پشت پرده اعتراض به نتایج کنکور

خبرآنلاین: وزارت علوم با افزایش یکباره ظرفیت‌ها در مقطع فوق‌لیسانس، ظرفیت لیسانس را کاهش داده و همین مساله امسال زمینه‌ساز عدم قبولی بسیاری از دانش آموزانی شده که سودای دانشجو شدن در دانشگاه‌های معتبر را داشتند.

پذیرش در دانشگاه‌های ایران با تغییرات جمعیتی گره خورده و این تغییرات بالاخره امسال پس از تاثیرات چراغ خاموش متعدد خود را نشان داد. طی روزهای اخیر بخش زیادی از داوطلبان کنکور سراسری سال ۱۳۹۶، پس از دریافت کارنامه خود دچار شوک شدند.

بسیار بودند و هستند داوطلبانی که با کسب رتبه های ۲ تا ۴ هزار در کنکور با این واقعیت تلخ مواجه شدند که در دانشگاه مطلوب خود قبول نشدند. 
استناد آنها به رتبه‌های سال قبل است. چرا که براساس رسمی سنتی در کنکور داوطلبان براساس آخرین رتبه‌های قبولی در سال قبل با توجه به رتبه و دانشگاه قبولی انتخاب رشته می‌کنند و این رسم سنتی سالهاست که جواب داده است.

اما امسال همین رسم سنتی با تغییر سیاست وزارت علوم، بخش زیادی از داوطلبان را گمراه کرد. 
اما ماجرا از چه قرار است؟ آمارهای رسمی نشان می‌دهد جمعیت کنکوری‌ها در سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۱، بیشتر در مقطع کارشناسی بودند و آن موج جمعیتی خود را یک پله بالا تر آورده‌اند و حالا به کارشناسی ارشد رسیده‌اند.

این جمعیت امسال و سال‌های آینده حجم بالایی از متقاضیان کارشناسی ارشد را تشکیل می‌دهند و وزارت علوم امسال به بهانه پاسخ به افزایش تقاضا برای ورود به کارشناسی ارشد، بدون اطلاع و چراغ خاموش ظرفیت کارشناسی را کاهش داده است.
 چرا که دانشگاهی که برای مثال ۵۰۰ هزار ظرفیت برای همه مقاطع دارد، باید از ظرفیت یکی از مقاطع کم کند تا به ظرفیت دیگر مقطع بیافزاید.

به بیان ساده‌تر، وزارت علوم با افزایش یکباره ظرفیت‌ها در مقطع فوق‌لیسانس، ظرفیت لیسانس را کاهش داده است و همین مساله امسال زمینه‌ساز عدم قبولی بسیاری از دانش آموزانی شده که سودای دانشجو شدن در دانشگاه‌های معتبر را داشتند.
آمار و ارقام نیز به روشنی این واقعیت را تایید می‌کند.

مهم‌ترین آمار مقایسه میزان دانشجویان ورودی سال ۱۳۹۵ و سال ۱۳۹۶ است. به طوریکه براساس آمار رسمی وزارت علوم در سال ۱۳۹۵ ۱۸۲ هزار دانشجو کارشناسی ارشد وارد دانشگاه شدند. حالا در سال ۱۳۹۶ آماری دانشجویان کارشناسی ارشدی که وارد دانشگاه‌ها می شوند به یکباره و ظرف مدت یک سال به ۳۵۲ هزار نفر رسیده است؛ یعنی افزایش دوبرابری طی یک سال!
همزمان طی یک سال تعداد دانشجویان دوره کارشناسی که دانشگاه‌ها قرار است پذیرش کنند نیز در حال کاهش است.

به طوریکه دانشگاه‌ها در سال ۱۳۹۵، نزدیک به ۴۰۰ هزار دانشجو در مقطع کارشناسی جذب دانشگاه ها شدند و این رقم امسال به ۳۷۰ هزار نفر رسید. 
حتی در مقطع دکترا هم اوضاع به همین منوال است. یعنی بخش زیادی از ظرفیت‌های دانشگاه‌ها صرف جذب دانشجویان دکترا و کارشناسی ارشد شده. براساس آمار رسمی وزارت علوم در سال ۱۳۹۵، ۱۳ هزار دانشجو در دانشگاه‌ها جذب شدند و این رقم در سال ۱۳۹۶ به ۲۴ هزار نفر می‌رسد. باز هم به معنای افزایش دوبرابری طی یک سال.

در نمودار زیر میزان رشد دانشجویان ارشد و دکترا طی یک سال و کاهش ظرفیت دانشجویان کارشناسی قابل مشاهده است.

این اتفاق اما چالش دو چندانی برای داوطلبان کارشناسی ایجاد می‌کند. چرا که همزمان با کاهش میزان ظرفیت در دانشگاه‌ها، ظرفیت دانشگاه‌های دولتی نیز در حال کاهش است. در ایران طبق عرف جاافتاده دانشگاه‌های دولتی با کیفیت بالاتری برخوردارند و جدید ترین آمارها نشان می‌دهد از مجموع کل داوطلبانی که طی یک سال جذب دانشگاه‌ها می‌شوند، تنها ۱۵ درصد جذب دانشگاه‌های دولتی، رایگان و با کیفیت بهتر نسبت به سایر دانشگاه‌ها می‌شوند.
چالش دو چندان از این جهت که هم سهم آنها برای ورود به دانشگاه کمتر شده و هم سهم دانشگاه‌های با کیفیت.

به زبان آمار، هم اکنون دانشگاه‌های دولتی وزارت علوم ۱۵ درصد، دانشگاه پیام نور ۲۵ درصد، دانشگاه آزاد اسلامی ۳۶ درصد، دانشگاه جامع علمی کاربردی ۱۰ درصد، موسسات غیردولتی غیر انتفاعی ۹.۲ درصد و دستگاههای اجرایی حدود ۷.۰ درصد بوده و همچنین دانشگاه فنی و حرفه ای ۳.۵ درصد از کل دانشجویان کشور را تحت پوشش خود دارد.