خيلي زياد پيش مي‌آمد که درصدهايم در آزمون‌هاي آزمايشي خيلي بد شود !

محمدپيام‌تايبي،رتبه 1 کشوري گروه رياضي سراسري 1400:

همه چيز را ساده مي‌گيرد؛ حتي درس خواندن را، و البته اين ساده گرفتن به معناي سهل‌انگاري نيست؛ برعکس در کارش خيلي جدي است و معتقد است که اگر اشتياق و خواستي دروني داشته باشي، مي‌تواني در اين راه موفق شوي؛ وگرنه با زور و خواهش و التماس والدين و کادر مدرسه، نمي‌شود موفق شد. از محمد پيام تايبي مي‌گويم؛ رتبۀ 1 کشوري گروه آزمايشي علوم رياضي و فني سال 1400 که حتي سؤالات سخت رياضي کنکور امسال هم او را نگران و مضطرب نکرد و به قول خودش تازه به نفعش هم تمام شد! گفت و گوي زير، دربارۀ نحوۀ مطالعۀ دروس مختلف و ساير مسايلي است که هر کنکوري برايش اهميت دارد. با تشکر از وي، که اکنون دانشجوي رشته مهندسي کامپيوتر دانشگاه صنعتي شريف است، توجه شما را به اين گفت و گو جلب مي‌کنيم.

فارسي: مباحث درس فارسي متعدد است. براي تسلط بر مبحث لغات، فقط لغات انتهاي کتاب‌هاي فارسي را مي‌خواندم. از تاريخ ادبيات هم فقط اسم نويسندگان و کتاب‌ها را خوانده بودم. به نظرم حفظ کردن نام شاعران بيت‌هايي که در کتاب آمده، خيلي سخت است و اصلاً يک سؤال ارزش ندارد که اين همه وقت بگذاري و مطالبي را که وقت زياد گذاشتن روي آنها فايده ندارد، حفظ کني. براي تسلط بر مباحث قرابت معنايي، دستور و آرايه‌هاي ادبي، هر روز تست مي‌زدم؛ يعني روزي 15 تست قرابت معنايي، 10 تست آرايه و 10 تست دستور مي‌زدم، و البته اين برنامه‌اي بود که از سال دهم انجام مي‌دادم. براي احاطه بر مبحث املا، لغات هم آوا را خواندم و با زدن تست، در اين مبحث مهارت پيدا کردم. به نظرم املا هم از مباحثي است که بايد هر شب تست زد.

عربي: درس عربي را به سه مبحث ترجمه، لغت و درک مطلب تقسيم کرده بودم. ابتدا قواعد را کامل ياد گرفتم و بعد مرتب تست مي‌زدم. براي من، در مهر سال دوازدهم، کتاب عربي تمام شده بود و چيز تازه‌اي برايم نداشت. در اين درس، فقط مبحث درک مطلب چالشي است و بايد براي تسلط بر آن، لغات را بلد بود و با تکرار و تمرين در آن رشد کرد.

محمد پيام‌تايبي: در کتاب‌هاي درس عربي نظام جديد، قواعد در کنار ترجمه مطرح است و به صورت جداگانه به آن توجه نمي‌شود؛ به عبارتي، اين کتاب‌ها ترجمه محور است نه قواعد محور.

معارف اسلامي: من تصور مي‌کردم که براي احاطه بر درس معارف هم بايد تست زياد زد، ولي در سال دوازدهم متوجه شدم که براي کسب موفقيت در درس معارف بايد کتاب درسي را جويد؛ چون آن‌قدر که کتاب خواندن مؤثر است، تست زدن مؤثر نيست. در کل، اگر براي اين درس معلم خوبي داشته باشي، کتاب را هم به طور کامل حفظ کني و يک مقدار هم تست بزني، کافي است.

زبان خارجي: درس زبان خارجي، ضعيف‌ترين درس من بود؛ هر چند که زبان چيز خاصي ندارد و فقط بايد لغات زيادي بلد باشي، و براي انجام اين کار هم خوب است از کتابچه‌هايي که لغت را در جمله آورده است، استفاده کرد و به اين صورت، دايرۀ لغات را گسترش داد.

براي تسلط بر مبحث «ردينگ» هم بايد هفته‌اي سه يا چهار بار «ردينگ» حل کرد تا سرعت داوطلب در حل تست‌هاي آن بالا برود؛ چون در سر آزمون، مديريت زمان براي حل اين نوع تست‌ها خيلي مهم است و کسب سرعت در حل آنها نيز فقط با تکرار و تمرين امکان پذير است.

رياضي: به نظر من براي فراگيري مباحث درس رياضي، نبايد آن‌قدر به جزوه چسبيد! من بچه‌هايي را مي‌شناسم که فقط جزوه دبيرشان را مي‌خوانند و اصلاً تست نمي‌زنند؛ در حالي که در درس رياضي و فيزيک، خيلي چيزها را با تست زدن ياد مي‌گيري و رقابت در اين درس بر مبناي مقدار تستي است که مي‌زنند. در کل، ديدگاه جزوه محور و تابع درس نامه بودن را در رياضي درست نمي‌دانم؛ البته در حد مختصر مفيد است، اما رياضيات درس حل تمرين است، درس خواندني نيست. من براي احاطه بر درس رياضي، خيلي مطالعه کردم؛ چون عمقي خواندن در اين درس برايم خيلي مهم بود؛ براي مثال، در سه سال متوسطه، چيزي حدود 40 کتاب تست براي تسلط بر درس حسابان حل کردم! اصلاً قاعده‌ام اين بود هر کتاب رياضي را که در بازار هست، بايد حل کنم.

فيزيک: درس فيزيک تقريباً مثل رياضي است؛ فقط بخش کوچکي حفظيات دارد که البته با يکي دو بار خواندن آنها، مي‌‌توان مباحث حفظي را فراگرفت و يکي دو تا تست هم از حفظيات مي‌آيد.

محمد پيام‌تايبي: کسي که براي کنکور درس مي‌خواند، حتماً مي‌داند که سرعت در حل تست اهميت بسيار زيادي دارد؛ پس نبايد در خانه يا مدرسه از ماشين حساب استفاده کند. به نظر من آن‌قدر اين مساله واضح و روشن است که نبايد درباره‌اش صحبت کرد.

محمد پيام‌تايبي: مشکل همين جاست که والدين يا کادر مدرسه مي‌خواهند به زور يک جوان را درس خوان يا کنکوري کنند. من هر رتبه برتري را مي‌شناسم، والدينش با او کاري نداشته‌اند و خود جوان مسيرش را پيدا کرده و جلو رفته است.

محمد پيام‌تايبي: به هوش اصلاً اعتقادي ندارم و معتقدم که تلاش نقش اصلي را در زمينه موفقيت يک داوطلب دارد؛ البته براي داشتن يک رتبۀ خوب، نياز به معلم و مدرسه و کتاب تست نيز هست که بايد خانواده اين شرايط را تامين کند؛ در ضمن، داشتن يک فضاي آرام در خانه هم به خانواده داوطلب بستگي دارد. به همين دليل 90 درصد به تلاش، 5 درصد به خانواده و 5 درصد به معلم‌ها اختصاص مي‌دهم.

محمد پيام‌تايبي: بعضي از بچه‌ها تصور مي‌کنند که داشتن يک معلم خوب و توانمند حرف اول را مي‌زند؛ در حالي که ما رتبه‌هاي برتري هم داشته‌ايم که بدون معلم موفق شده‌اند!

محمد پيام‌تايبي: ببينيد يک مجموعه روابط اصلي داريم که هم رتبۀ 20 هزار و هم رتبۀ 1 با آنها آشنا هستند و بايد آنها را حفظ کرد و بلد بود؛ اما يک مجموعه راهکار هم وجود دارد که بايد خود داوطلب با تست‌زدن به آن برسد؛ وگرنه با حفظ فرمول نمي‌توان به تست‌ها پاسخ داد؛ چون کافي است که طراح سؤال، ذرّه‌اي تست را تغيير دهد و داوطلب سردرگم شود؛ براي مثال، داشتن بهترين آچار، مساوي با تعميرکار خوب شدن نيست؛ بلکه بايد به جان ماشين بيفتي و حتي چند بار هم خرابکاري کني تا قلق ماشين دستت بيفتد و بتواني آن را تعمير کني.

محمد پيام‌تايبي: متفاوت بود؛ اما تا روزي 11 واحد درسي نيزمطالعه داشتم و هر واحد مطالعاتي ام نيز 75 دقيقه بود؛ البته اين ماکزيمم مطالعۀ من بود؛ هر چند در کل، معتقدم که کميت مطالعه اصلاً مهم نيست و قرار نيست کسي که ساعت مطالعاتي‌اش بالاست، حتماً نتيجۀ بهتري در مقايسه با ديگر داوطلبان به دست بياورد؛ در واقع، نبايد روي ساعت مطالعاتي افراد قضاوت کرد.

محمد پيام‌تايبي: براي من تابستان، عيد، قبل از عيد، بعد از عيد، خرداد ماه و … هيچ فرقي با هم نداشت؛ در واقع، با عوض شدن ماه يا فصل، سبک مطالعه‌ام تغيير نمي‌کرد؛ فقط از بودجه‌بندي آزمون آزمايشي که مي‌دادم،دو يا سه ماه جلوتر بودم؛ براي مثال، اگر آزموني را که آذر ماه قرار بود بدهم، از مهر ماه براي اجراي آن آماده بودم!

محمد پيام‌تايبي: در آزمون‌هاي آزمايشي، نه تقلب مي‌کردم و نه به کسي تقلب مي‌رساندم؛ چون اين کار به معناي آن است که سر خودت کلاه بگذاري. مطمينم که تمام داوطلب‌ها از اين مساله آگاهي دارند و احتمالاً آزمون و نتايجش برايشان اهميتي ندارد.

محمد پيام‌تايبي: خيلي زياد پيش مي‌آمد که درصدهايم در آزمون‌هاي آزمايشي افتضاح بشود؛ ولي برايم چندان مهم نبود. واقعيت اين است که کاري نمي‌شود کرد و بايد ادامه داد. من چه خوب آزمون مي‌دادم و چه بد آزمون مي‌دادم، مي‌دانستم که راه ديگري ندارم و بايد تلاش کنم و جلو بروم.

محمد پيام‌تايبي: چنين چيزي پيش نيامد؛ چون من از سال دهم به صورت کنکوري درس مي‌خواندم و در فضاي کنکور و آزمون‌هاي آزمايشي هم بودم و طي سه سال، نکته‌هايي راکه بايد رعايت کنم، جمع و روي خودم پياده کرده بودم؛ بنابراين، مي‌دانستم که رَوندِ کاري‌ام درست است و حالا يک بار اشتباه شده است؛ اما اگر داوطلبي چند آزمون را پشت سر هم خراب کند، مي‌فهمد که بايد تغيير رويه بدهد.

محمد پيام‌تايبي: خيلي کم به مشاور اعتقاد دارم؛ چون معتقدم تعداد کمي از مشاورهايي که در حال حاضر فعاليت دارند، سواد خاص اين تخصص را دارند؛ اما مشاور خوب مي‌تواند خيلي در اين زمينه به داوطلبان کمک کند؛ هر چند که داشتن مشاور، يک حکم قطعي نيست.

محمد پيام‌تايبي: کرونا يک مقدار به نفع من تمام شد. در کل، فکر مي‌کنم که کرونا بچه‌هاي قوي را قوي‌تر و بچه‌هاي ضعيف را ضعيف‌تر کرد!

محمد پيام‌تايبي: يکي از دوستانم در اين سه سال خيلي پشت من بود و به خودش هم بارها گفته‌ام که اگر نبود، من هرگز چنين جايگاهي را پيدا نمي‌کردم.

محمد پيام‌تايبي: وقتي سؤال‌هاي رياضي را ديدم، فهميدم که سؤال‌ها بسيار سخت است، ولي تاثير منفي برايم نداشت و در واقع به نفعم هم شد؛ چون تجربۀ آزمون‌هاي سخت را داشتم و خدا را شکر که مديريت آزمونم هم خوب بود؛ بنابراين، سعي کردم تا جايي که در توانم هست، به سؤال‌ها پاسخ بدهم. حالا يک مجموعه از سؤال‌ها مثل سؤال «ترانهاده» را که در کتاب درسي نبود و بلد نبودم، کنار گذاشتم؛ يعني با وجود اينکه خيلي عمقي رياضي را خوانده بودم، حساسيت نداشتم که به همۀ سؤال‌ها پاسخ بدهم.

محمد پيام‌تايبي: سؤال‌هاي شيمي‌خيلي سخت نبود و آنها را نسبتاً سريع حل کردم. براي فيزيک هم خيلي وقت نگذاشتم؛ يعني ترجيح دادم که به جاي پاسخگويي به سه سؤال وقت‌گير درس فيزيک، که هر کدام حدود 5 دقيقه وقت مي‌گرفت، سراغ درس رياضي بروم که ضريب بالاتري دارد و چند سؤال وقت‌گير اين درس را پاسخ بدهم.

محمد پيام‌تايبي: قبل از کنکور، با توجه به نتيجۀ کنکورهاي آزمايشي، فکر مي‌کردم که رتبه‌ام بين 6 تا 10 بشود؛ اما بعد از کنکور، وقتي ديدم که رياضي‌اش آن‌قدر دشوار است، گفتم قطعاً جزو سه نفر اول خواهم شد؛ چون مي‌دانستم که نمره درس رياضي به نمرات من خيلي تراز مي‌دهد.

محمد پيام‌تايبي: 19/80.

محمد پيام‌تايبي: زبان و ادبيات فارسي 86/7 درصد، زبان عربي 80 درصد، معارف اسلامي 78/7 درصد، زبان‌هاي خارجي 73/4 درصد، رياضي 83 درصد، فيزيک 100 درصد و شيمي 85/8 درصد.