دهد، نياز به گرم کردن دارد. در پانزده دقيقه اول مطالعه، نيروي ما صرف گرم کردن مغز براي تمرکز روي موضوع مورد نظر مي‌شود؛ بنابراين، کارآيي فرد در پانزده دقيقه اول، کمتر است. حتماً تا به حال متوجه شده‌ايد که در دقايق اول امتحان، فهم سؤالات و پاسخ دادن به آنها تا اندازه اي مشکل است، اما بعد از چند دقيقه با سهولت بيشتري موفق به پاسخ دادن به سؤالات مي‌شويد؛ پس، چه در مطالعه گروهي و چه در مطالعه فردي، حتماً به گرم کردن مغزتان توجه کنيد. بهترين راه براي گرم کردن ذهن، مرور مطالب گذشته است. انجام اين کار، علاوه بر آماده کردن مغز، باعث مي‌شود که بهتر بتوانيد بين معلومات جديد و دانسته‌هاي قبلي خود ارتباط برقرار کنيد. براي گرم کردن مغز در مطالعه گروهي، از معلم آن جلسه بخواهيد که ابتدا توضيحات مقدماتي و کلي را به بقيه ارايه دهد و سپس وارد مبحث رفع اشکال و تست‌ها شود.

حتماً به اين نکته توجه کنيد که در مطالعه گروهي هم شما نيازمند نوشتن و خلاصه‌برداري هستيد. از آنجايي که بهترين خلاصه ها، هميشه خلاصه هاي خود فرد است، حتماً در هنگام مطالعه گروهي به نوشتن نکات مهم بپردازيد و به اين بهانه که “الان دارم گوش مي‌دهم و بعداً جزوه را از کسي مي‌گيرم و رونويسي مي‌کنم” از نوشتن طفره نرويد. براي اينکه بتوانيد از جلسه بيشترين استفاده را ببريد، مباحث را ضبط و آنها را مجدداً گوش کنيد.

ممکن است که در زمان مطالعه گروهي، افراد يا فرد ضعيف‌تر، احساس نااميدي کرده يا سخناني بين اعضا رد و بدل شود و افراد ضعيف‌تر، انگيزه و توان خود را براي آزمون از دست بدهند. همه افراد گروه بايد به اين موضوع توجه داشته باشند که نه تنها چنين بحث‌هايي نبايد مطرح شود، بلکه هر زمان که شرايط پيش آمد، تمام اعضا بايد به يکديگر اميد و انگيزه داده و همديگر را براي رسيدن به هدف تشويق کنند. جملاتي مانند “تو مي‌تواني”، “مي‌دانم موفق مي‌شوي” “اينها خيلي آسان هستند” و … مي‌تواند تاثير خوبي بر انگيزه شما و دوستانتان داشته باشد.

چه در مطالعه گروهي و چه در مطالعه فردي، مکان مطالعه، به خاطر آرامش داشتن و تمرکز گرفتن، بسيار مهم است. تا آنجا که ممکن است، در مکاني مطالعه کنيد که احتمال ايجاد مزاحمت از سوي ديگران در آن مکان  کم باشد. سکوت و دور بودن از عوامل حوس‌پرتي نيز مي‌تواند در اين زمينه بسيار مؤثر باشد. هرچه را که براي مطالعه نياز داريد قبلاً آماده کنيد و البته چيزهاي غير ضرور نيز را از کنار خود برداريد و موانع حواس پرتي را به حداقل برسانيد.