فصل امتحانات؛ مهم و سرنوشت‌ساز
در اين مقاله مي‌خواستيم درباره نحوه تست‌زني با شما داوطلبان عزيز صحبت کنيم؛ اما بعد از کمي تامل، به خاطر شرايطي که بيشتر داوطلبان در اين ماه آخر باقي‌مانده تا کنکور با آن مواجهند، تصميم گرفتيم تا درباره ايام امتحانات داوطلبان سال آخر، چگونگي مطالعه در اين روزها و مسايل مربوط به آن صحبت کنيم. به طور يقين مي‌دانيم که شما داوطلبان گرامي تا اينجاي کار را به خوبي و با موفقيت پشت سر گذاشته‌ايد و حتماً از عملکردتان راضي هستيد. اگر بقيه راه را هم همين طور ادامه دهيد، مطمينيم که نتيجه تلاش و کوشش خود را خواهيد ديد. ممکن است که در ميان شما، داوطلباني هم باشند که تاکنون تلاش چنداني نکرده و اکنون دچار پشيماني شده‌اند؛ اما بارها و بارها در همين مقالات اشاره کرده‌ايم که اصلاً دير نيست و با پشتکار و همت عالي در همين مدت اندک، هم مي‌توانيد در امتحانات خود به موفقيت برسيد و همچنين با توجه به گسترش دانشگاه‌ها و رشته‌هاي مختلف، به ميزان تلاش خود، در آزمون سراسري نتيجه بگيريد. همان‌گونه که قبلاً هم اشاره کرده‌ايم، يکي دو ماه منتهي به کنکور براي کليه داوطلبان، دوران خاصي محسوب مي‌شود و شيوه مطالعه در اين مدت نيز در مقايسه با دوران پيش از آن، فرق مي‌کند. بسته به اينکه چه مقدار مطالعه کرده‌ايد و چه ميزان آمادگي داريد، بايد قدر لحظه لحظه اين دوران را بدانيد و براي آن برنامه‌ريزي کنيد. براي اينکه در اين دوران بتوانيد مرور خوبي داشته باشيد، مي‌توانيد با انجام کارهايي مانند: تورق سريع، مرور نکات و خلاصه‌برداري‌ها يا حتي در صورت نياز، مرور کامل کتاب‌هاي درسي کليدي (شيمي و زيست شناسي براي گروه آزمايشي علوم تجربي، رياضي و فيزيک براي گروه آزمايشي علوم رياضي و فني و ادبيات و عربي براي گروه آزمايشي علوم انساني) اطلاعات خود را تثببيت کنيد و ضريب يادگيري خود را بالا ببريد. مهم اين است که از تلاشتان دست برنداريد و اين را بدانيد که هميشه، آنهايي موفق‌ترند که تا آخر راه مي‌مانند و به مسير خود تا پايان آن ادامه مي‌دهند.
همان‌گونه که شما دوستان داوطلب هم به خوبي اطلاع داريد، اين دوران، مهم‌ترين دوران کنکور شماست و براي اينکه بتوان از اين فرصت کوتاه، نهايت استفاده را برد، بهتر است که به چند نکته ذيل توجه نماييد:
1- از پرداختن به مباحثي که هيچ‌گونه تسلّط اوليه روي آنها نداريد، خودداري کنيد؛ زيرا جز اتلاف وقت، چيزي عايد شما نخواهد شد. يادگيري مباحثي که در آنها ضعف داريد، در يک فرصت کوتاه امکان‌پذير نبوده و شما نمي‌توانيد همه مراحل لازم را براي اين دوران، که شامل مرور، رفع اشکال و تست‌زني مي‌شود، پشت سر بگذاريد.
2- با نزديک شدن به روز برگزاري آزمون سراسري، ممکن است که تعدادي از داوطلبان، دچار اضطراب و استرس‌هاي کاذب شوند. همين موضوع مي‌تواند تا حدود زيادي از سطح يادگيري داوطلب، در مقايسه با گذشته، بکاهد؛ به همين دليل، توصيه مي‌شود که از يادگيري اوليه مباحث سخت و دشوار (مطالب استدلالي) در اين روزهاي پاياني پرهيز کنيد؛ حتي اگر مطالب سختي هستند که آنها را قبلاً مطالعه کرده‌ايد و باز هم احساس مي‌کنيد که نياز به مطالعه بيشتر دارند، زمان خود را در نظر بگيريد و ببينيد که آيا مي‌توانيد در اين زمان باقي‌مانده و با توجه به برنامه‌اي که ريخته‌ايد، اين مطالب را دوباره مرور کنيد يا نه، و بهتر است که اين زمان را به درس‌هاي ديگري اختصاص دهيد که آسان‌تر است، نياز به مرور دارد و باعث پيشرفت بيشتر شما مي‌شود.
3- يکي از کارهايي که مي‌توانيد مخصوصاً در هفته‌هاي پاياني باقي‌مانده تا کنکور انجام دهيد، اين است که دروس حفظي را مرور نهايي و تست‌زني کنيد؛ زيرا مطالب حفظي، بيشتر در حافظه کوتاه مدت مي‌مانند و در نتيجه، پاسخگويي به تست‌هاي مربوط به اين نوع مباحث، راحت‌تر مي‌شود.
4- اگر زمان شما در اين دوران، با توجه به حجم مطالبي که قبلاً مطالعه کرده‌ايد، کم است، بايد زمان و مطالب خود را به خوبي مديريت کنيد. اين به درايت شما بستگي دارد که توجه کنيد کدام مطالب مهم‌تر هستند، کدام مطالب در بودجه بندي کنکور، سهم بيشتر يا کمتري دارند، کدام مطالب سخت و کدام‌ها آسان هستند و ….
چون ارزش يک تست با تست ديگر، يکي است؛ پس مي‌توانيد با خيال راحت، مطالبي را که بايد مرور کنيد و رفع اشکال آنها در دوره جمع‌بندي صورت گيرد، مشخص و طبق آن برنامه‌ريزي کنيد. 5- وقتي مطالبي مانند مرور خلاصه‌ها، فرمول‌ها، نکات مهم و خط کشيده در کتاب را مطالعه کرده و روي تست‌هاي مهم هر مبحث و رفع اشکال آنها کار کرديد، آماده زدن تست‌هاي سرعتي شويد. 6- نکته بسيار مهمي که بايد به آن توجه داشته باشيد، اين است که بايد زمانتان را در اين دوران به خوبي مديريت کنيد؛ به گونه‌اي که براي هر درس، وقت متناسب با آن درس را در نظر بگيريد؛ زيرا اگر وقت کم يا زيادي را براي خواندن دروس مشخص کنيد، باعث سردرگمي و اختلال در يادگيري شما خواهد شد يا اينکه در نهايت براي بعضي از درس‌ها، وقت کم خواهيد آورد. علاوه بر اينکه همه دانش‌آموزان در اين دوران مشغول مطالعه نهايي دروس خود هستند، اين زمان تقريباً با دوره امتحانات نهايي دانش‌آموزان کنکوري نيز همزمان مي‌شود؛ به همين دليل، ممکن است که دانش‌آموزان در خصوص برنامه ريزي، تنظيم وقت يا نحوه مطالعه دروس خود، دچار سردرگمي و اشتباه شوند. شما دانش‌آموزان عزيز بايد به نکاتي در اين خصوص توجه کنيد تا بتوانيد هم امتحانات و هم کنکور را با موفقيت بگذرانيد. قبل از هر چيز به خاطر داشته باشيد که واقع‌بيني و تفکر مبتني بر منطق و همراه با ذهنيت مثبت، رمز اصلي موفقيت شما در ادامه راه است. وقتي صحبت از ايام امتحانات مي‌شود، ممکن است که اين دوران براي هر يک از ما يادآور نگراني و دلشوره روزهاي امتحان باشد؛ در اين ميان، حال برخي از دانش‌آموزان که دغدغه کنکور را نيز دارند، قابل درک است؛ با اين همه، اين مسايل نبايد باعث شود که شما دچار استرس و سردرگمي شده و اين استرس و سردرگمي بر توان مطالعاتي و برنامه درسي‌تان خللي وارد کند. سعي کنيد که از اين شرايط براي بهبود اوضاع درسي خود استفاده کنيد. هر يک از ما داراي سطحي از هوشياري هستيم که ذهن و بدن ما در آن سطح، بيشترين بازده خويش را داراست و به آن، سطح اوج عملکرد استرس مي‌گويند؛ پس استرس خود را به گونه‌اي مديريت کنيد که شما را به سوي بهره‌وري بيشتر و مؤثرتر هدايت کند؛ نه اينکه از توان شما بکاهد. داشتن مقداري استرس، طبيعي و لازم است، اما در نهايت، اين شما هستيد که بايد از اين استرس به نفع خود استفاده کنيد و براي برنامه‌ريزي بهتر و مطالعه بيشتر بکوشيد. اکثر ما براي حل مسايل زندگي خود، فقط فکر مي‌کنيم و کار مؤثري انجام نمي‌دهيم. توصيه مي‌شود که همين الان در فرصت‌هاي باقي‌مانده، دست به عمل بزنيد و روزهاي آتي را به پل‌هاي اصلي موفقيت خود تبديل سازيد. در مورد آنچه درباره خود مي‌گوييد و آن‌گونه که درباره خود قضاوت مي‌کنيد، کاملاً دقت داشته باشيد. از به کار بردن کلمات و واژه‌هاي تحقيرآميز و منفي براي خود، جداً بپرهيزيد.
شما شايستگي موفقيت را داريد؛ به شرطي که در بهترين حالت و شکل ظاهري و رواني خود ظاهر شويد؛ بنابراين، براي پرهيز از حقير شمردن خود در ايام امتحانات و کنکور، از ابتدا آگاهانه برنامه‌ريزي کنيد و به طور محکم قدم در راه بگذاريد. به خاطر شرايطي که در آن شرايط هم بايد امتحان بدهيد و هم براي کنکور آماده شويد، ممکن است احساس کنيد که نياز به توان و نيروي بيشتري داريد. به روزهايي فکر کنيد که در شرايط سخت‌تر از اين يا شبيه همين شرايط هم توانسته‌ايد به راه خود ادامه دهيد. به خود قوت قلب دهيد و تا مي‌توانيد اميد خود را تقويت کنيد. به خاطر داشته باشيد که وقتي اميد باشد، اهداف، مجال بيشتري براي تحقق پيدا مي‌کنند. براي اين مهم، گاهي اوقات لازم است که به گذشته خود برگرديد و از خود به خاطر موفقيت‌ها و کارهاي کوچکي که انجام داده‌ايد، تمجيد کنيد. اين عمل احساس مثبتي را در درون‌تان ايجاد مي‌کند که براي پيشبرد و تدوام امر يادگيري، به شما آرامش، پشتکار و دلگرمي مي‌بخشد. روزي حداقل سه مرتبه و هر مرتبه در حدود پنج تا ده دقيقه، خودتان را در وضعيتي تجسم کنيد که در جلسه آزمون، با آرامش و خونسردي همراه با تسلط نشسته‌ايد و کاملاً ماهرانه و با مديريت زمان فوق‌العاده قوي و مؤثر، مشغول بهره‌گيري از آموخته‌هاي خود هستيد.
آنچه در اين دوران، مهم به نظر مي‌رسد، استفاده از معلومات و فراخواني مطالب خوانده شده است؛ بنابراين، در هر زمان با توجه به ايام باقي‌مانده، بر اساس اولويت مطالعه کنيد و مطالب خوانده شده قبلي را سازمان‌دهي نماييد. اين موضوع مهم است که شما بدانيد چند درس مهم داريد و اين درس‌ها در امتحانات نهايي و نيز در کنکور شما چقدر تاثير دارند. دروس مهم خود را در نظر گرفته و با توجه به ميزان اطلاعات خود در آن درس‌ها و نيز وقتي که لازم داريد تا اطلاعات و مطالعات قبلي خود را فراخواني يا کامل کنيد، برنامه‌ريزي نماييد. با توجه به اينکه نمره معدل در کنکور شما مؤثر است و دروس اصلي نقش مهمي در بهبود رتبه شما دارند، اگر وقت داريد و مي‌توانيد، همه مباحث را به صورت کامل مرور کنيد، اما اگر از ابتداي آمادگي براي کنکور، مطالبي از اين دروس را حذف کرده‌ايد، سعي نکنيد تا در ايام باقي‌مانده، آنها را براي کنکور مطالعه کنيد. شايد اين سؤال براي شما پيش بيايد که آيا مي‌توانيد براي شب امتحان، مطالبي را که قبلاً نخوانده‌ايد، بخوانيد.
با توجه به اينکه شب امتحاني خواندن با مطالعه براي کنکور فرق مي‌کند و قرار است که شما برخي از مباحث را به حافظه کوتاه مدت خود بسپاريد، مي‌توانيد اين کار را انجام دهيد؛ به شرطي که وقت لازم را داشته باشيد و اين موضوع نيز باعث درهم ريختگي ذهن شما يا استرستان نشود.
اگر قبلاً خود دروس را خوب خوانده‌ايد و هم به صورت تشريحي و هم تستي بر مطالب آن تسلّط داريد، مي‌توانيد با روش تست تمريني، که در مقالات پيشين توضيح داده‌ايم، فقط مواردي را که اشکال داريد، بخوانيد و رفع اشکال کنيد؛ اما اگر فکر مي‌کنيد که نياز به مرور و سپس رفع اشکال داريد، حتماً زمان مناسبي را براي مرور در نظر بگيريد. در اين دوران، مديريت زمان و برنامه‌ريزي مناسب، بهترين کار ممکن است. همچنين بايد بدانيد همان‌گونه که خواندن مطالب مهم است، حذف و کنار گذاشتن برخي ديگر از مطالب نيز داراي اهميت است؛ زيرا نشان مي‌دهد که شما بين نقاط ضعف خود و مطالبي که مي‌توانيد با توجه به زماني که در دست داريد از آن بگذريد، تفاوت قايل هستيد. يکي از بحث‌هاي مهم اين دوران، دروس عمومي است.
بسته به اينکه چقدر توانايي داريد و چقدر قبلاً اين درس‌ها را مطالعه کرده‌ايد، سعي کنيد تا دروس عمومي را با تکرارهاي سبک و منظم به حافظه خود بسپاريد؛ زيرا يادگيري تدريجي، قدرت حافظه را افزايش مي‌دهد. از آنجايي که بيشتر داوطلبان، يادگيري يک يا دو درس عمومي را براي ارتقاء رتبه خود لازم مي‌دانند، سعي کنيد که اين دروس را در اين ايام مرور کنيد. حدود چهار ساعت مطالعه دروس عمومي در طي روز، مي‌تواند به شما در کسب رتبه خوب کمک کند؛ البته اگر قبلاً هيچ يک از دروس عمومي را نخوانده و تصميم داشته‌ايد که آنها را براي مطالعه در فرصت ديگري کنار بگذاريد، الان وقت مناسبي براي مطالعه اين درس‌ها نيست، اما اگر خيلي مصمم هستيد، يکي از دروس حفظي مانند درس دين و زندگي يا ادبيات را برداريد و قسمت‌هاي آسان کتاب را مطالعه کنيد و بعداً زير بخش‌هاي مهم آن را خط بکشيد و سعي کنيد که در روزهاي باقي‌مانده تا آزمون سراسريزمآ، همان مطالب را مرور کنيد. اين موضوع به شما کمک مي‌کند تا بتوانيد چند تست را جواب بدهيد. نگران نباشيد که ممکن است وقت خود را هدر دهيد؛ زيرا دروس تستي راحت‌تر به حافظه کوتاه مدت انتقال مي‌يابند و مرورهاي کوتاه دوره جمع‌بندي نيز به شما کمک مي‌کند تا آنها را بيشتر در حافظه خود تثبيت کنيد؛ پس مطمين باشيد که وقت خود را هدر نداده‌ايد.
ايام امتحانات، بهترين موقع قبل از کنکور است تا شما دانش‌آموزان عزيز، خود را در دروس محاسباتي و اختصاصي، مثل رياضي، فيزيک و شيمي، محک بزنيد. با توجه به اينکه بيشتر سؤال‌هاي اين دروس بايد به روش حل کردن انجام شود و سرعت و مهم‌تر از آن، دقت در اين راه، بسيار مهم است، اگر در قسمتي از مسير حل خود يک اشتباه جزيي داشته باشيد و با ادامه راه حل با همان اشتباه به پاسخي برسيد، اين پاسخ، تمام تلاش شما را از بين خواهد برد؛ پس دقت خود را افزايش دهيد، اشتباهات رايج را شناسايي کرده و از اين تجربه خود در ايام امتحانات، براي بهبود وضعيت خود در کنکور استفاده کنيد.
در جامعه آماري شرکت کنندگان کنکور، قشرهاي مختلفي با بهره‌هاي هوشي و استعدادهاي متفاوت شرکت مي‌کنند؛ چون آزمون سازمان سنجش بر اساس استانداردهاي علمي و براي همه طراحي مي‌شود و قطعاً توزيع سطح دشواري تست‌هاي کنکور، متناسب با وضعيت علمي و درسي تمام شرکت‌کنندگان خواهد بود. با درک و قبول اين نکته، بدون اينکه دغدغه و استرسي از ميزان مطالعه خود داشته باشيد يا نگران ميزان مطالعه دوستان و هم کلاسي‌هاي خود، در مقايسه با خودتان، باشيد، فقط توان و انرژي خود را براي مطالعه بهتر در ايام امتحانات صرف کنيد تا بتوانيد از تلاش خود بهترين نتيجه را بگيريد.
- هفته نامه پیک سنجش
