راهکارهاي ساده و عملي براي گذراندن روز آزمون

کم کم به آخرين مرحله کنکور، يعني روز آزمون و سنجش داوطلبان نزديک مي‌شويم.

در روز برگزاري آزمون سراسري، تمام تلاش و دانسته‌هاي شما عزيزان با آزمون تستي سنجيده مي‌شود، و اينکه شما چقدر در اين خصوص توانايي داشته باشيد و چگونه با امتحان تستي برخورد کنيد مهم‌ترين بخش کار است. براي اينکه از نتيجه تلاش خود، بهترين نتيجه را بگيريد، اقدامات و نکاتي وجود دارد که بايد در جلسه آزمون به آنها توجه کنيد، و اگر اين راهکارهاي ساده و عملي را انجام دهيد، مطمين باشيد که در حد مطالعه‌اي که داشته و وقتي که براي آمادگي در کنکور گذاشته‌ايد، کنکور را به راحتي هر چه تمام‌تر پشت سر خواهيد گذاشت؛ پس موارد زير را به خاطر بسپاريد:

برخي از داوطلبان به محض شروع آزمون، روحيه خود را باخته و با دستپاچگي و استرس، آزمون خود را آغاز مي‌کنند. عده‌اي از داوطلبان نيز به محض ديدن چند سؤال سخت، به کلي روحيه خود را از دست مي‌دهند و ديگر نمي‌توانند از توانايي‌ها و اطلاعات خود استفاده نمايند. مهم‌ترين کار قبل از شروع آزمون، اين است که به خودتان آرامش بدهيد و بگوييد که حتماً مي‌توانيد اين آزمون را به خوبي پشت سر بگذرانيد و اصلاً از اين بابت نگراني نخواهيد داشت.

به حرف‌هاي نااميد کننده، يا افرادي که خواسته يا ناخواسته به نگراني شما دامن مي‌زنند، توجه نکنيد. يک سوره قرآن يا آيه الکرسي را بخوانيد و به مطالعه سؤالات مشغول شويد. وقتي به سؤالات سخت رسيديد، بايد بر اعصاب خود تسلّط داشته باشيد.

در سر جلسه آزمون، به اينکه چرا کم مطالعه کردم يا کاش اين قسمت را خوانده بودم، فکر نکنيد. به جاي اينکه به زمان گذشته و کارهاي نکرده خود افسوس بخوريد، به دانش خود مراجعه کنيد و با ديدي روشن، به سؤالات پاسخ دهيد. درست مانند يک شطرنج باز ماهر يا يک فرمانده نظامي، در سخت‌ترين شرايط تصميم بگيريد که بايد چه کار کنيد و بهترين کار در هر لحظه کدام است. در هر لحظه بايد تشخيص دهيد که کدام تست را بايد رها کرد، به کدام تست بايد جواب داد و چگونه بايد زمان را تنظيم نمود.

در هر درس به دنبال سؤال‌هايي بگرديد که جواب آنها را مي‌دانيد.

اگر در يک درس، فقط سه يا چهار سؤال را پيدا کرديد که مي‌توانيد به آنها جواب دهيد، اميدوار باشيد.

با همين شرايط هم مي‌توانيد نتيجه‌اي در حد خودتان بگيريد.

به خودتان اميدواري بدهيد و با خودتان بگوييد وقتي که اين سؤال‌ها براي من دشوار است، پس براي بقيه داوطلبان هم همين طور است.

     اگر جزو داوطلبان قوي هستيد و با چند سؤال سخت مواجه شديد، به خاطر داشته باشيد که خيلي خودتان را درگير اين گونه سؤالات نکنيد و براي آنها زمان نگذاريد.

اگر سؤالات از حد معمول، دشوارتر باشد، معمولاً داوطلبان قوي بيشتر لطمه مي‌خورند؛ زيرا به دليل ميزان مطالعه و کوششي که داشته‌اند، تلاش مي‌کنند که به همه سؤالات پاسخ دهند، و اين موضوع ممکن است زمان زيادي را از شما بگيرد.

اگر شما قصد جواب دادن به تمام سؤالات را داشته باشيد، مضطرب و آشفته خواهيد شد؛ پس، از همين حالا خود را آماده کنيد که ممکن است چند سؤال متوالي دشوار باشند و شما نتوانيد در زمان لازم يا به طور کلي به آنها پاسخ دهيد؛ بنابراين، تمرين کنيد تا بدون نگراني، از آنها عبور نماييد.

اگر بعد از چند سؤال اول يک درس، به خاطر اضطراب يا هر علت ديگري، فکر کرديد که قادر نيستيد به سؤال‌هاي آن درس پاسخ دهيد، سؤال‌هاي آن درس را کنار گذاشته و به سراغ درس ديگري برويد.

اصلاً نگران نباشيد؛ زيرا پاسخ دادن به سؤال‌هاي درس ديگر، به شما احساس آرامش و اطمينان خاطر مي‌دهد و بعد مي‌توانيد با آمادگي بيشتري، بار ديگر سراغ سؤال‌هاي درسي که مطالب آن براي مدتي از صفحه ذهنتان پاک شده بود، برويد.

از همين الان، روش‌هاي مديريت آزمون را ياد بگيريد. پس از برخورد با چند سؤال سخت پي‌درپي، خصوصاً در درسي که در آن درس، احساس تسلّط و توانايي بيشتري داريد، روحيه خود را نبازيد، اصلاً به انتظارات و خواسته‌هاي ديگران در جلسه کنکور فکر نکنيد و نسبت به خود، توانايي‌ها و قابليتتان مطمين باشيد. با نگاه کردن به خانه‌هاي سفيد پاسخنامه و آمارگيري از سؤالاتي که قادر به پاسخگويي به آنها نبوده‌ايد، خودتان را دچار ناراحتي و استرس نکنيد و در صورت بروز هر گونه مشکلي، چند لحظه خود را از وضعيت موجود بيرون آوريد، چند نفس عميق بکشيد، به خود اميدواري و روحيه داده و با توکل به خدا و بدون فکر کردن به سؤالاتي که پاسخ آنها را بلد نيستيد، به بقيه سؤال‌ها جواب بدهيد.

اجازه ندهيد که افکار مخرب، تمرکز شما را به هم زده و در شما اضطراب ايجاد کند.

خود را از قبل براي پاسخ ندادن به بعضي از سؤالات آماده کنيد. اگر به چند تست پشت سر هم برمي‌خوريد که نمي‌توانيد به آنها پاسخي دهيد، مطمين باشيد که اين مساله کاملاً اتفاقي است و هرگز به معناي تسلّط نداشتن و ناتواني شما در پاسخ دادن به ساير سؤالات نيست.

هر آزمون، مجموعه‌اي از سؤالات آسان تا سخت است، و کسي در آن آزمون موفق‌تر است که به سؤالات آسان و متوسط پاسخ گويد؛ از طرفي به اندازه‌ انرژي و زماني که صرف مطالعه‌ يک درس کرده‌ايد، از خود توقع داشته باشيد و تصور نکنيد که بايد تمام مطالب يک درس يا يک بخش را به ياد داشته باشيد. اساس تست زدن شما از زمان مطالعه‌تان در منزل پايه‌ريزي مي‌شود. به دانسته‌هايتان اعتماد کنيد.

آزمون فقط آخرين مرحله‌ آموختن است؛ يعني پياده کردن آن‌چه که قبلاً آموخته‌ايد؛ پس در هنگام پاسخگويي به سؤالات، تنها هدفتان تمرکز و سعي در استفاده از تمام آموخته‌هايتان باشد و اجازه ندهيد که افکار مخرب و منفي، با انرژي‌اي که از شما مي‌گيرند، مانع از نتيجه‌گيري مطلوبتان شوند؛ تا به نتيجه‌اي که شايسته‌ ميزان مطالعات و سواد شماست، دست يابيد.

برخي از افراد در انجام کارهايشان سرعت کمتري دارند. اين افراد، بنا به دلايلي، ميزاني از وقت خود را هدر مي‌دهند.

اين زمان‌هاي از دست رفته در برخي از کارها و فعاليت‌ها، چندان مشهود نيست، ولي در کارهايي چون تست‌زني و به ويژه سر جلسه آزمون سراسري، اهميت اساسي دارد. يکي از مشکلاتي که داوطلبان در حين پاسخگويي به سؤال‌ها با آنها روبرو مي‌شوند، کم آوردن وقت و دستپاچه شدن آنهاست.

در ابتداي دفترچه سؤالات آزمون‌ها براي سؤالات هر درس، يک زمان پيشنهاد شده است.

اگرچه اين زمان‌ها مطابق با استانداردها و ويژگي دروس، بهترين زمان‌هاي ممکن براي پاسخگويي به سؤالات هستند، اما شما مي‌توانيد، با توجه به شناختي که از روحيات و توانايي‌هاي خود داريد، زمان‌بندي مناسبي را براي جلسه آزمون در نظر بگيريد؛ مثلاً ممکن است که زمان‌بندي شخصي در دروس عمومي به اين ترتيب باشد که ادبيات (15 دقيقه)، عربي (25 دقيقه)، زبان (20 دقيقه)، و معارف (10 دقيقه). به همين ترتيب براي دروس اختصاصي نيز زمان‌بندي مناسبي را در نظر بگيريد و حتي‌الامکان در اجراي آن تلاش کنيد. اين موضوع اصلاً به آن معني نيست که شما در تمام مدت، چشم به ساعت دوخته و تمرکز خود را از دست دهيد؛ بلکه براي مطابقت با زمان از پيش تعيين شده، پس از پاسخ دادن به نيمي از سؤالات، به ساعت خود نگاهي بيندازيد؛ اگر مطابق با زمان يا جلوتر از زمان باشيد که هيچ، ولي در صورت عقب بودن از برنامه، اندکي به سرعت خود بيفزاييد. به ياد داشته باشيد که افزايش سرعت، به معناي افزايش دلهره و عصبي شدن شما نيست، و در صورت عدم پاسخگويي به سؤالات يک درس در زمان مقرر، فوراً به سراغ درس بعدي برويد و به هيچ‌وجه اجازه ندهيد که اين مساله به پاسخگويي شما به سؤالات ساير دروس، لطمه بزند.

اين درست است که بايد در جلسه آزمون، تقسيم زمان داشته باشيد؛ اما بدان معنا نيست که براي همه تست‌ها، بايد زمان يکسان در نظر گرفت. نگران نباشيد؛ اگر براي تستي، سه دقيقه وقت صرف کرديد، حتماً تستي هم وجود دارد که در ظرف پانزده ثانيه، پاسخ آن را بيابيد. نبايد وقت زيادي را صرف سؤالي کنيد که توان پاسخگويي به آن سؤال را نداريد، بلکه بايد در کنار آن سؤال علامت زده و به سراغ ديگر سؤالات برويد و سپس در صورت اضافه آوردن زمان، به سؤالاتي که به آنها پاسخ نداده‌ايد، بازگرديد؛ زيرا با انجام اين کار، در صورت اضافه آمدن زمان، علاوه بر بالارفتن اعتماد به نفس شما به خاطر پاسخگويي به سؤالات ديگر، فکرتان بهتر کار مي‌کند و مي‌توانيد در خصوص سؤالاتي که به آنها پاسخ نداده‌ايد، تمرکز بيشتري داشته باشيد و به آن سؤالات نيز پاسخ دهيد، و چه بسا که در مرحله بازنگري، به بسياري از اين سؤالات هم بتوانيد پاسخ دهيد.

     نکته ديگري که بايد در نظر بگيريد، اين است که براي تنظيم بهتر زمان، برخلاف آنچه معمول است و به دانش‌آموزان گفته مي‌شود، درسي را که بيشتر مي‌دانيد، ابتدا پاسخ دهيد، بهترين روش اين است که با روش علامت گذاري و به همان ترتيب دفترچه، شروع به حل تست در آزمون نماييد؛ تا بتوانيد در درس‌هايي که آنها را کمتر خوانده‌ايد نيز، به چند تست جواب دهيد. اعتقاد مشاوران اين است که هر داوطلب، بايد حداقل دو و حداکثر سه بار تست‌ها را در آزمون مرور کند. دليل انجام اين کار آن است که در يک بار مرور کردن، داوطلب، بي‌آنکه دست خودش باشد، تعدادي از تست‌ها را که قادر به حل آنهاست به خاطر اضطراب و محدوديت زمان رها مي‌کند و خداي ناکرده، در صورتي که اشتباهي در زدن تست‌ها انجام داده باشد، متوجه آن نخواهد شد.

بي‌دقتي و تمرکز نداشتن در هنگام تست‌زني، يکي از اشتباهاتي است که برخي از داوطلبان در کنکور مرتکب آن مي‌شوند. به خاطر عدم تمرکز، عجله و اشتباه گرفتن سرنخ‌ها، که عمدتاً ناشي از نخواندن با دقت تست است، ممکن است که برخي از داوطلبان فريب بخورند و به محض ديدن کوچک‌ترين سرنخي از پاسخ، آن را علامت بزنند؛ پس بسيار مهم است که از يک طرف تمرکز و دقت کردن را تمرين کنيد و از طرف ديگر با روش‌هاي کنترل اضطراب آشنا باشيد تا بتوانيد حالت تعادلي خود را حفظ کنيد.

خيلي از داوطلبان با آمادگي کامل سر جلسه آزمون حضور مي‌يابند، ولي با يک بي‌دقتي، اشتباهات زيادي را مرتکب مي‌شوند. به منظور افزايش تمرکز، پس از دريافت برگه سؤال‌ها، ابتدا با برگه‌اي که مخصوص پاسخ‌هاست روي سؤال‌ها را پوشانده و فقط سؤالي را که مي‌خواهيد جواب دهيد ببينيد و سپس شروع به خواندن سؤال‌ها و جواب دادن به آنها يکي پس از ديگري نماييد.

اگر پاسخ سؤال اول را دانستيد، شروع به علامت‌گذاري گزينه درست آن بکنيد؛ در غير اين صورت، به سؤال دوم بپردازيد. بهتر است که قبل از شروع به پاسخ دادن به سؤال‌ها، تمام آنها را نخوانيد؛ زيرا اين امر، تمرکز شما را کاهش مي‌دهد.

قبل از شروع پاسخگويي به هر سؤال، آن را با دقت بخوانيد و سعي کنيد ابتدا دقيقاً بفهميد که چه موضوعي در سؤال مطرح شده است. اعتقاد بر اين است که حدود پنجاه درصد از جواب، در خود سؤال پنهان هست.

اگر پاسخ سؤالي را نمي‌دانستيد، کنار آن علامتي مخصوص به همين منظور بزنيد، و اگر در پاسخ سؤالي شک داشتيد، علامت خاص ديگري را که براي همين کار در نظر گرفته‌ايد بزنيد تا بتوانيد در مرور بعدي به آن سؤال پاسخ دهيد يا سريع از آن بگذريد. در پاسخ به سؤال‌هاي چهار گزينه‌اي، بايد دقت کنيد که در پاسخنامه، خانه مربوط به آن سؤال را اشتباه پر نکنيد. داوطلبان زيادي هستند که در کنکور، پاسخ سؤالي را در يک خانه ديگر که مربوط به سؤال ديگري است، پر مي‌کنند و بدون توجه به شماره سؤال‌ها، همه پاسخ‌ها را تا آخر جابجا مي‌زنند؛ به همين دليل، دقت کنيد که در موقع پر کردن پاسخنامه، دچار چنين اشتباهي نشويد و شماره هر سؤال را با شماره پاسخنامه تطبيق دهيد. سؤال‌ها و جواب‌ها را دقيقاً بخوانيد. براي اين منظور، پس از ده تست که در پاسخنامه وارد کرديد، يک بار پاسخنامه خود را کنترل کنيد تا در پاسخنامه، به صورت جابجا علامت نزده باشيد. بهتر است که جواب‌ها را در دفترچه سؤال‌ها هم علامت بزنيد تا بررسي سؤال‌ها از اين جهت، برايتان راحت‌تر شود.

گاهي اتفاق مي‌افتد که داوطلبان، به دليل توجه بيش از حد به وقت و ترس از دست دادن زمان يا استرس و عجله، صورت سؤالات را به خوبي مطالعه نمي‌کنند و همين موضوع باعث مي‌شود با اينکه آن مبحث يا موضوع خاص را به خوبي مطالعه کرده‌اند، باز هم نتوانند گزينه صحيح را انتخاب کنند؛ پس قبل از هر چيز، سؤالات را به دقت بخوانيد و به لغاتي مثل:

«مي‌شود» و «نمي‌شود»، «صحيح نيست» و «صحيح است»، «هميشه، اغلب، برخي از اوقات، هرگز، تنها، فقط، بايد، به طور لازم، به طور کامل» و … که در جملات مي‌آيد، دقت بيشتري داشته باشيد. جملاتي که فعل آنها به صورت منفي نوشته شده است، از نظر ظاهر، تفاوت چنداني با جملاتي که فعل آنها مثبت است، ندارند؛ به ويژه در جملات فارسي که غالباً فعل در آخر جمله است.

به علت محدوديت در وقت، معمولاً قسمت‌هاي آخر جملات در آزمون‌ها کمتر مورد دقت و توجه داوطلبان قرار مي‌گيرد. معمولاً افعال منفي، پر رنگ‌تر نوشته مي‌شوند يا زير آن افعال را خط مي‌کشند؛ ولي متاسفانه در برخي از موارد، داوطلبان به اين نکته چندان توجه نمي‌کنند. متن سؤالات را در کمال دقت و با آرامش مطالعه کنيد تا مطلب را دريابيد.

اگر سؤال با عجله خوانده شود، چندين برابر وقت مقرر، زمان براي ارتباط دادن گزينه‌ها با متن تلف مي‌شود. بعد از اينکه مطمين شديد سؤال را فهميده‌ايد، به مطالعه گزينه‌ها بپردازيد. در خواندن متن سؤال به ويژه به نکته مورد بحث در اين بخش (مثبت يا منفي بودن افعال) توجه داشته باشيد تا اينکه بدون جهت به سؤالي پاسخ غلط ندهيد.

چون از «آزمون‌هاي چهار گزينه‌اي» هميشه اين مفهوم در ذهن دانش‌آموز وجود دارد که بايد حتماً يک پاسخ درست داشته باشند، پس در مواردي که سؤالاتي از نوع دوم مطرح مي‌شود، احتمالاً مشکلاتي ايجاد مي‌گردد.

با توجه به اين اصل در ساخت آزمون‌هاي چند گزينه‌اي، که مي‌تواند به دو صورت ذکر شده مطرح شود، به داوطلبان توصيه مي‌شود در صورتي که با مطالعه اولين گزينه متوجه شدند که آن گزينه مي‌تواند پاسخ درست باشد، فوراً آن را انتخاب نکنند و حتماً گزينه‌هاي ديگر را نيز از اين نظر بررسي کنند؛ شايد پاسخ بهتري براي سؤال موجود باشد.

در بعضي از سؤالات، تمام گزينه‌ها صحيح است؛ اما يک گزينه صحيح‌تر بوده و در اصل، کامل‌ترين جواب را به  پرسش ما مي‌دهد؛ بنابراين، بايد تمام گزينه‌ها را مطالعه نماييد تا گزينه‌اي را که جواب تست را به صورت کامل‌تر بيان مي‌کند، انتخاب کنيد. نکته بعدي اينکه صورت تست يا سؤال را با دقت بخوانيد تا اولاً منظور سؤال و خواسته تست را به صورت دقيق متوجه شويد، و دوم اينکه مراحل حل يک پرسش، از مفروضات تا يافتن مجهول را نيز به خوبي پيدا کنيد.

وقتي صورت مساله را خوانديد، قبل از نگاه کردن به گزينه‌ها، جواب را حدس بزنيد. انجام اين کار، سرعت عمل شما را در پاسخگويي به تست‌ها افزايش مي‌دهد.

حتي در صورتي که حدس شما درست از آب درآمد و پاسخ شما بين گزينه‌ها وجود داشت، باز هم حتماً ساير گزينه‌ها را بخوانيد؛ به علاوه، زماني که مشغول پاسخ دادن به يک سؤال هستيد، فقط به همان سؤال فکر کنيد و در فکر سؤال قبلي يا بعدي نباشيد.

سعي کنيد که از همين امروز، در مورد رفع مشکلات مربوط به بي‌دقتي خود اقدام کنيد؛ چرا که افزايش دقت، فقط با تمرين کردن ممکن است. حتي اگر افزايش دقت، باعث پايين آمدن سرعت پاسخگويي شما شود، باز هم سعي کنيد که از امروز تمرين دقت را در اولويت خودتان قرار دهيد؛ زيرا افزايش سرعتي که به بي‌دقتي و گرفتن نمره‌ منفي منجر شود، هيچ فايده‌اي ندارد.

همان طور که مي‌دانيد، اين روزها درگير بيماري  واگيردار کوويد 19 هستيم، پس لازم است که براي تندرستي خود و ديگران، نکات بهداشتي را بيش از پيش رعايت نماييد.