چهار ماه باقی مانده تا کنکور

با توجه به اینکه این مساله می‌تواند مشکل بسیاری از شما داوطلبان عزیز هم باشد، در این مقاله سعی می‌کنیم تا شما را با راهکارهایی آشنا کنیم که با استفاده از آن در زمان باقی مانده نیز می‌توانید با یک نتیجه خوب در کنکور قبول شوید.

قبل از آن، حتماً به این موضوع توجه داشته باشید که این اتفاق، امکان‌پذیر و شدنی است و حتی برخی از داوطلبان بسیار موفق کنکور نیز از جمله همین عزیزانی هستند که تقریباً در چهار ماه پایانی شروع به مطالعه می‌کنند.

صدایش پشت تلفن کاملاً می‌لرزید. گویا موضوع مهمی، خیلی نگرانش کرده بود.

آرام و غمگین گفت: “می‌دانید که من دانش‌آموز متوسطی هستم. امسال قصد نداشتم برای کنکور درس بخوانم، اما الان نظرم عوض شده است و می‌خواهم مطالعه را شروع کنم، ولی خیلی‌ها ناامیدم کرده‌اند و می‌گویند که کلاً باید بی‌خیال شوم؛ آخر با این وقت کم نمی‌توانم موفق شوم. می‌خواستم نظر شما را در این مورد بدانم. به نظر شما من چه کار کنم؟” همان‌طوری که به صحبت‌های سیما گوش می‌دادم، نگاهی به تقویم انداختم. تقویم، اوایل اسفند ‌‌ماه را نشان می‌داد. با خودم گفتم “مگر الان برای کنکور دیر شده است؟!”

سیما منتظر جواب من بود و من به این موضوع فکر می‌کردم که مشکل سیما، هر سال، مشکل بسیاری از داوطلبان است. هر سال، داوطلبان زیادی به دلایل مختلف، مانند بیماری، مشکلات خانوادگی، اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی و حتی اهمال و تنبلی، نمی‌توانند از تابستان یا مهر ماه به صورت مرتب و اصولی شروع به مطالعه کنند. برخی از این داوطلبان با یک تصمیم‌گیری درست و برنامه‌ریزی حساب شده بخوبی می‌توانند از وقت باقی مانده، بهترین استفاده را بکنند؛ اما عده دیگری از داوطلبان، واقعاً نمی‌توانند که یک تصمیم درست و اصولی بگیرند؛ بنابراین، نمی‌توانند موفق شوند.

در این میان، عده‌ای هم هستند که ابتدا خوب شروع می‌کنند، اما وقتی به اواسط کار می‌رسند، به دلایل مختلف ناامید شده و دست از تلاش می‌کشند و پس از مدتی، دوباره درصدد مطالعه برمی‌آیند؛ اما گمان می‌کنند که از سایر داوطلبان به کلی عقب مانده‌اند؛ بنابراین، سر دو راهی مطالعه یا کنکور ندادن می‌مانند.

از مهم‌ترین علت‌های ثمربخش بودن این موضوع، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

الف – اصل فراموشی

احتمال فراموشی هر مطلبی که در زمان نزدیک به کنکور خوانده شود، کمتر است و نیاز به دوره کمتری برای یادگیری و به خاطرسپاری دارد؛ پس نگران نباشید و مطمین باشید که اگر خوب و با دقت مطالعه کنید، حتماً می‌توانید بخوبی به تست‌ها پاسخ دهید.

ب – اصل تراکم

منظور از اصل تراکم این است که هرگاه مغز در محدودیت زمانی برای یادگیری قرار بگیرد، بازدهی آن افزایش می‌یابد؛ به عبارت دیگر، مغز تمایل دارد که کارها را هر چه سریع‌تر انجام دهد. هر سال، بازدهی مطالعاتی بیشتر داوطلبان، از یکی دو ماه مانده به کنکور بشدت افزایش می‌یابد. حال اگر شما عزیزان هم بتوانید از الان مطالعه مفید و قدرتمندی را شروع کنید، قطعاً از چنین فرآیندی، یعنی مطالعه متراکم، می‌توانید بهتر استفاده کنید.

ضمناً، برای اینکه موفقیت شما محقق شود، علاوه بر این دو اصل، باید مواردی را رعایت کنید و آنها را حتماً انجام دهید. این موارد عبارتند از:

1- با انگیزه و محکم باشید

برای هر کاری که ما به طور روزمره انجام می‌دهیم، داشتن انگیزه و هدف، امری بسیار لازم و مهم است. انگیزه، موتور محرک و توان حرکتی برای همه کارهای ماست. اگر شما جزو آن دسته از دوستانی هستید که تا الان برای کنکور مطالعه نداشته یا کم مطالعه کرده‌اید، مهم‌ترین عاملی که می‌تواند به شما کمک کند این است که بار دیگر با انگیزه و هدف و محکم و استوار، قدم در راه بگذارید و همه آنچه را که از کنکور می‌خواهید، آرزوهای زیبا و قشنگتان و اهداف دوست داشتنی و مهمی را که در سر دارید و … در کاغذهایی بنویسید و به در و دیوار اتاقتان بچسبانید. هر روز، بارها و بارها به آنها نگاه کنید و با خود بگویید که می‌توانید؛ بله، می‌توانید زمان و کنکور را به تسلیم وادار کنید و مانند یک قهرمان، به همه آنچه که می‌خواهید، برسید.

سعی کنید که به هیچ عنوان ناامید نشوید. ناامیدی، بدترین سم برای کشتن انگیزه‌ها و اهداف آدمی است. هر وقت که احساس ناامیدی کردید، دوباره به اهدافتان فکر کنید و به خودتان نهیب بزنید و بلند و محکم بگویید که می‌توانید.

در این حال، چند جمله انگیزشی بخوانید یا به افرادی فکر کنید که در شرایط شما بوده و توانسته‌اند کنکور را به زانو در آورند؛ حتی سعی کنید با افرادی که به شما امید و روحیه می‌دهند، صحبت کنید. خلاصه هر کاری که از دستتان بر می‌آید، برای پابرجا ماندن امید و انگیزه خود انجام دهید.

2-سیاستمدار باشید

یکی از مواردی که ما بارها و بارها در این مقالات، تکرار و به شما گوشزد کرده‌ایم، آن است که برای آمادگی در کنکور، فقط و فقط درس خواندن مهم نیست؛ بلکه سیاست چگونه درس خواندن هم، مهم است. بسیاری از داوطلبان عزیز گمان می‌کنند که رمز موفقیت در کنکور، این است که همه مباحث دروس آزمون سراسری را بخوانند و حتی یک موضوع را هم از قلم نیندازند. این موضوع بسیار خوب است که داوطلبی بتواند همه دروس را مطالعه کند؛ البته به شرطی که برای مرور خلاصه ها و تست‌زنی مبحثی و خلاصه همه کارهایی که برای یک مطالعه کامل و اصولی لازم است، زمان داشته باشد.

بسیاری از داوطلبان، از جمله برخی از عزیزان و همکلاسی‌ها و دوستان شما که از تابستان یا مهرماه شروع به مطالعه می‌کنند، چنین کاری را انجام می‌دهند؛ یعنی تلاش می‌کنند که تمام مباحث همه دروس را مطالعه کنند؛ اما بعد در زمستان یا بهار متوجه می‌شوند که به دلیل حجم بالای مطالعه اولیه، فرصت مرور بسیاری از دروس از دست داده‌اند. چنین موضوعی باعث می‌شود تا بسیاری از مطالبی که آنها برای مطالعه آن وقت گذاشته‌اند، به فراموشی سپرده شود؛ پس شما دوستان نباید نگران باشید؛ زیرا با یک مطالعه سیاستمدارانه و اصولی می‌توانید در کنکور موفق شوید.

حتماً با خود می‌گویید: “این مطالعه چگونه است؟” برای اینکه در مواجه شدن با دروس کنکوری در وقت کم، درست و اصولی برخورد کنید، همه دروسی را که آمادگی در آنها برای کنکور شما لازم است و همچنین ضریب آنها را در دفترچه‌ای بنویسید و سپس مشخص کنید که در کدام یک از درس‌ها یا کدام یک از مباحث دروس، قوی یا در کدام یک از درس‌ها یا مباحث کدام یک از دروس، ضعیف هستید. بعد به سراغ بودجه‌بندی دروس و مباحث بروید و به ترتیب اولویت، آنها را شماره‌گذاری کنید؛ سپس مشخص کنید که درس‌ها یا مباحثی که شما در آنها ضعیف یا قوی هستید چه سهمی در بودجه‌بندی کنکور دارند. در این میان، نیم نگاهی هم به رشته‌های مورد علاقه خودتان داشته باشید. یادتان باشد که هدف، فقط قبول شدن در کنکور نیست؛ بلکه هدف، قبول شدن در رشته و دانشگاه مورد علاقه شماست.

وقتی همه موارد بالا را مشخص کردید، نوبت این رسیده است که مباحثی را که در آنها ضعیف یا قوی هستید، از یک تا ده شماره گذاری کنید. خواهش می‌کنیم که برای موفقیت بیشتر خودتان هم که شده است، با خود رو راست باشید و بیش از حد یا کمتر از آن حدی که هستید، به خودتان نمره ندهید. اگر در مباحث یا دروسی نمره زیر سه و نیم به خودتان دادید، کلاً این مباحث را از مطالعه خود حذف کنید؛ زیرا می‌توانید وقت خود را برای مباحث یا دروس دیگر بگذارید و بهتر نتیجه بگیرید. اگر در دروسی که در آنها قوی هستید نمره بالای هفت گرفتید، زمان کمی را در برنامه مطالعاتی برای این دروس، مشخص کنید و این زمان کم را هم برای یک بار مطالعه در نظر بگیرید؛ البته به خاطر داشته باشید که در دوره مرور و تست‌زنی، حتماً این مباحث را باید بگنجانید. باز هم زمان کمتری را برای مطالعه آنها در نظر بگیرید؛ مثلاً اگر قرار باشد که برای مباحثی، دوبار وقت مرور یا تست‌زنی معین کنید، به دروس و مباحثی که در آنها قوی‌تر هستید، یک بار زمان مرور و تست‌زنی اختصاص دهید.
جای مهم در برنامه مطالعاتی شما، درس‌ها یا مباحثی هستند که در آنها نمره بین سه و نیم تا هفت گرفته‌اید، و جای مهم‌تر، مخصوص درس‌ها و مباحثی است که علاوه بر این نمره، در بودجه‌بندی سؤالات هم از اهمیت بیشتری برخوردارند.

کار دیگری که شما به عنوان یک کنکوری سیاستمدار باید انجام دهید، این است که مشخص کنید کدام بخش مطالعاتی و آمادگی شما برای کنکور، با مشکل یا سختی بیشتری مواجه است؛ اینکه مطالعه اولیه برای شما سخت‌تر است یا اینکه با تست زنی مشکل دارید؟ وقتی این موضوع را هم مشخص کردید، تلاش کنید که وقت بیشتری را برای رفع نقاط ضعف خود اختصاص دهید.

3-توجه به اصل مهم برنامه‌ریزی

بعد از اینکه مقدمات چگونگی مطالعه دروس خود را آماده کردید، گام بعدی این است که جای خوبی را برای مطالعه آن در اوقات روزمره‌تان در نظر بگیرید. برای انجام این کار، حتماً دقت کنید که از برنامه‌ریزی هفتگی و ماهیانه استفاده کنید. به درس‌ها نیز، بنا به نمره‌هایی که از شما گرفته‌اند و اهمیت آنها، در برنامه‌تان زمان بدهید؛ مثلاً اگر درس یا مبحثی را که باید مطالعه کنید، در میزان اهمیت از شما هفت و در میزان توانمندی شما، از شما چهار گرفته است، به این درس باید در برنامه هفتگی سه تا چهار ساعت وقت اختصاص دهید؛ زیرا نمرات مذکور نشان می‌دهد که این درس مهم است، و چون شما در آن دروس متوسط هستید، باید زمان بیشتری را برای مطالعه آنها اختصاص دهید.

بسیاری از داوطلبان عزیز که در چنین شرایطی هستند، تصور می‌کنند که چون دیر شروع به خواندن دروس کرده‌اند، باید درس‌ها را فقط مطالعه کنند و زمانی را برای مرور یا جمع‌بندی نهایی در نظر نگیرند. این تصور، بسیار اشتباه است و اگر شما چنین کاری را انجام دهید، یقین بدانید که موفقیت زیادی کسب نخواهید کرد؛ زیرا مباحثی که شما می‌خوانید، به مرور و جمع بندی نهایی نیاز دارد؛ بنابراین، کار دیگری که شما عزیزان باید انجام دهید، آن است که در برنامه‌ریزی مطالعاتی خود، یعنی همان برنامه‌ای که از اواسط بهمن تا پایان خرداد را در برمی‌گیرد، جایی را برای مرور و جمع‌بندی و نیز تمرینات تست سرعتی و رفع اشکال در نظر بگیرید. دقت کنید که مهم، کیفیت کار است، و اگر شما بتوانید چهار درس را به این صورت مطالعه کنید، بهتر از آن است که شش درس را به گونه‌ای بخوانید که فرصت جمع بندی و مرور آن دروس را نداشته باشید.

ممکن است که بعد از برنامه‌ریزی و مطالعه دروس، به این نتیجه برسید که برخی از مباحث یا دروس به وقت کمتر یا بیشتری برای یادگیری نیاز دارند.

اگر احساس کردید که می‌توانید در وقت کمتر، آن درس یا مبحث را بخوانید، وقت آن را به یک درس یا مبحث سخت دیگر که در برنامه دارید، اما زمان کمتری به آن اختصاص داده بوده‌اید، بدهید، و اگر چنین درسی وجود نداشت، یک مبحث دیگر را که حذف کرده بودید، به برنامه‌تان اضافه کنید.

حال اگر متوجه شدید که درسی را که برای آن چهار ساعت در هفته وقت گذاشته‌اید، به وقت بیشتری نیاز دارد، اگر درس مهم و پراهمیتی بود، وقتی را از دروس دیگر کم کرده و به آن اختصاص دهید؛ وگرنه، با توجه به تشخیص خود و نمراتی که قبلاً به این درس داده‌اید، آن را کلاً از برنامه خود حذف و درس دیگری را جایگزین آن کنید؛ البته از ابتدا و تا دو یا سه هفته، برنامه خود را طوری بچینید که وقت اضافی داشته باشید، و اگر چنین مشکلی پیش آمد، بدون دغدغه و نگرانی و حذف درس یا مبحثی خاص، وقت بیشتری را در برنامه به آن درس اختصاص دهید.

4-مراقب دوره‌های طلایی و گذرگاه‌های مهم باشید

یکی از اشتباهاتی که هر ساله، گروه زیادی از داوطلبان انجام می‌دهند، این است که از دوره عید و خرداد ماه غافل می‌شوند، و به این ترتیب، بسیاری از داوطلبان دیگر از آنها سبقت می‌گیرند. با توجه به اینکه شما دیرتر از بقیه دوستانتان شروع به خواندن دروس کرده‌اید، حتماً باید به این دوره‌ها توجه خاصی نشان بدهید و در این زمان‌ها خوب درس بخوانید. در این میان، ایام عید بسیار مهم است.

تا جایی که می‌توانید زمان استراحت خود را در این ایام کم کنید و به جز روز اول یا دو روز اول سال نو، برنامه تفریحی یا دید و بازدید نداشته باشید. در خرداد ماه هم که به دلیل فرا رسیدن دوران جمع‌بندی، اهمیت خاصی دارد، دروس را بخوبی دوره کنید و تست‌زنی نهایی را انجام دهید.

به هیچ عنوان وسوسه نشوید و سعی نکنید که از دوره جمع‌بندی، برای مطالعه اولیه برخی از دروس دیگر استفاده کنید. نگران نباشید؛ هیچ داوطلبی وجود ندارد که همه دروس را به طور کامل بداند.

در پایان، ضمن آرزوی موفقیت برای همه شما عزیزان، باز هم اشاره می‌کنیم که در زمان باقی مانده، با یک اراده محکم، برنامه‌ریزی اصولی و پشتکار و جدیت فراوان، براحتی می‌توانید زمان را به زانو در آورده و در آزمون سراسری پیشِ رو موفق شوید؛ پس کنکوری‌ها! خدا قوت! شما می‌توانید.