تعطيلات نوروز؛ فرصتي مناسب براي توانمند شدن در رقابت علمي کنکور

اين روزها بسياري از داوطلبان، وقتي حساب و کتاب مي‌کنند، مي‌بينند که به خاطر کوتاهي‌ها و کم کاري‌هاي سال‌هاي پيش يا تابستان و پاييز و زمستان امسال، اکنون مباحثي را نخوانده‌اند، و نمي‌دانند که چه زماني را بايد براي مطالعه آنها اختصاص دهند.

 

مي‌خواهيم بگوييم که اين حس عقب ماندن از برنامه مطالعاتي، عادي و فراگير است. مهم اين است که تسليم اين حس نشويد و به جاي آه کشيدن و افسوس خوردن، دست به کار شويد و تا جايي که مي‌توانيد، اين کم کاري‌ها را جبران کنيد.

 

شايد شما نتوانيد همۀ کم کاري‌هاي خود را جبران کنيد، اما مي‌توانيد از حجم آنها بکاهيد، و موفقيت در همين است.

 

به عبارت ديگر، نبايد ايده‌آل‌گرا بود. هميشه تعداد محدودي از داوطلبان، رتبه تک رقمي‌، دو رقمي يا سه رقمي مي‌آورند، و از طرف ديگر، در بسياري از رشته محل‌هاي مطرح و خوب، مي‌توان با رتبه‌هاي چهار رقمي نيز پذيرفته شد؛ پس براي کسب يک رتبه معقول و خوب هنوز هم دير نشده است؛ فقط بايد دل به کار دهيد و قدر هر روزتان را بدانيد. فقط توجه داشته باشيد که تعطيلات در بهترين حالت بيش از 20 روز نيست، اما واقعيت اينجاست که عيد نوروز بيشتر به خاطر موقعيت زماني‌اش، يک نقطه‌ عطف است، و افرادي که در اين برهه جهت حرکت خود را اصلاح مي‌کنند، در ادامۀ مسير، وضعيت بهتر و مساعدتري در مقايسه با ديگران دارند.

 

 

* دقت داشته باشيد که تعطيلات نوروز، دوران جبران کردن عقب افتادگي‌هاست، نه پيش افتادن از سرفصل‌هاي درسي؛ زيرا بعد از تعطيلات نوروز، دومينو وار وارد رويدادهايي مثل آمادگي براي امتحانات نهايي مي‌شويد و ديگر فرصتي براي  مطالعۀ دروس پايه نخواهيد داشت؛ پس ايام نوروز را با محوريت جبران عقب ماندگي‌هاي درسي‌تان به پيش برويد.

 

* يک بازنگري و خانه تکاني درسي انجام دهيد و با سنجيدن آنچه که تا الان انجام داده‌ايد و آنچه که در آينده لازم است انجام دهيد، هر چه بيشتر به سوي موفقيت گام برداريد. هدف از اين خانه تکاني، نگاهي به وضعيت خودتان و شرايطي است که در آن قرار داريد. همچنين، از آنجايي که تعطيلات نوروزي براي همۀ کنکوري‌ها مقطع بسيار حساسي است، هر داوطلبي بايد سعي خود را انجام دهد تا از اين فرصت به خوبي بهره بگيرد.

 

* نبايد براي خود يک برنامۀ سنگين و خارج از توانايي‌هايتان خود بريزيد؛ براي مثال، داوطلبي که تا کنون روزي 2 ساعت مطالعه داشته است، نمي‌تواند در تعطيلات نوروز، روزي 10ساعت مطالعه داشته باشد؛ حتي امکان دارد که شما بعد از چند روز ببينيد به برنامه‌اي که براي خودتان طراحي کرده‌ايد، پايبند نيستيد و نمي‌توانيد آن را اجرا کنيد؛ يا برنامه براي شما سبک است و توانايي بيشتري داريد؛ در اين صورت، مي‌توانيد در برنامه خود تغييرات لازم را ايجاد کنيد و مباحث کم اهميت‌تر را حذف يا، در صورت امکان مطالعۀ بيشتر، مباحثي را به آن اضافه نماييد.

 

 * روي يک کاغذ، اسم درس‌ها را بنويسيد و جلوي آن يادداشت کنيد که از هر درس چه قسمت‌هايي را خوانده‌ايد، چقدر تست زده‌ايد، و از چه منابعي تست زده‌ايد. پر کردن اين فرم به شما کمک مي‌کند که ببينيد در کجا قرار گرفته و چه کارهايي را انجام داده‌ايد و چه کارهايي را بايد انجام دهيد.

 

* اين روزها، به جاي اينکه دايماً به فکر گذشته باشيد و خودتان را به خاطر کارهايي که انجام نداده‌ايد، سرزنش بکنيد يا آنکه نگران آينده باشيد و به حوادثي که ممکن است رخ بدهد يا شرايطي که امکان دارد برايتان پيش بيايد، فکر کنيد، در زمان حال زندگي کنيد و ذهنتان را به موقعيت کنوني‌تان متمرکز کنيد. براي اينکه بتوانيد ذهنتان را در زمان حال نگه داريد، روزتان را به بازه­هاي دو ساعته تقسيم کنيد و در پايان دو ساعت، هر زمان که به چيزي غير از زمان حال فکر کرديد، روي يک برگۀ کاغذ علامت ضربدر بزنيد. تلاش کنيد که افکارتان را به هر آن چه در زمان حال انجام مي­دهيد، معطوف کنيد؛ حتي اگر به اين فکر مي­کنيد که چه وقت اين دو ساعت تمام مي­شود، روي کاغذ ضربدر بزنيد؛ يا اگر به اين فکر مي­کنيد که پس از پايان دو ساعت چه کاري را بايد انجام دهيد، باز هم روي کاغذ ضربدر بزنيد و در زمان حال باقي بمانيد. هر روز سعي کنيد تا تعداد ضربدرهايي را که روي کاغذ مي­زنيد، کاهش دهيد. در پايان هفته، مي­بايست پيشرفت قابل ملاحظه­اي داشته باشيد.

 

* اگر درسي را در اين دوران نخوانده‌ايد، از سه حالت خارج نيست: يا اين درس‌ها شامل درس‌هايي مي‌شود که در مدرسه تدريس شده، اما شما آنها را نخوانده‌ايد؛ يعني عقب افتاده‌ايد، که در اين صورت، بايد در اسرع وقت، بسته به اهميت آن، آنها را بخوانيد و اين نقص را جبران کنيد؛ همچنين امکان دارد که اين درس‌ها تا به حال در مدرسه درس داده نشده باشند، ولي بعداً تدريس شوند. لطفاً شما از کلاس خود جلو نزنيد و به جاي نگران بودن از اينکه درس‌ها کي تمام مي‌شود، نگران درس‌هايي باشيد که تمام شده‌اند و شما هنوز آن دروس را خلاصه‌نويسي نکرده، نخوانده يا تست نزده‌ايد؛ در نهايت، امکان دارد که اين درس‌ها، درس‌هايي باشند که قرار نيست در مدرسه تدريس شوند. اين مباحث را شناسايي کنيد، به بودجه‌بندي آن توجه کرده و سعي کنيد که تا اول ارديبهشت ماه يا نيمه اول آن، اين مباحث را هم تمام کنيد و براي جمع‌بندي دوم، که خرداد ماه است، آماده شويد.

 

* اگر درسي را در اين دوران خوانده‌ايد، نيز از سه حالت خارج نيست: يا آنها را به طور کامل خوانده، خلاصه‌نويسي کرده، سر کلاس خوب فهميده، تست‌هايش را زده‌ايد و کاملاً نسبت به آنها احساس خوبي داريد؛ اين مباحث، نقطه قوت شما هستند و بايد آخر هر هفته يا دو هفته يک بار، آنها را مرور کنيد تا در ذهنتان تثبيت شوند؛ يا درس‌ها را خوانده‌ايد، ولي احساس مي‌کنيد که هنوز به طور کامل آنها را ياد نگرفته‌ايد. اين درس‌ها را با تست‌زدن، به گروه اول تبديل کنيد. توجه کنيد: گفتيم که با تست‌زدن، نه خواندن؛ زيرا اگر شما براي اين درس‌ها تست بزنيد، علاوه بر رفع اشکال، مهارت تست‌زني خود را نيز بالا خواهيد برد. همچنين امکان دارد که درس‌ها را خوانده‌ باشيد، ولي اصلاً آنها را ياد نگرفته باشيد؛ در اين صورت، به بودجه‌بندي سؤالات مراجعه کنيد؛ اگر اين درس‌ها اهميت کمي دارد، شايد بتوان آنها را حذف کرد، و اگر پر اهميت است، يا براي يادگيري آنها وقت بيشتري بگذاريد و آنها را بهتر بخوانيد و روش مطالعه خود را عوض کنيد (اگر روشتان درست بود، بايد تا حالا جواب مي‌داد)، و يا آنکه با دوستان قوي‌تر خود، آن مباحث را کار کنيد و با هم رفع اشکال کنيد.

 

*  توجه داشته باشيد که هر قدر هم پايه درسي تان ضعيف باشد، هيچ درسي را به طور کامل حذف نکنيد؛  در اين‌گونه دروس مي‌توانيد مباحثي را بيابيد که برايتان ساده‌تر باشد (مطمين باشيد که با کمي سعۀ صدر و تلاش بيشتر در فراگيري هر درسي، مي‌توان به بخشي از مباحث آن درس مسلط شد).

 

* برنامه مطالعاتي هر داوطلبي مخصوص خود اوست و هر داوطلب، بهتر از هر فرد ديگري، مي‌داند که در چه درس‌هايي ضعف و قوت دارد يا چه زماني را بايد به مطالعه چه درسي اختصاص دهد؛ از طرف ديگر، در حال حاضر، داوطلبان از نظر شرايط آمادگي براي کنکور، متفاوتند؛ يعني ممکن است که فردي، دروس خود را چندين بار دوره کرده باشد و داوطلب ديگري، هنوز هم برخي از دروس را مطالعه نکرده باشد؛ پس نمي‌توان از نسخۀ ديگران کاملاً کپي برداري کرد!  

 

 * در اين دوران، به منابع تست‌زني قبلي خود رجوع کنيد و فقط در مواردي از کتاب‌هاي جديد تستي استفاده نماييد که  به منابع تستي قبلي خود مسلط شده‌ باشيد

* بسياري از داوطلبان گروه‌هاي آزمايشي علوم رياضي و فني يا علوم تجربي، به دروس عمومي بي‌توجهي مي‌کنند؛ پس آنها در دوران تعطيلات نوروزي، بايد به جبران اين ضعف خود بپردازند

* بهترين منبع تست‌زني، تست‌هاي کنکورهاي سال‌هاي گذشته است (بعضي از تست‌هاي تاليفي هيچ شباهتي به سؤالات آزمون‌هاي سراسري ندارد؛ زيرا گاه بسيار آسان‌تر يا بسيار دشوارتر از آنهاست، و گاه نيز اشتباهات متعدد علمي دارد). براي دروس عمومي نيز در کنار مطالعه مباحث درسي، تست‌هاي کنکورهاي سال‌هاي گذشته را به صورت مجموعه‌اي پاسخگو باشيد؛ به عنوان مثال، در برنامه خود يادداشت کنيد که قرار است فلان روز دروس عمومي آزمون سراسري گروه آزمايشي علوم تجربي سال  98 را پاسخ بدهم، و حتماً در بررسي اين تست‌هاي مجموعه‌اي براي دروس عمومي، زمان را هم مدّنظر داشته باشيد و از مطالعه پاسخنامه تشريحي آنها نيز به هيچ وجه غافل نشويد.

 

* تفريحات، ديد و بازديدها، مسافرت و تلويزيون را در اين ايام کنار بگذاريد و فقط دو روز از عيد را به خودتان مرخصي بدهيد.

 

 * به اهداف کوچکتر بينديشيد؛ براي مثال، به جاي اينکه به رتبۀ شيمي خود در آزمون سراسري فکر کنيد، هدفتان را مطالعۀ يکي از مباحث شيمي که در آن ضعف داريد، قرار دهيد و همان مبحث را نيز به دقت بخوانيد و به تست‌هاي مرتبط با  آن هم پاسخ دهيد (مبحثي که برايتان خيلي هم سخت نيست، اما به طور کامل نيز به آن مسلط نيستيد. دقت کنيد که اگر مبحثي را بلد نباشيد و برايتان خيلي سخت باشد، اين موضوع، بيشتر عامل نااميدي شما خواهد شد). هنگامي که توانستيد به تست­ها پاسخ دهيد، به خودتان جايزه بدهيد و اظهار شادماني کنيد. در نظر گرفتن اهداف کوچک به عنوان پله‌هايي براي رسيدن به هدف غايي، علاوه بر ايجاد حس تنوع، احساس پيروزي را در شما تشديد مي­کند و باعث مي­شود که حس موفقيت و اقتدار و تسلط بر زندگي، در شما استمرار يابد.

 

* نکتۀ بسيار مهم اين است که قرار نيست شما کل مباحث را مطالعه کنيد، بلکه در اين ايام تعطيل، بايد يک مجموعه از مباحث خاص را مرور کرده و نقاط قوت خود را تقويت کنيد تا در ادامه مسير بتوانيد با ديد بهتري حرکت کنيد (بعد از تعطيلات نوروز، شما بلافاصله آزمون سراسري نخواهيد داد؛ پس لازم است که براي بعد از تعطيلات هم انرژي و شادابي لازم را داشته باشيد).

 

«بروس لي» استاد هنر‌هاي رزمي مي‌گويد: «از فردي نمي‌ترسم که صد حرکت را يک مرتبه تمرين کرده، بلکه از فردي مي‌ترسم که يک حرکت را صد مرتبه تکرار کرده است!» تمام اهداف شما نيز در اين ايام بايد مرور مباحثي باشد که  از تابستان تا به امروز مطالعه کرده‌ايد؛ تا بتوانيد نقاط قوت مستمر و پايداري را براي خود بسازيد.