چهار راهکار مهم برای افزایش تمرکز
1- ابتدا قبل از هر چیز برای تمام فعالیتهای درسی و غیر درسی برنامهریزی کنید. اوقات شبانهروز را در یک جدول زمانبندیشده از هنگام بیداری تا موقع خواب، یادداشت کرده و برای هر کاری، زمان خاص و مناسب آن را معین کنید. سعی کنید طبق برنامهی تنظیمشده به انجام دادن همان فعالیت مشخص (کلاس، مطالعه، استراحت، عبادت، ورزش و…) بپردازید. حتی زمان معین و مشخصی را در طول روز برای اندیشیدن دربارهی موضوعات مختلف یا تخیلات و افکار مزاحم اختصاص دهید. این کار دو فایدهی مهم دارد:
الف) نظم و انضباط در تمام فعالیتها حتی در اندیشهها و افکارتان راه پیدا میکند که بسیار ارزشمند است.
ب) اگر افکار مزاحم در غیر زمان معین به سراغتان آمد و باعث حواسپرتی شما شد، میتوانید به خود وعده بدهید که زمان اندیشیدن در اینباره فلان زمان خاص و معین است.
تأکید میکنم برای هر کار و فعالیتی وقت مشخص معین کنید و در آن وقت به هیچ امری غیر از آن کار نپردازید.
2- اصول و قواعد لازم برای یک مطالعهی سودمند را بشناسید و آنها را بهدقت رعایت کنید. در ادامه به چند مورد اشاره میکنم:
الف) با مد نظر قرار دادن هدف خود از مطالعه و درس خواندن احساس نیاز به مطالعه را در خودتان شعلهور سازید.
ب) هنگام مطالعه یا حضور در کلاس از افکار ناامیدکننده، کسلکننده و غیر منطقی بپرهیزید و همواره امید، قدرت و توانایی را در ذهن خود حفظ کنید.
ج) همیشه برای مطالعه یا سر کلاس، کاغذ و قلمی داشته باشید و یادداشتبرداری کنید یا خلاصهای از مطالب را یادداشت کنید تا در فضای روانی درس و مطالعه قرار داشته باشید، نه اینکه به دنبال افکار و ذهنیات خود باشید.
د) با پیشمطالعه وارد کلاس شوید و پرسشهایی که دربارهی درس به ذهنتان میرسد، بلافاصله از استاد بپرسید و به خود اجازه ندهید سؤال مطرحشده، ذهنتان را به خود مشغول دارد و بهتدریج از فضای روانی کلاس خارج شوید. با این روش ساده میتوانید فرایند تدریجی و محتوای درس کلاس را پیگیری کنید و خود را در فضای درسی یا مطالعه قرار دهید.
ه) زمان و مکان مطالعه باید از نظر فیزیکی و روانی از شرایط مناسب برخوردار باشد و هرگونه عاملی را که میتواند باعث حواسپرتی شود (مانند سروصداها، سرما وگرما، نور کم یا خیلی شدید و…) از محیط مطالعه حذف کنید.
3- در صورتی که تعدد کارها و فعالیتهای غیر درسی باعث عدم تمرکز شود، آنها را به حداقل ممکن برسانید و به خود بگویید: «در این دوره و زمان مهمترین وظیفه و کار من مطالعه و درس خواندن و ارتقای سطح علمی است و فعالیتهای جانبی متعدد، مزاحم وظیفهی اصلی من است.»
4- در صورتی که موضوع یا موضوعات خاص و محدودی باعث حواسپرتی شما میشود، به دنبال راهحل مناسب آن باشید. پس برای مقابله با آن ابتدا باید علت و عامل اصلی را شناسایی کنید و در پی حذف و تقلیل آن برآیید.