جزئیات طرح جایگزین کنکور
امسال واحد تهران غرب دانشگاه آزاد اسلامی شاهد برگزاری مراسم روز دانشجو با حضور فرهاد رهبر و علی‌اکبر ولایتی بود؛ مراسمی که فرهاد رهبر در آن فرصت مناسبی دید تا از مافیای کنکور سخن بگوید. قصه کنکور یک داستان تکراری است؛ داستانی که این روزها از «غول کنکور» به غول دیگری به نام «مافیای کنکور» تبدیل شده و کار به جایی رسیده که سخن از هشتهزار میلیارد تومان گردش مالی به میان می‌آید. رقمی که باعث می‌شود «برخی» با حذف کنکور مخالفت کنند.
سال 86 بود که بهارستان‌نشینان قانون حذف کنکور را به تصویب رسانده و قرار شد سال نخست برنامه پنجم توسعه اجرا شود. هرچند این قانون به گفته رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس مشکلاتی داشت که سبب شد قانون مذکور در سال 92 توسط نمایندگان اصلاح شود و چند تکلیف برعهده سازمان سنجش و آموزش و پرورش گذاشته شد. پس از آن شورای سنجش و پذیرش تشکیل شد و تاثیر 25 درصد قطعی سوابق تحصیلی را مصوب کرد و در ادامه قرار بر حذف تدریجی کنکور شد.
هرچند همان زمان هم برخی از مسئولان آموزش و پرورش تاکید بر اجرای قانون حذف کنکور و به تعویق نیفتادن آن داشتند؛ اما با گذشت حدود یک‌دهه از تصویب این طرح، هنوز داوطلبان در کوچه‌‌پس‌کوچه‌های سردرگمی قانون حذف کنکور پرسه می‌زنند و هنوز حرف و حدیث دراین‌باره زیاد است. حرف و حدیث‌هایی که رئیس دانشگاه آزاد اسلامی را بر آن داشت تا در مراسم روز دانشجو از وجود ذی‌نفع‌هایی سخن بگوید که اجازه نمی‌دهند این آزمون حذف شود.
او دراین‌باره گفت: «برگزاری آزمون و مسائل اینچنینی دارای هشتهزار میلیارد تومان گردش مالی است که افرادی اجازه نمی‌دهند کنکور حذف شود. باید ببینیم چه کسانی و به چه دلایلی نمی‌گذارند کنکور حذف شود.»
سخنان فرهاد رهبر در حالی است که چندی‌پیش علی لاریجانی، رئیس مجلس هم گفته بود: «زمانی تصویب کردیم کنکور برداشته شود اما سازوکار آن در وزارتخانه‌ها سامان نیافت.»
او در سخنانی با چاشنی شوخی، باخنده خطاب به نهاوندیان گفته بود: «شاید اگر آقای نهاوندیان بانی شوند و بروند مرکز سنجش را منحل کنند این مساله حل شود، تا آنها هستند نمی‌توانند بگذارند این مشکل حل شود.» حالا فرهاد رهبر در کسوت رئیس بزرگ‌ترین دانشگاه حضوری جهان با افشاگری درباره مافیای کنکور گفت: «دانشگاه آزاد اسلامی عضو کمیته بررسی این موضوع است و پیشنهاد بنده این بود حذف کنکور که مدت‌ها مسکوت باقی‌مانده، مورد بررسی مجدد قرار بگیرد. رئیس‌جمهور دستور داد شورای عالی انقلاب فرهنگی کمیته‌ای را تشکیل و این مساله را در دستورکار قرار دهد تا برنامه عملیاتی حذف کنکور مورد بررسی قرار گیرد.»
هرچند او برعکس علی لاریجانی اعتقادی به منحل شدن سازمان سنجش ندارد و می‌گوید بحث انحلال مطرح نیست بلکه مساله تغییر ساختار در دست بررسی است. او معتقد است در دنیا چند کنکور در سال برگزار می‌شود و یک فرد می‌تواند با بالاترین نمره‌ای که از کنکورها می‌گیرد در دانشگاه‌ها پذیرش شود.
بحث رفع نگرانی خانواده‌ها از کنکور، موضوع دیگری بود که از نظر رئیس دانشگاه آزاد اسلامی دور نماند. او برای این معضل هم راهکاری پیشنهاد داد و گفت: «یکی از پیشنهادهای دانشگاه آزاد اسلامی این است که به‌جای برگزاری یک کنکور در سال و وارد کردن استرس به خانواده‌ها چندبار در سال کنکور برگزار شود و بالاترین نمره فرد ملاک پذیرش قرار گیرد.»
رهبر معتقد است یک لولا میان نظام پرورشی و نظام آموزش عالی وجود دارد که بر این اساس هشتهزار میلیارد تومان گردش مالی آن است، یعنی کلاس‌های کنکور، برگزاری آزمون و مسائل اینچنینی دارای هشتهزار میلیارد تومان گردش مالی است که افرادی اجازه نمی‌دهند کنکور حذف شود. رئیس دانشگاه آزاد اسلامی گفت: «باید ببینیم چه کسانی و به چه دلایلی نمی‌گذارند کنکور حذف شود؛ این طرح را دنیا اختراع کرده و ما می‌توانیم از آن استفاده کنیم.»
در همین راستا علیرضا رهایی، معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی درباره راهکار این دانشگاه برای حذف کنکور سخن گفت. به گفته او، بحث کنکور از چند جنبه قابل بررسی و تامل است؛ در وهله اول اضطرابی که در خانواده‌ها و داوطلبان از سال‌ها قبل از آزمون ایجاد می‌شود و بالطبع این اضطراب باعث می‌شود مشکلاتی در بسیاری از جوانان ایجاد شود و بسیاری در اثر این اضطراب نتوانند آزمون را به‌خوبی انجام دهند.
رهایی افزود: «مساله دوم، دور شدن داوطلبان از مبانی و متون واقعی درسی است، چراکه بسیاری از داوطلبان برای اینکه بتوانند در آزمون موفق باشند، وقت و انرژی گسترده‌ای را در ارتباط با تست و نحوه تست زدن و… صرف می‌کنند و کمتر به مطالب اصلی درسی و آنچه مبانی دانشی است، می‌پردازند.»
مساله سومی که او به آن اشاره می‌کند درباره کلاس‌های کنکور و هزینه‌های بالایی است که خانواده‌ها برای این کلاس‌ها پرداخت‌می‌کنند.
معاون آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: «بخشی از بحث رئیس دانشگاه نیز به این مساله برمی‌گردد و نهایتا آنچه می‌توان به‌عنوان یک قضاوت کلی و نتیجه‌گیری ارائه داد، این است که بسیاری از داوطلبانی که در آزمون‌های سراسری موفق شده و وارد دانشگاه می‌شوند، متاسفانه موفقیت‌شان دال بر سواد و سطح علمی مناسب آنها نیست، به این دلیل که تنها با استفاده از کلاس‌های کنکور مهارتی در تست زدن به دست آورده‌اند و شاید سطح علمی قابل توجه و مطلوبی نداشته‌اند.»
او درباره راهکار دانشگاه آزاد اسلامی برای حذف کنکور هم صحبت به میان آورد و گفت: «دکتر رهبر در صحبت‌هایش پیشنهادی مطرح کرد مبنی‌بر اینکه به‌جای برگزاری یک کنکور در سال که استرس زیادی را نیز تحمیل می‌کند، چندبار در سال کنکور برگزار شود و بالاترین نمره فرد، ملاک پذیرش داوطلب قرار بگیرد. فکر می‌کنم سخنان ایشان بیشتر معطوف به تحصیلات تکمیلی و به‌خصوص دوره‌های دکتری باشد. قبلا نیز این مهم مطرح بوده است که به‌جای اینکه یک آزمون علمی سنگین برگزار شود، داوطلبان در یک آزمون که بیشتر زبان، هوش و استعدادهای تحصیلی است، امتحان دهند و کارنامه خود را برای دوره معتبر داشته باشند و بتوانند با آن کارنامه به دانشگاه مراجعه کرده و شاید سوابق علمی‌شان نیز همراه با این کارنامه ارائه شود و سوابق علمی فرد مبنای پذیرش قطعی قرار بگیرد.»
به گفته او، البته همراه سوابق، آزمون زبان و هوش و ریاضی نیز به‌عنوان آزمون جاری در نظر گرفته شود.
معاون آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی گفت: «به نظر می‌آید این موضوع مشکلاتی که در ارتباط با آمادگی در آزمون‌ها ایجاد می‌شود و هزینه‌های سنگینی را که به مردم تحمیل می‌شود، کم کند. در حال حاضر درصد قابل‌توجهی از داوطلبان ما در بخش کارشناسی بدون آزمون وارد دانشگاه می‌شوند و از سال آینده نیز برنامه این است که با یک مطالعه جدیدی که انجام شده و نرم‌افزاری که تهیه شده، شرایط تحصیلی و سوابق دانش‌آموزان مبانی پذیرش‌شان در رشته‌های مختلف باشد.»
به گفته او، آنچه در دنیا نیز رخ می‌دهد، به همین صورت است و در بسیاری از کشورهای پیشرفته هم آزمونی برای ورود به دانشگاه وجود ندارد و مبنا بیشتر سوابق علمی و آموزشی و همچنین سطح بخشی از دروس مانند زبان،ریاضیات، هوش و استعدادهای تحصیلی فرد است.
البته سخنان فرهاد رهبر در مراسم روز دانشجو تنها به موضوع حذف کنکور خلاصه نشد. او درباره برگزاری مستقل آزمون‌های مقاطع مختلف این دانشگاه هم صحبت به میان آورد و گفته بود: «این سوال را باید از وزارت علوم و سازمان سنجش پرسید؛ این موضوع از نظر ما حل شده است ولی باید ببینیم نظر وزارت علوم و سازمان سنجش در این زمینه چیست؟»
موضوعی که رهایی هم به آن اشاره کرد. به گفته او، نمایندگان مجلس شورای اسلامی قبلا طرحی را در ارتباط با پذیرش مستقل دانشجو توسط دانشگاه آزاد اسلامی ارائه کرده بودند ولی در صحن مجلس متوقف شده بود.
او دراین‌باره گفت: «درخواست و نظر ما برای سال آینده است که بحث سنجش از پذیرش جدا شود، یعنی اگر سازمان سنجش آموزش کشور، بحث سنجش را برای داوطلبان آزمون‌های مختلف انجام می‌دهد، پذیرش به خود دانشگاه‌ها ازجمله دانشگاه آزاد اسلامی واگذار شود. شاید برای سال آینده در همین حد اگر این مسیر پذیرفته و انجام شود، بسیار خوب باشد، البته این جدا از بحث جداسازی کل آزمون‌ها است.»
