نحوه مطالعه درس زیست شناسی

خواندن زیست در درجه اول نیاز به دقت و تمرکز زیاد دارد. همان‌طور که می‌دانید در کنکور هم بالاترین ضریب به این درس اختصاص دارد پس دارای اهمیت بالایی‌ست، و درصد بالا و خوب این درس، برای یک رتبه خوب آوردن بسیار کمک کننده‌ است. پس باید خیلی دقیق خوانده و فهمیده شود.

خیلی‌ها این تصور را دارند که زیست درسی مطلق حفظی است. در صورتی‌که این تصور درست نیست و برای موفق شدن در این درس باید بسیاری از قسمت‌های آن خیلی خوب فهمیده شده و بین مطالب ارتباط برقرار شود. خب البته یک سری از قسمت‌ها هم وجود دارد که فقط جنبه حفظی دارد و باید دقیق به حافظه سپرده شود.

حالا منظور از دقیق خواندن چیست؟

منظور این است که در این درس تک تک خطوط مهم است و باید این احتمال را داد که از آن سوال مطرح شود. مثلا تاکید روی قیدهایی مثل: همه، برخی، بسیاری و … که معمولا در کنکور جزء گزینه‌های سوالهایی‌است که از داوطلب می‌خواهند گزینه صحیح یا غلط را از بین چهار گزینه انتخاب کنند. این قیدها را به خصوص در جاهایی که فکر می‌کنید مهم است و امکان اینکه از آن سوال بیاید زیاد است، باید هایلایت کنید و به خاطر بسپارید. علاوه بر این قیود یک سری از کلمه‌ها مثل به‌کار بردن “مهره‌داران” (نه پستانداران) یا “پستانداران” (نه جانوران) نیز مهم است. مثلا : “پستانداران چهار نوع  بافت اصلی در بدن دارند”.

یکی از روش‌های خوب خواندن زیست این است که ابتدا یک پاراگراف را از روی کتاب دقیق بخوانید، سپس کتاب را بسته و آن پاراگراف را به زبان خود توضیح دهید، سپس کتاب را باز کرده و نگاهی به پاراگراف بیندازید و مطالبی را که جا انداخته‌اید دوباره بخوانید. سپس تعدادی سوال سخت و سوالهایی که احتمال آمدنشان در کنکور زیاد است را از آن پاراگراف در بیاورید و همراه پاسخ‌شان به ذهن بسپارید. شکل‌های کتاب و ارتباط بین مطالب و شکلها نیز بسیار مهم است. شکل‌ها باید به دقت خوانده و بررسی شوند. به تیتر صفحه و پاراگرافها نیز باید دقت شود به‌طوری‌که وقتی از قسمتی به شما سوال می‌دهند شما باید متوجه شوید که مربوط به کدام موضوع و تیتر است. به این طریق پاسخ دادن به سوال برای‌تان آسان‌تر می‌شود.زمان‌هایی را برای خواندن این درس انتخاب کنید که از نظر فکری آماده و سرحال اید و آشفتگی ذهنی ندارید چون آماده بودن ذهن برای دسته‌بندی مطالب بسیار مهم است. تا حد امکان سعی شود، تا مطالب بیشتر تکرار شود، یعنی بیشتر برای‌تان دوره شود. چون تکرار زیاد گرچه در همه دروس مهم است اما در این درس اهمیت دوچندانی دارد و به تثبیت مطالب در ذهن کمک می‌کند. سه فصل آخر زیست پیش‌دانشگاهی از جمله فصل‌هایی است که ممکن است بعضی‌ها آنها را به خاطر خیلی حفظی و فرار بودن حذف کنند، در صورتی‌که اگر این فصل‌ها دو یا سه بار خوب خوانده شوند و در روزهای آخر کنکور سریع مرور شوند به راحتی می‌توان به آنها پاسخ داد ، چون تست‌های این فصول جزء تست‌های ساده زیست است و فقط کمی به حضور ذهن سر جلسه نیاز دارد. تست زدن هم یکی از عوامل مهم و پایه‌ای در تثبیت و طبقه‌بندی مطالب این درس در ذهن است و بدون آن مطالعه کامل نمی‌شود. پس تا حد امکان حدودا یکی دو روز بعد از خواندن مطالب کتاب حتما تست بزنید.بهتر است ابتدا تست‌های ساده‌تر و تست‌هایی که زیاد مفهومی نیستند زده شود و بعد سراغ تست‌های ترکیبی و پیچیده‌تر رفت. یعنی ابتدا باید عین مطالب دقیقا در ذهن گنجانده شود و بعد با مطالب دیگر ادغام شود پس کتاب تستی مناسب این درس است که برای هر فصل ابتدا تست‌های خط به خط و بعد تست‌های مفهومی  و ترکیبی ارائه می‌دهد. البته تست‌های کنکور هم، به ویژه بعد از عید، باید کار شودکه تمامی این روشها در مجموعه زیست مت تدریس شده است و کار شما رو راحت کردیم.

یکی از مهم‌ترین مراحل تست‌زدن، مطالعه پاسخ‌نامه تست‌ها به خصوص تست‌هایی که اشتباه زده‌اید، یا درست زده‌اید ولی شک داشتید، است. اگر وقت دارید و می‌خواهید مطالب بهتر در ذهن‌‌تان بماند همه پاسخ‌نامه، حتی پاسخ‌نامه سوال‌هایی که درست زده‌اید را هم بخوانید. (در کل بهتر است در درس‌های اختصاصی همه پاسخ‌نامه خوانده شود) ولی اگر زمان کافی برای خواندن همه آن را ندارید (مثلا دو ماه آخر)، فقط پاسخ‌نامه سوالهای اشتباه و شک‌دار را به دقت بررسی کنید و نکات جالب و جدید آن را در کتاب خود وارد کنید، یعنی حتما حاشیه نویسی کنید. تا زمانی‌که می‌خواهید کتاب را  دوباره بخوانید این نکات نیز همراه مطالب کتاب خوانده شود.

اگر سوالی را اشتباه زده‌اید، سراغ آن مطلب در کتاب بروید و آن بخش را دوباره بخوانید تا اشکال‌‌تان برطرف شود. حتما در کتاب تست خود، کنار سوال‌هایی که اشتباه زده‌اید، یک نوع علامت مثل ( – ) و در کنار تست‌های که با شک زده‌اید نوع دیگری از علامت مثل (×) و کنار تست‌هایی که درست زده‌اید ولی فکر می‌کنید جالب و نکته‌ای هستند و ارزش دوباره زدن را دارند، علامتی مثل (+) بگذارید. این‌کار به شما کمک می‌کند که از هر مبحث یک‌سری تست‌های علامت‌گذاری شده داشته‌باشید و اگر خواستید این مبحث را دوباره تست بزنید ولی وقت زیادی نداشتید، ابتدا سراغ تست‌های علامت‌دار هر فصل بروید. اگر چندین ساعت متوالی مثلا یک روز را به‌طور کامل به این درس اختصاص ندهید، بهتر است. زیرا باعث خستگی فکری زیادی شده و انرژی بسیاری از شما می‌گیرد و ممکن است کیفیت مورد نظر را نداشته‌باشد (البته به استثنای زمان‌هایی که امتحان زیست دارید و مجبور هستید فشرده بخوانید). ضمنا حتی فعالیت‌های کتاب نیز باید خوانده‌شود چون امکان طرح سوال از مطالب آن نیز هست.