زیست‌شناسی، درسی است که کسب درصد بالا از آن می‌تواند خیلی‌ها را به رویای پزشک شدن‌شان نزدیک کند.
اطلاعات کلی درباره زیست‌شناسی کنکور
درس زیست‌شناسی کنکور با اختصاص دادن ۵۰ تست به خود و ضریب ۱۲ (مجموع ضرایب زیرگروه‌های مختلف) موثرترین درس برای داوطلبان شرکت در گروه تجربی آزمون سراسری است.
ضرایب این درس را برای زیر گروه‌های مختلف می‌توانید در جدول زیر ببینید.
سوالات این درس از سه کتاب زیست ۱، زیست ۲ و زیست پیش‌دانشگاهی مطرح می‌شود و بودجه‌بندی مبحثی آن عموما به ترتیب زیر است:
گفتنی است اطلاعات داده شده به کمک کنکور سال‌های گذشته و نظام قدیم بوده و به این علت که کنکور سال ۹۸ اولین دوره از کنکور فارغ‌التحصیلان نظام جدید است، اطلاعاتی از بودجه‌بندی آن در دست نیست اما به نظر می‌رسد تا حد زیادی شبیه به سال‌های گذشته باشد.
مدت زمان پاسخ‌گویی
مدت زمان استاندارد پاسخ‌گویی به ۵۰ سوال زیست‌شناسی، ۳۷ دقیقه در نظر گرفته شده است؛ به عبارتی شما برای حل یک تست زیست‌شناسی، ۴۵ ثانیه زمان دارید.
در یک تقسیم‌بندی برابر، ۱۵ ثانیه شما صرف خواندن صورت سوال، ۱۵ ثانیه برای خواندن گزینه‌ها و ۱۵ ثانیه نیز صرف انتخاب گزینه درست و وارد کردن آن در پاسخ‌برگ می‌شود.
چگونه زیست شناسی را بخوانیم؟
ممکن است حجم کتاب‌ها و تعداد سوالات زیست شناسی در کنکور این جو را برای شما ایجاد کرده باشد که از زیست‌شناسی و فائق آمدن بر آن برای خود غولی ساخته باشید، اما اگر غولی هم در کار باشد (که نیست!) نقطه آشیلی برای از پا در آوردن دارد.
در این مطلب تمام آنچه را که باید برای تسلط و کسب درصد بالا برای زیست شناسی بدانید، خواهیم گفت. با ما همراه باشید.
مطالعه دقیق و عمیق
اصلی‌ترین چیزی که شما برای موفقیت در این درس احتیاج دارید، مطالعه ریز به ریز و خط به خط کتاب درسی‌تان است؛ ممکن است آنقدر این جمله را شنیده باشید که به نظرتان تکراری و بی‌اهمیت بیاید اما اگر این شرط را رعایت نکنید، باقی شرایطی که خواهیم گفت اجرایی نخواهد بود.
از یک خط کتاب درسی‌تان هم به آسانی نگذرید!
ممکن است تاکنون از بخشی سوال مطرح نشده باشد اما این دلیل نمیشود تا شما آن بخش را مطالعه نکنید.
به تمام قیدهای کتاب دقت کنید، کلمات و حروفی مثل «هر»، «همه»، «برخی»، «بعضی»، «همیشه»، «اغلب»، «و»، «یا»، «درون»، «بیرون» و … برای تبدیل شدن به سوالات چالشی، جذابیت خاصی دارند!
کلمات را بشکنید!
به خواندن پاراگرافی که پیش روی شماست کفایت نکنید؛ سعی کنید مانند یک طراح سوال انواع برداشت‌هایی را که می‌توان از آن بخش داشت، بررسی کنید.
این کار در واقع شما را به ترکیبی خواندن عادت می‌دهد و باعث می‌شود تا بتوانید میان بخش‌های مختلف کتاب ارتباط برقرار کنید و به دانش مفهومی خود عمق ببخشید.
به عنوان مثال اگر در حال خواندن بخشی از کتاب هستید که از حشرات نیز سخن گفته شده است، می‌توانید کلمه حشرات را به این شکل بشکنید: گردش خون باز + فراوانترین و موفق‌ترین جانداران تاریخ زمین.
به عبارت دیگر اگر بخشی که در حال خواندن آن هستید، در جای دیگری از کتاب یا در زیست پایه‌های دیگر آورده شده کنار هم جمع‌آوری کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا مطالب در ذهن‌تان دسته‌بندی شود و در جواب دادن سوال‌های ترکیبی که طرح آن در سال‌های اخیر رواج بیشتری هم پیدا کرده است، عملکرد و سرعت بیشتری داشته باشید.
از حافظه تصویری خود کمک بگیرید.
قدرت حافظه تصویری معمولا دست کم گرفته می‌شود، در حالی‌که به خاطر سپردن متن و حتی تصویر صفحات کتاب و مرور آن به تعدد، باعث می‌شود صفحه کتاب عینا در ذهن شما نقش ببندد و گویی یک فایل اسکن شده با کیفیت از کتاب درسی خود را همیشه (حتی سر جلسه کنکور) همراه خود داشته باشید.
بر خلاف آنچه به نظر می‌رسد حافظه تصویری تنها مربوط به شکل‌های کتاب نمیشود؛ برخی از رتبه‌های کنکور از تلاش خود برای از حفظ گفتن و یادآوری یک فصل کتاب عین تصاویر آن و بدون نگاه کردن به کتاب سخن گفته‌اند.
این کار باعث می‌شود تا در بازیابی اطلاعات پیشرفت فوق‌العاده‌ای داشته باشید. بنابراین سعی کنید کتاب را بارها و بارها بخوانید و صفحات کتاب را در ذهن خود ثبت کنید، سپس کتاب را ببندید و سعی کنید آن را به یاد بیاورید. اگر در یادآوری بخشی از آن به مشکل برخوردید، آن بخش را علامت‌گذاری کنید تا دوباره به مطالعه آن بپردازید.
بخش دیگر حافظه تصویری مربوط به شکل‌های کتاب می‌شود؛ از اهمیت تصاویر کتاب حتما آگاه هستید اما به خاطر داشته باشید، باید تصاویر را به ترتیب یاد بگیرید و حفظ کنید. به عنوان مثال خیلی اهمیت دارد تا اجزای مغز یا چهار بخش معده گاو را به ترتیب به خاطر بسپارید.
خود را با منابع متعدد سردرگم نکنید!
اصلی‌ترین منبع شما برای مطالعه، کتاب درسی است اما در شروع سال تحصیلی خود جز آن یک کتاب کمک درسی (آموزشی) و یک کتاب کمک درسی معتبر و مناسب با سوالات استاندارد (مثل کنکور سراسری سال‌های گذشته و سوال‌های تالیفی استاندارد) تهیه کنید و با همان پیش بروید.
اگر بعد از کار کردن با آن متوجه شدید که توانایی‌های شما کتاب بیشتری می‌طلبد و یا لازم است سطح سوالات (آسان‌تر یا سخت‌تر) خود را تغییر دهید، کتاب‌های معتبر دیگری به منابع مطالعاتی خود بیفزایید.
مرور، مرور، مرور
علاوه بر اینکه باید مطالعه زیست‌شناسی در برنامه مطالعاتی هر روزتان باشد، همچنین باید مطالبی را که دفعات قبل به‌طور عمیق خوانده‌اید، بسیار مرور کنید.
رتبه ۴۶ کنکور تجربی ۹۵ که ۹۳.۴% از زیست‌شناسی کسب کرده بود، در مصاحبه‌ای که از او درباره اولین سوال زیست شناسی کنکور سال ۹۵ که غلط بود،
پرسیده بودند، گفت: «آنقدر کتاب درسی را خوانده بودم که احساسم این بود کسی نمی‌تواند از کتاب درسی تستی مطرح کند که من آن را بلد نباشم. کمی روی سوال ۱۵۶ مکث کردم و این سوال حدود یک دقیقه از زمان مرا گرفت. اما از نظر خودم مطمئن شدم که تست اشتباه است و با قطعیت می‌دانستم برای همه همین شرایط وجود دارد. برای همین نهایتا این سوال را رد کردم و با آرامش به ادامه سوالات پاسخ دادم.»
امکان ندارد، کتاب را عمیق و دقیق خوانده باشید، بتوانید میان بخش‌های مختلف آن ارتباط برقرار کنید و این‌ها را بارها و بارها تکرار کرده باشید و نتیجه‌ای زیر ۹۰% از این درس کسب کنید!
آزمون آزمایشی و تحلیل عملکردتان
آزمون آزمایشی به شما کمک می‌کند تا قبل از آزمون اصلی آموختههای خود را بسنجید و متوجه اشکالات خود شده و سعی کنید تا آنها را برطرف کنید.
اما آزمون آزمایشی تنها حاضر شدن در جلسه آزمون و مشاهده کارنامه نیست! بارها گفته‌ایم که مهم‌تر از شرکت در آزمون، تحلیل آن است. شما باید بعد از هر آزمون آزمایشی که شرکت می‌کنید، بررسی کنید که عملکرد بازیابی آموخته‌هایتان به چه صورت بوده است. این بررسی تنها مربوط به سوالاتی که اشتباه جواب داده‌اید، نمیشود بلکه باید سوالاتی را که درست جواب داده‌اید، بررسی کنید.
چه بسا که نکته‌های جدیدی که از نظر شما دور مانده بود، در پاسخ تشریحی ذکر شده باشد.
رتبه برترهای بسیاری بر این نکته تاکید می‌کنند که همواره نتیجه تست‌های خود را تحلیل می‌کرده‌اند. آنها حتی اگر سوال طولانی هم می‌بود و در هر خط هم چندین نکته وجود می‌داشت، باز سوالات را تحلیل کرده و نکات آن را یادداشت و در کتاب درسی‌شان حاشیه‌نویسی می‌کردند.
راهکار خواندن زیست‌شناسی برای تغییر رشته‌ای ها
اگر رشته دیپلم‌تان تجربی نبوده و یا در سال‌های گذشته وضعیت خوبی در درس زیست‌شناسی نداشتید، این بخش را با دقت بخوانید.
برای موفقیت در زیست‌شناسی کنکور ابتدا باید بدانید که این کتاب چه می‌گوید؛ سپس به این بپردازید که سوالات آن از شما چه می‌خواهد و در نهایت چطور می‌شود به بهترین شکل ممکن به سوالات پاسخ داد.
برای این کار لازم است تا ابتدا یک دور کامل کتاب‌ها را بخوانید، لازم نیست در دور اول مطالعه‌تان خیلی روی کلمات و قیدها زمان صرف کنید.
پس از اتمام یک دور کتاب به سراغ حل تست‌ها بروید تا بدانید از کدام بخش‌ها بیشتر سوال مطرح می‌شود و نحوه پرسش از آن بخش‌ها چگونه است.
لازم به ذکر است اگر امکان اینکه در دور اول به سراغ حل تست بروید، برایتان شدنی نیست، مشکلی به وجود نخواهد آمد. فقط ممکن است در ابتدا نتیجه دلخواه‌تان را از درصدهای کسب شده به دست نیاورید، اما ناامید نشوید و ادامه دهید.
حال که فهمیده‌اید کتاب چه می‌گوید و تست‌ها از شما چه می‌خواهد، نوبت پرداختن به دورهای بعدی مطالعه است تا بتوانید تسلط خود را بر بخش‌های مختلف کتاب و ارتباط برقرار کردن بین آنها بالا ببرید.
