راهکارهای سریع درمان استرس و اضطراب شدید

آشنایی با اختلال استرس و اضطراب شدید

اختلال استرس و اضطراب شدید یا حاد یک وضعیت روانی است که می تواند بلافاصله پس از یک رویداد یا حادثه آسیب زا رخ دهد. رابطه نزدیکی بین اختلال استرسی حاد (ASD) و اختلال استرسی پس از آسیب روانی (PTSD) وجود دارد.

برخی افراد بعد از اختلال استرسی حاد یا ASD، اختلال PTSD را هم تجربه می کنند. طبق گزارش‌های اداره امور سربازان ایالات متحده آمریکا، تقریبا 19 درصد افراد پس از وقوع رویداد آسیب زا، دچار اختلال ASD می‌شوند.

افراد مختلف به رویدادهای آسیب زا به گونه ای متفاوت پاسخ می دهند، اما آگاهی از اثرات فیزیکی و روانی بالقوه‌ای که پس از چنین رویدادهای رخ می‌دهند، اهمیت زیادی در درمان استرس و اضطراب شدید دارد.

اختلال ASD با واکنشهای استرسی حاد مشخص می شود که ممکن است در ماه اول پس از قرارگیری فرد در معرض یک رویداد آسیب زا رخ دهند.

برخی بیماران مبتلا به ASD، اختلال استرسی پس از آسیب روانی (PTSD) را نیز تجربه می کنند که فقط پس از چهار هفته پس از قرارگیری در معرض تروما تشخیص داده می شود و درمان استرس و اضطراب شدید با هدف کاستن علائم پاسخهای استرسی حاد و پیشگیری از گسترش آن به PTSD انجام می شود.

در این مطلب، در مورد درمان اختلال استرس و اضطراب شدید و علائم و علل ایجاد آن بحث می کنیم.

اختلال استرس و اضطراب شدید چیست؟

تجربه اختلال روان شناختی، پس از رویداد آسیب زا، نشانه ASD است. اختلال ASD تشخیص روان شناختی نسبتا جدیدی است. فرد مبتلا به ASD بلافاصله پس از رویداد آسیب زا، اختلال روانی را تجربه می کند.

اختلال استرس و اضطراب شدید یا ASD یک وضعیت گذرا است و معمولا علائم به مدت 3 تا 30 روز پس از رویداد آسیب زا ادامه می یابد.

اگر علائم فرد بیش از یک ماه طول بکشد، پزشک معمولا این افراد را از لحاظ ابتلا به نوع شدید و دائمی این افسردگی یعنی اختلال PTSD ارزیابی خواهد کرد.

علائم استرس و اضطراب شدید چیست؟

افراد مبتلا به ASD، علائم مشابه با علائم PTSD و سایر اختلالات استرسی را تجربه می کنند.

علائم ASD در پنج گروه کلی زیر قرار می گیرند:

• علائم نفوذ افکار منفی. این کار زمانی رخ می دهد که فرد قادر به توقف مجدد رویداد آسیب زا از طریق مرور خاطرات، و یا رویاها نیست.

• خلق منفی یا نامناسب. فرد ممکن است افکار منفی، غم و اندوه و بی حوصلگی و خلق پایین را تجربه کند.

• علائم تجزیه ای یا گسیختگی. این علائم می تواند شامل حس تغییر در واقعیت، عدم آگاهی از محیط پیرامون و ناتوانی در به یاد آوری بخشهایی از رویداد آسیب زا باشد.

• علائم اجتنابی. افراد مبتلا به این علائم عمدتا از افکار، احساسات، افراد یا مکانهای مرتبط با رویداد آسیب زا دوری می کنند.

• علائم ﺑﺮاﻧﮕﯿﺨﺘﮕﯽ. این علائم می تواند شامل بی خوابی و سایر اختلالات خواب، دشواری در تمرکز و بی-حوصلگی یا پرخاشگری، که می تواند به صورت کلامی یا فیزیکی باشد، است. فرد همچنین ممکن است دچار دلواپسی شود یا محتاط باشد و به راحتی دچار هول و تشویش ناگهانی شود.

افراد مبتلا به ASD ممکن است به اختلالات بهداشت روانی دیگری نظیر اضطراب و افسردگی دچار شوند.

علائم اضطراب شامل موارد ذیل هستند:

• احساس وقوع فاجعه قریب الوقوع

• نگرانی بیش از حد

• دشواری در تمرکز

• خستگی

• بی قراری

• مواجهه با افکار رقابت با دیگران

علائم افسردگی شامل موارد ذیل هستند:

• دائما احساس ناامیدی، غم و اندوه یا بی حالی می کند

• خستگی

• گریه غیرمنتظره

• علاقه خود را به فعالیتهایی که زمانی لذت بخش بودند را از دست می دهد

• اشتها یا وزن بدن تغیر می کند

• به خودکشی یا خودزنی یا خود آسیب رسانی فکر می کند

تمامی این علائم، زندگی بیمار را به شدت دچار مشکل می‌کنند و به همین علت آشنایی با روش درمان استرس و اضطراب شدید بسیار لازم است. در ادامه مطلب به بررسی علل وقوع این اختلال و راه‌های درمان استرس و اضطراب شدید خواهیم پرداخت.

علل بروز اختلال استرس و اضطراب شدید

پس از تجربه یک یا چند رویداد آسیب زا، افراد ممکن است دچار اختلال ASD شوند که درمان استرس و اضطراب شدید در اسرع زمان را لازم دارند. رویداد آسیب زا می تواند سبب آسیب جسمی، عاطفی و روانی قابل توجه باشد.

رویدادهای آسیب زای احتمالی می تواند شامل موارد ذیل باشد:

• مرگ یک عزیز

• تهدید به مرگ و یا آسیب جدی

• بلایای طبیعی

• تصادفات وسیله نقلیه موتوری

• تعرض جنسی یا تجاوز جنسی، یا خشونت خانوادگی

• ابتلا به بیماری لاعلاج

• زنده ماندن پس از یک آسیب مغزی شدید

عوامل خطرزا

فرد می تواند ASD را در هر نقطه از زندگی خود بروز دهد. با این حال، برخی افراد ممکن است خطر بیشتری برای بروز این بیماری داشته باشند.

عوامل افزایشی خطر ابتلای فرد به ASD شامل موارد زیر هستند:

• تجربه قبلی، مشاهده عینی یا داشتن آگاهی در مورد رویداد آسیب زا

• داشتن سابقه از سایر اختلالات بهداشت روانی

• داشتن سن کمتر از 40 سال

• مونث بودن

روش تشخیص اختلال استرس و اضطراب شدید

پزشک یا متخصص بهداشت روان می تواند اختلال ASD را تشخیص دهد. آنها سوالاتی در مورد رویداد آسیب زا و علائم فردی می پرسند. متخصص مراقبتهای بهداشتی معمولا ASD را در صورتی که یک فرد 9 علامت یا بیشتر ASD را طی یک ماه از وقوع حادثه بروز دهد، تشخیص می دهد.

علائمی که پس از این مدت زمان ظاهر می شوند یا بیش از یک ماه طول می کشند ممکن است نشان دهنده بروز اختلال PTSD باشد.

برای تشخیص ASD، متخصص مراقبتهای بهداشتی نیز سایر علل احتمالی از جمله موارد زیر را بررسی خواهد کرد:

• سایر اختلالات روانی

• مصرف مواد

• بیماریهای پزشکی زمینه ای

روش درمان استرس و اضطراب شدید

برای درمان استرس و اضطراب شدید، درمانگر از نزدیک فرد بیمار را معاینه می‌کند تا طرح درمان مطابق با نیازهای فردی او را ایجاد کند. درمان ASD بر کاهش علائم، بهبود مکانیزمهای مقابله و پیشگیری از PTSD تمرکز دارد.

در ابتدا رفتاردرمانی شناختی با محوریت تروما (CBT) به عنوان درمان اولیه بیماران مبتلا به استرس و اضطراب شدید، پیشنهاد می‌شود.

هیچ آزمایش بالینی در مقایسه با CBT با محوریت تروما با سایر مداخلات با اثربخشی در درمان ASD یا پیشگیری از اختلال استرسی پس از آسیب (PTSD) وجود ندارد. CBT با محوریت تروما، گسترده ترین مورد مطالعه شده درمانی ASD با گسترده ترین شواهد اثربخشی می باشد.

برخی از گزینه های درمان استرس و اضطراب شدید، شامل موارد ذیل هستند:

• رفتار درمانی شناختی (CBT). پزشکان معمولا CBT را به عنوان درمان اولیه برای افراد مبتلا به ASD توصیه می کنند. درمان CBT شامل معاینه توسط متخصص بهداشت روانی آموزش دیده برای ایجاد راهکارهای موثر مقابله می باشد.

• ذهن آگاهی یا حضور ذهن. مداخلات مبتنی بر ذهن آگاهی، روشهای مدیریت استرس و اضطراب را آموزش می دهند. این می تواند شامل تمرینهای مدیتیشن و تنفس نیز باشد.

• دارو درمانی. متخصص مراقبتهای بهداشتی ممکن است داروهای ضدافسردگی یا ضدتشنج را برای کمک به درمان علائم فردی تجویز کند.

درمان CBT برای بیماران مبتلا به ASD معمولا باید توسط متخصص آموزش دیده در طی 6 جلسه هفتگی به مدت 60 تا 90 دقیقه ارائه شود؛ جلسات اضافی را می توان در صورت لزوم به آن اضافه کرد.

معمولا درمان استرس و اضطراب شدید، حداقل دو هفته پس از قرارگیری در معرض تروما انجام می شود. این کار به فرد اجازه کاهش زمان اضافی برای علائم گذرا و سهولت برای محرکهای استرس زای پس از تروما را می دهد.

شروع درمان باید نسبت به سایر رویدادهای استرس زای ناشی از تروما تنظیم شود. اگر حواس بیمار با رویدادها و یا تجربیات مربوط به تروما مانند درد، جراحی، اقدامات قانونی، جابجاسازی یا سایر محرکهای استرس زا پرت شود، آنگاه متمرکز شدن بر درمان برای بیمار سخت خواهد شد.

قراردادن فرد در معرض یادآوری مجدد حادثه به منظور شناخت آن و کاهش اثرات منفی بیماری، بخشی از درمان استرس و اضطراب شدید است و زمانی اثربخش است که به عنوان تک درمان از نوع درمان‌های شناختی برای درمان استرس و اضطراب شدید در بیماران مبتلا به ASD ارائه شود.

البته، برای برخی بیماران مبتلا به ASD، ممکن است درمان استرس و اضطراب شدید با این روش به چند ماه تأخیر نیاز داشته باشد که این بیماران دارای علائم زیر هستند:

● اجتناب و یا پاسخهای گسیختگی شدید، چون این عوارض ممکن است پاسخهای استرسی شدیدی که ممکن است با درمان شناختی پیچیده شوند را نشان دهد.

● واکنش اولیه به خشم، چون خشم اغلب به تمرینات مواجهه یا در معرض قرارگیری پاسخ بهینه نمی-دهد و ممکن است به درمان شناختی پاسخ بهتری بدهد.

● واکنش شدید به غم و اندوه، چون درمان‌هایی که فرد را در معرض یادآوری مجدد بیماری قرار می‌دهند، ممکن است سوگواری عادی را پیچیده تر کند.

● ریسک قابل توجه به خودکشی، چون این بیماران به مدیریت خودکشی نیاز دارند.

برای بیماران مبتلا به اضطراب و تشویش شدید یا اختلال خواب، درمان کمکی با بنزودیازپین بجای سایر داروها پیشنهاد می‌شود.

برخی داروها برای درمان استرس و اضطراب شدید عبارتند از:

خانواده داروهای بنزودیازپین- آزمایشات غیرتصادفی درمان با بنزودیازپین و تجربیات بالینی نشان می-دهد که بنزودیازپین‌ها ممکن است برای درمان استرس و اضطراب شدید یا اختلال خواب بلافاصله پس از یک رویداد آسیب زا مفید باشند.

استفاده طولانی مدت ممکن است زیان آور باشد.

پروپرانولول – پروپرانولول در خصوص درمان درمان استرس و اضطراب شدید به صورت فوری پس از یک حادثه آزمایش شده است و در اغلب موارد یک روش درمانی موفق بوده است.

مورفین – چندین مطالعه در زمینه استفاده از مورفین برای درمان استرس و اضطراب شدید انجام شده‌اند که نشان می‌دهند این ماده با کاهش نوراپی نفرین سبب کنترل درد و ناراحتی در 48 ساعت اول پس از حادثه می‌شود.

بیشتر بخوانید :

مشکل نوسان مطالعه کنکور و عدم پیوستگی در مطالعه

چگونه در ماه رمضان مطالعه با کیفیت داشته باشیم ؟

مهارت در تست ‌زنی حرفه ای

پیشگیری از ابتلا به استرس و اضطراب شدید

اجتناب از وقوع رویدادهای آسیب زای روانی، همیشه امکان پذیر نیست. با این حال، روش هایی برای کاهش خطر بروز اختلال درمان استرس و اضطراب شدید پس از وقوع چنین رویدادهایی وجود دارد.

این روش‌ها شامل موارد ذیل هستند:

• مشورت با پزشک یا متخصص بهداشت روانی

• تقاضای کمک از خانواده و دوستان

• درمان سایر اختلالات روانی

خلاصه مطلب

استرس و اضطراب شدید یک بیماری نادر نیست و می تواند پس از تجربه رویداد آسیب زا رخ دهد. افرادی که شغل آنها در معرض رویدادهای آسیب زا می باشد، ریسک بالاتری به بروز این اختلال دارند و به درمان استرس و اضطراب شدید نیاز زیادی دارند.

اختلال استرس و اضطراب شدید رابطه نزدیکی با اختلال موسوم به PTSD دارد و اکثر بیماران علائم مشابهی دارند.

البته ASD بیماری کوتاه مدتی است که معمولا در عرض یک ماه برطرف می شود، اما PTSD یک بیماری مزمن است که نوع بلندمدت این اختلال محسوب می‌شود.

هدف از درمان استرس و اضطراب شدید، کاهش علائم و کمک به فرد می باشد تا راهکارهای موثر مقابله با این اختلال را یاد بگیرد.

گزینه های درمان استرس و اضطراب شدید شامل درمان رفتاری شناختی یا CBT، روشهای ذهن‌آگاهی و دارو درمانی هستند.

تماس‌داشتن با دوستان، خانواده و افراد اجتماع نیز می تواند به فرد کمک کنند تا احساسات خود را ارزیابی کند و پس از وقوع یک رویداد آسیب زا به زندگی سلامت خود ادامه دهد.