شیوه‌های صحیح تست زنی

سؤال‌ها را به طور اجمالی بررسی کنید، راهنمایی ها را به دقت بخوانید و متوجه تعداد و نوع سؤال ها باشید و وقت خود را طبق ارزش سؤال‌ها زمان‌بندی کنید. این بررسی اجمالی می‌تواند به شما کمک بسیاری بکند و از احتمال بروز اشتباه در درک سؤالات جلوگیری نماید. همچنین گام اساسی برای شروع کار تست زنی است.

زمان، یکی از عواملی است که قبل از تست زدن و پاسخگویی به آزمون‌های تستی باید مدنظر باشد. یکی از مشکلاتی که داوطلبان در حین پاسخگویی به سؤال‌ها با آن روبرو می‌شوند، کم آوردن وقت و دستپاچه شدن آنهاست. برای برطرف نمودن این مشکل باید سعی کنید که وقت خود را با توجه به ارزش هر سؤال زمان‌بندی کنید و مدت زمانی که برای پاسخگویی به آن سؤال صرف می‌کنید، هماهنگ با تعداد سؤالات باشد. یکی از راه‌های موفقیت در کنکور، برگزاری آزمون‌های مشابه کنکور در منزل است. خوب است برای مهارت در تست زنی در منزل نیز، شرایطی شبیه به آزمون سراسری به وجود بیاورید و ساعتی را که زمان آن قابل تنظیم باشد در نظر بگیرید و به تعدادی از آزمون‌های سال های قبل سازمان سنجش با زمان مشخص پاسخ دهید.

سرعت عمل، باعث استفاده مطلوب ما از زمان می‌شود و در آزمون های تستی اهمیت بسزایی دارد. برخی از افراد در کارهایشان سرعت کمتری دارند. این گروه، بنا به دلایلی، بخشی از وقت خود را هدر می‌دهند. این زمان های از دست رفته در برخی از کارها و فعالیت ها چندان مشهود نیست، ولی در کارهایی چون تست‌زنی و بویژه سر جلسه کنکور اهمیت اساسی دارد. معمولاً کسانی که تمرکز بیشتری دارند و مطالب را خوب خوانده باشند در پاسخگویی حضور ذهن دارند و با سرعت عمل بیشتری پیش می‌روند، ولی برخی دیگر از افراد به دلیل کندی عمل و نه به خاطر فقدان تمرکز، وقت خود را از دست می‌دهند. این افراد باید بیشتر تمرین کنند و سرعت عمل خود را افزایش دهند. این افراد برای انجام این کار بهتر است که علت کندی عمل خود را تشخیص دهند و اقدام به رفع آن کنند. برای افزایش سرعت عمل می‌توانید زمانی را برای انجام کارهای خود و بویژه تست زدن اختصاص دهید و سپس سعی کنید که در این فاصله تعدادی تست بزنید و رفته رفته سعی کنید تعداد تست‌هایی را که در این فاصله زمانی می‌زنید، افزایش دهید.

نکته مهم دیگر در تست زدن، دقت است. در پاسخ به سؤال‌های چهار گزینه‌ای باید دقت کنید که خانه مورد نظر را اشتباه پر نکنید. خیلی از داوطلبان با آمادگی کامل سر جلسه حضور می‌یابند، ولی با یک بی‌دقتی، پاسخ سؤالی را در یک خانه دیگر که مربوط به سؤال دیگری است، پر می‌کنند و بدون توجه به شماره سؤال‌ها، همه پاسخ‌ها را تا آخر جابجا می‌زنند. این مشکل، یکی از شایع‌ترین بی دقتی‌ها در تست زنی است که باعث از بین رفتن وقت و نمره داوطلب می‌شود؛ به همین دلیل دقت کنید که در موقع پر کردن پاسخنامه دچار چنین اشتباهی نشوید و شماره هر سؤال را با شماره پاسخنامه تطبیق دهید. سؤال‌ها و جواب‌ها را دقیقاً بخوانید. نکات ریزی در سؤال‌های چهار جوابی هست که ممکن است خواننده را دچار اشتباه کند که در زیر به آنها اشاره می‌کنیم.

اکثر اشتباهاتی که در هنگام تست زدن پیش می‌آید مربوط به افعال جملات است. سؤالاتی که آخرشان با کلماتی چون «می‌شود» و «نمی‌شود»، «می‌باشد» و «نمی‌باشد»، «است» و «نیست» و … تمام می‌شود، ممکن است داوطلب را دچار خطا کند. عدم دقت در هنگام تست زدن موجب می‌شود که فرد گزینه اشتباه را انتخاب کند. پاسخ هایی که از نظر قواعد دستوری با سؤال هماهنگی ندارند، غالباً غلط هستند؛ مثلاً صورت مساله به صورت جای خالی است و از شما خواسته ‏می‏شود که جاهای خالی را با جواب درست پرکنید و یکی از گزینه ها اصلاً مناسب آن جای خالی نیست؛ چرا که از لحاظ دستوری جایش آنجا نیست.

نکته دیگر اینکه در آزمون‌های چهار گزینه‌ای معمولاً چهار گزینه شباهت زیادی به هم دارند و ممکن است که داوطلب با خواندن اولین گزینه، آن را صحیح بداند و از خواندن سه گزینه دیگر خودداری کند. توجه داشته باشید که چهار گزینه را حتماً بخوانید و با مقایسه کردن، آنها را انتخاب کنید.

در سؤالات جور کردنی، بتدریج که موارد را باهم جور می‌کنید، آنها را حذف کنید؛ در این صورت، پاسخ ها کمتر خواهند شد و احتمال کاربرد مجدد آنها کاهش خواهد یافت. در موقع حدس زدن، معمولاً اولین حدس شما درست است؛ بنابراین، زیاد وسواس به خرج ندهید تا جواب را عوض کنید؛ مگر در مواقعی که مطمین هستید حدس اول شما غلط بوده است. پاسخ هایی را که می‌بینید غلط است، کنار بگذارید و بدین طریق تعداد پاسخ‌ها را محدود کنید تا احتمال پیدا کردن پاسخ صحیح را بیشتر کنید.

تست زنی باید در سه مقطع انجام شود. مقطع اول که همزمان با شروع مطالعه مباحث درسی است؛ یعنی هر مبحثی که خوانده می‌شود، باید تست‌های همان مبحث را زد. مقطع دوم زمانی است که مباحث و کل کتاب تمام می‌شود و باید تست همه مباحث را زد، و مقطع سوم زمانی است که کل دروس تمام شده باشد و حالا باید تست سال‌های قبل را زد. این تست‌های مختلط و تست کنکور سال‌های قبل باعث می‌شود که شخص عادت کند تا در یک زمان تست دروس مختلف را بزند و آنها را با یکدیگر خلط نکند؛ یعنی براحتی بتواند در یک زمان تست ریاضی، شیمی، فیزیک، ادبیات و … را بزند و در این میان، آنچه را که در ذهن دارد گم نکند.

علاوه بر مطالعه دقیق، آنچه در کنکور اهمیت دارد، آشنایی با نوع سؤالات تستی است. مسلماً کسی که با شیوه پاسخ به سؤالات تستی آشنایی داشته باشد، در آزمون بهتر عمل می‌کند تا افرادی که هیچ گونه آشنایی با این گونه سؤالات نداشته باشند و این کار با تمرین، آسان می‌شود. با اینکه تا کنکور، زمان زیادی باقی نمانده است، اما شما داوطلب عزیز می‌توانید در همین مدت کم نیز، چندین آزمون از سؤالات کنکور سال‌های قبل را به شیوه کنکور سازمان سنجش در خانه برگزار کنید تا هم با سؤالات کنکور بیشتر آشنا شوید و همین‌طور مهارت تست زنی خود را بالا ببرید.

خیلی از عوامل می‌توانند شیوه پاسخ فرد به سؤالات را تحت تاثیر قرار دهند. اگر فرض کنیم که تمام شرایط مطلوب وجود داشته و فرد با آگاهی کامل در جلسه امتحان حضور پیدا کرده باشد، شیوه تست‌زنی، عامل بسیار مهمی است که به صورت یک کانال ارتباطی دانسته‌های او را بر پاسخنامه منتقل می‌کند. موارد ساده‌ای چون افزایش سرعت عمل، دقت و رعایت نکاتی در مورد شیوه پاسخ دادن به سؤال ها، می‌توانند کارآیی شما را بالا ببرند.

1-    با آمادگی کامل و بموقع در سر جلسه امتحان حاضر شوید. وسایل مورد نیاز مثل مداد، پاک کن، تراش و ساعت را به همراه داشته باشید؛ با انجام این کار، همه چیز در دسترس شما خواهد بود و بخشی از زمان شما برای پیدا کردن آنها هدر نمی رود.

2-    با اطمینان خاطر و آرامش کامل در امتحان شرکت کنید،مثبت اندیشی کنید و همواره این جملات را در ذهن خود تکرار کنیدکه: «من برای امتحان کاملاً آماده‌ام و بخوبی از عهده آن بر می‌آیم». نگرانی را از خود دور کنید و هر گاه احساس نگرانی کردید، چند نفس عمیق بکشید تا آرام شوید. قبل از امتحان نیز با دوستانتان راجع به اضطراب و دلشورهصحبت نکنید. بهتر است بدانید که نگرانی همچون یک بیماری مسری قابل سرایت به دیگران است.

3-    در ابتدا نگاهی گذرا به سؤالات بیندازید و بخش کوچکی از وقت خود را برای این کار صرف کنید. کلمات کلیدی را (در سؤالات) مشخص کنید و برای پاسخ دادن به سؤالات زمان‌بندی کنید. در حالی که سؤالات را می‌خوانید، نکاتی را که به ذهنتان می‌رسد و می‌تواند مفید باشد، در کنار آنها یادداشت کنید.

4-     برای پاسخگویی به سؤالات از یک برنامه منظم پیروی کنید. ابتدا به سؤالات ساده‌تر پاسخ دهید و بعد به آنها که نمره بیشتری دارند و سپس بترتیب به سؤالاتی کهمشکل‌تر هستند،جواب دادن به آنها وقت بیشتری می‌گیرد ونمره کمتری دارند، پاسخ دهید. سعی کنید که از گزینه‌های طولانی فرار نکنید. گزینه‌ای که بررسی آن به ظاهر مشکل‌تر است، خیلی اوقات در تست‌های جست و جو کردنی همان گزینه جواب است.

5-    وقتی روی یک تست انرژی گذاشتید و برای یافتن جواب فکر کردید و نهایتاً به دو گزینه تردیدی رسیدید، با خود نگویید که بعداً اگر به سراغ آن بیایید، شاید راه بهتری به ذهنتان برسد؛ بلافاصله جواب را همان موقع انتخاب کرده و به احساس اولیه خود در مورد جواب عمل کنید. رد شدن از تست و بازگشت دوباره، مستلزم صرف وقت اضافی و بررسی دوباره تست است؛ بدون اینکه اطلاعات اضافه‌تری به شما بدهد یا شک شما را برطرف سازد.

6-     بسیاری از داوطلبان در جلسه آزمون، اگر با چند سؤال دشوار مواجه شوند، ناگهان دستپاچه می‌شوند و نظم ذهنی خود را از دست می‌دهند و احساس می‌کنند که همه کنکور را از دست داده‌اند. این گونه داوطلبان فکر می‌کنند که دیگران به همه سؤال‌ها پاسخ می‌دهند و فقط آنها هستند که نمی‌توانند به سؤال‌ها جواب دهند. متاسفانه اگر سؤال‌های آزمونی دشوار باشد، دانش‌آموزان قوی‌تر بیشتر آسیب می‌بینند؛ چرا که می‌خواهند به تمام یا اکثر سؤال‌ها پاسخ صحیح دهند؛ اما بد نیست بدانید برخی از کسانی که در بهترین و دشوارترین رشته های دانشگاهی قبول شده‌اند، در بعضی از درس‌ها نمره قابل توجهی به دست نیاورده‌اند. اگر دیدید که نمی‌توانید به چند سؤال متوالی پاسخ دهید، خود را نبازید و مطمین باشید که دیگران هم وضع شما را دارند. اعتماد به نفس داشته باشید. داشتن روحیه، در هر مسابقه‌ای سرنوشت‌ساز است؛ از جمله در این مسابقه علمی که کنکور نام دارد. باید بر اعصاب خود تسلط داشته باشید و درست مانند یک شطرنج باز ماهر یا یک فرمانده نظامی، در سخت‌ترین شرایط تصمیم بگیرید که چه کار کنید و بهترین کار در هر لحظه کدام است. شما باید در چنین لحظه‌ای تشخیص دهید که کدام تست را باید رها کنید، به کدام تست جواب دهید و چگونه زمان را تنظیم نمایید. اگر هنگام حل چند تست پیاپی، چیزی به ذهنتان نرسید، چند لحظه مکث کنید و همراه با تنفس عمیق و تمرینات تن آرامی و در صورت امکان خوردن کیک و بیسکویت و کشمش و تنقلات، دقیقه ای استراحت نمایید و سعی کنید که به مغز خود اکسیژن و به بدن خود قند کافی برسانید. انجام این کار باعث می‌شود تا کارآیی مغز شما بهتر شود.

7-    اگر در یک درس تسلط بیشتری دارید، ترتیب جواب دادن به سؤال‌ها را تغییر ندهید. نظم و ترتیب سؤالات در دفترچه آزمون سراسری، کاری سنجیده و فکر شده است و درس‌ها را به طور تصادفی پشت سر هم مطرح نمی‌کنند و در این کار حتماً صلاح دانش آموزان و داوطلبان در نظر گرفته می‌شود؛ پس بهتر است که شما هم به همان ترتیبی که سؤال‌ها در دفترچه مطرح شده است، به آنها پاسخ دهید. در سال‌های گذشته در آزمون سراسری، ابتدا سؤال های عمومی مطرح شده است تا داوطلبان آرامش و اعتماد خود را باز یابند و سپس سؤالات اختصاصی مطرح می‌شود.  در سؤالات تخصصی نیز ترتیب دروس مختلف بر مبنای کارشناسی دقیق صورت گرفته است و شما نباید به علت عدم تسلط در یک درس و تسلّط بیشتر در درس دیگر، ترتیب پاسخگویی به سؤالات را تغییر دهید؛ اما اگر نگران هستید که مثلاً با پاسخ دادن به سؤالات یک درس، زمان کافی برای پاسخگویی به سؤالات درس دیگری را که به نظرتان مهم‌تر است، نداشته باشید، به نکات بعدی توجه فرمایید.

8-     برای مورد بالا یک استثناء وجود دارد و آن هم داوطلبانی هستند که موفق به خواندن همه دروس نشده‌اند. این گروه باید به سراغ درس‌هایی بروند که آنها را مطالعه کرده‌اند و سپس به پاسخگویی سؤالات ساده دروسی که مطالعه نکرده‌اند، اما مطالبی از آن را از بحث‌های کلاس و … به یاد دارند، بپردازند. این گروه از داوطلبان، بعد از اینکه تمام سؤالات ساده همه درس‌ها را جواب دادند و مطمین شدند که دیگر سؤال ساده‌ای برای جواب دادن وجود ندارد، مدت مشخصی را بسته به زمان باقی مانده (مثلاً نیم ساعت) برای درس‌های با ضریب بالاتر (درس های ضریب 4) کنار بگذارند و سعی کنند که سؤالات بیشتری از آن درس‌ها را در حد امکان جواب دهند. درواقع، این گروه از داوطلبان باید سعی کنند هیچ درسی را کنار نگذارند و در هر درس به دنبال سؤال‌هایی بگردند که جواب آنها را می‌دانند، و اگر در یک درس فقط سه یا چهار سؤال را پیدا کردند که می‌توانستند به آن سؤالات جواب دهند، امیدوار باشند؛ زیرا با همین شرایط هم می‌توانند نتیجه‌ای در حد تلاششان کسب کنند.

9-    دروسی در کنکور وجود دارند که بسیاری از داوطلبان به خاطر سختی یا حجم زیادشان از مطالعه آن دروس صرف نظر می‌کنند. این درس ها می تواند برای داوطلبانی که به فکر رتبه‌ها و رشته های خوب هستند، بسیار کمک کند؛ پس اگر مطالعه و آمادگی شما در این درس‌ها زیاد است، حتماً زمان مناسبی از پاسخگویی را به این درس‌ها اختصاص دهید.

10- کسانی که یک درس را به طور کامل کنار می‌گذارند، خواه به این دلیل که آن درس ضریب کمتری دارد یا اینکه آن درس را بلد نیستند، کاملاً اشتباه می‌کنند؛ البته به جز موارد استثنایی، آن هم با نظر مشاور و کارشناس، کنار گذاشتن مطالعه یک درس اشتباه است. می‌توانید بخش های دشوار یک درس را کنار بگذارید، اما حذف کامل یک درس خطاست؛ مثلاً داوطلبان گروه ریاضی، گاهی اوقات به سؤالات درس شیمی پاسخ نمی‌دهند و برخی از داوطلبان گروه‌های آزمایشی علوم تجربی و علوم انسانی درس ریاضی را حذف می‌کنند. این کار باعث می شود تا دسته ای از داوطلبان که برای این دروس وقت می‌گذارند، بسیار موفق تر باشند.

11- هنگام پاسخ دادن به تست‌ها، به هیچ وجه وقت خود را صرف سؤالات وقت گیر یا دشوار نکنید و در ابتدا فقط به سؤال هایی که می‌توانید در وقت مقرر پاسخ دهید، بپردازید. برخی از سؤال‌ها را که پاسخ آن را می‌دانید، ولی تشخیص می‌دهید وقت گیر باشند و پاسخ دادن به آنها به زمان زیادی ( بیش از وقت مقرر) نیاز دارد، با علامت ضربدر مشخص کنید و با قاطعیت و خونسردی از آن سؤال‌ها عبور کنید. به این نکته توجه داشته باشید که در کنکور سؤالات ساده و دشوار به یک اندازه نمره خواهد داشت؛ پس بهتر است که در زمان ثابت به چند سؤال ساده پاسخ دهید تا یک سؤال دشوار.ممکن است که پاسخ سؤالاتی را اصلاً بلد نباشید یا برایتان بسیار دشوار باشند. این گونه سؤال‌ها را با علامت « ـ » مشخص کنید و فوراً از آنها رد شوید.

12- هیچ سؤالی را نخوانده رد نکنید؛ زیرا ممکن است که پس از چند سؤال دشوار، چند سؤال ساده پیدا کنید. هر چقدر هم که تعداد سؤال های وقت گیر یا دشوار زیاد باشد، نگران نشوید و سؤال‌های بعدی را با آرامش و بترتیب بخوانید تا سؤال های ساده تر را بیابید. پس از اینکه یک بار سؤالات هر درس را مطالعه کردید و به سؤال های ساده تر پاسخ دادید، فوراً سؤالات درس بعدی را آغاز نمایید. پس از آن که یک بار  تست‌های تمام دروس را مطالعه کردید، به ساعت خود نگاه کنید و ببینید که چقدر از کل زمان کنکور باقی مانده است. تا همین جا موفقیت بزرگی نصیب شما شده است؛ زیرا تمام سؤال‌هایی را که بخوبی بلد بوده اید، پاسخ داده اید و پس از جلسه کنکور افسوس نخواهید خورد که وقت کم آورده‌و برخی از سؤال‌های خیلی ساده را از دست داده‌اید. اکنون وقت باقی مانده را به سؤال های وقت گیر اختصاص دهید. چند سؤال را که می‌توانید پاسخ دهید ولی وقت بیشتری می‌خواهند، با توجه به ضریب  و اهمیت آن درس در رتبه خود، انتخاب کنید. شاید جواب بعضی از تست‌ها را که در نخستین بار فراموش کرده بودید، اکنون به خاطر بیاورید. به هر حال باید وقت مانده را بخوبی بین تست‌های وقت گیر تقسیم کنید.

13- تمام صفحات دفترچه سؤالات را بخوبی بررسی کنید و مراقب باشید که بعضی از صفحات یا بعضی از سؤال‌ها را فراموش نکرده باشید.

14- پس از هر پنج یا ده سؤال، یک بار، شماره تست‌ها را در دفترچه سؤالات با شماره پاسخنامه مطابقت دهید. اگر این کار را نکنید، ممکن است در پایان متوجه شوید که شماره سؤال دفترچه با شماره پاسخنامه مطابقت ندارد؛ در این صورت، دست پاچه می‌شوید و یافتن محل تستی که جابجا زده‌اید، در میان انبوه تست‌ها دشوار می‌شود.

15- تعدادی از داوطلبان در دفترچه به سؤالات پاسخ می‌دهند و در پایان جواب‌ها را به پاسخنامه منتقل می‌کنند. این روش خطرناک است و ممکن است که وقت تمام شود و شما فرصت نکنید جواب‌ها را به پاسخنامه انتقال دهید.

16- اگر سؤالات از حد معمول دشوارتر باشد، معمولاً داوطلبان قوی بیشتر لطمه می‌خورند؛ بنابراین، به این فکر نباشید که به تمام سؤالات پاسخ دهید. ممکن است سؤال اول یک درس خیلی دشوار، وقت گیر یا کاملاً ابتکاری باشد، و اگر شما قصد جواب دادن به تمام سؤالات را داشته باشید، مضطرب و آشفته شوید؛ پس از همین حالا خود را آماده کنید که ممکن است به چند سؤال متوالی پاسخ ندهید و بدون نگرانی از آنها عبور کنید.

17- سؤالاتی که به صورت تصادفی پاسخ داده می‌شود، شانس موفقیت فرد را کمتر می‌کند؛ چون هر پاسخ منفی، نمره‌ای منفی در پی دارد؛ بنابراین، تا جایی که امکان دارد از انتخاب پاسخ های تصادفی پرهیز کنید.

18-  در انتها، تمام سؤالات را مرور کنید ومطمین شوید که به همه سؤالاتی که می دانستید، پاسخ داده اید.