تا آزمون سراسري چه کار کنيم؟
تعطيلات نوروز سال 1397 که خيلي از شما داوطلبان عزيز براي آن حسابي برنامه‌ريزي کرده بوديد هم به پايان رسيد. ممکن است که بسياري از شما طبق برنامه درسي خود پيش رفته و گروهي هم نتوانسته باشيد که به طور کامل يا حتي اصلاً به برنامه‌ريزي خود جامه عمل بپوشانيد. ضمن تبريک به همه شما دوستان گرامي که توانستيد از اين تعطيلات نهايت استفاده را بکنيد، بايد اضافه کنيم که گرچه تعطيلات عيد، بسيار مهم بود، اما نبايد با فکر کردن به گذشته و افسوس خوردن براي آن و با تضعيف روحيه، وقت و زمان باقي مانده را نيز از دست داد.
در هر شرايط درسي که هستيد، مهم‌ترين کار اين است که تصميم بگيريد تا از اين زمان باقي مانده که اتفاقاً بسيار مهم است، نهايت استفاده را ببريد. روي سخنمان بيشتر با شما داوطلباني است که تا الان کم کاري کرده يا مطالعه خوبي نداشته‌ايد. به اين نکته توجه داشته باشيد که اگر از همين الان هم با يک برنامه‌ريزي قوي و يک اراده محکم، عزم خود را جزم کنيد، حتماً موفق خواهيد شد؛ پس نااميد نشويد و زودتر دست به کار شويد؛ البته داوطلبان قوي نيز بايد توجه داشته باشند که استفاده درست و اصولي از اين اوقات باقي مانده، باعث مي‌شود تا در موقعيت بسيار بهتري قرار گيرند.
نخستين گام براي موفقيت، مشخص کردن موقعيت مطالعاتي و درسي‌تان در اين روزهاي باقي مانده تا کنکور است. از هر گروه از داوطلبان که هستيد، حتماً برآوردي از خود و مطالعه‌تان داشته باشيد؛ بخصوص اينکه شما دومين دوره طلايي مهم را نيز پشت سر گذاشته‌ايد و اکنون با توجه به شرايط جديد بايد خود را بسنجيد. بدون خوش باوري و البته منفي‌گرايي و مثل يک انسان بي‌طرف، که نقش داوري را به عهده گرفته است، خودتان را مورد سنجش قرار دهيد. اين کار به خوبي به شما کمک مي‌کند تا بدانيد که در روزهاي باقي مانده بايد چه کارهايي را انجام دهيد و براي رسيدن به آن، چه برنامه‌ريزي‌اي داشته باشيد. توجه داشته باشيد حتي اگر تا الان طبق برنامه پيش رفته‌ايد، باز هم خود و مطالعه‌تان را بررسي کنيد. اگر از برنامه و مطالعه خود راضي هستيد، به روال سابق ادامه دهيد، اما اگر فکر مي‌کنيد که مي‌توانيد با تغيير در برنامه خود، نتايج بهتري بگيريد، حتماً وقتي را براي اين کار اختصاص دهيد.
همه داوطلبان عزيز، چه پشت کنکوري‌ها و چه دانش‌آموزان، بايد توجه داشته باشند که يک گام مهم در موفقيت، همين برآورد زحمت و مطالعه‌اي است که کشيده‌اند، و گام مهم‌تر اينکه بپذيرند که مي‌توانسته‌اند بهتر باشند و براي اين بهتر شدن بايد جسارت به خرج داده و تغيير را قبول کنند. اگر از جمله داوطلباني هستيد که فکر مي‌کنيد بايد برنامه خود را تغيير دهيد، سعي کنيد که از همين الان تا زمان برگزاري کنکور، يک برنامه بلند مدت براي خود در نظر بگيريد که در آن برنامه تا حد ممکن، زماني را براي مطالعه تمام دروس، مرور آنها و تست‌زني درس‌ها در نظر بگيريد. اين برنامه بايد بر حسب توانمندي‌هاي شما در هر درس، ميزان مطالعه‌اي که تا به حال در هر درس داشته‌ايد، بودجه‌بندي و ميزان اهميت هر درس صورت بگيرد. سعي کنيد تا هيچ درسي را نخوانده نگذاريد و حتي اگر شده، فصل‌هاي آسان هر درس را از همين الان در برنامه مطالعه خود بگنجانيد.
يک برنامه بلند مدت با يک برنامه مطالعاتي هفتگي محققق مي‌شود؛ يعني شما بايد از همين الان تا روز برگزاري کنکور را به هفته‌هاي مطالعاتي تقسيم کرده و اين هفته‌ها را به ساعات مختلف تقسيم کنيد: ساعات بيداري، ساعات خواب و استراحت، و اگر دانش‌آموز هستيد، ساعات مدرسه و سپس طبق آن، ساعاتي را براي مطالعه در نظر بگيريد. بعد از مشخص کردن ساعت مطالعه، اين ميزان ساعت را با توجه به اهميت درس‌ها و ضعف و قوتتان بين دروس خود تقسيم کنيد. بعد از مشخص کردن موارد و دروس مورد نياز مطالعه در کل هفته، برنامه تقريبي هر روز خود را نيز مشخص کنيد. حتماً در يک روز تنوع مطالعاتي داشته باشيد و اين طور نباشد که مثلاً چهار تا پنج ساعت پشت سر هم فقط يک درس خاص را مطالعه کنيد. حتماً مطالعه و زدن تست در هر درس (بخصوص دروس اختصاصي) را حداقل بين دو تا سه روز در هفته پخش کنيد؛ زيرا اين عمل، موجب يادگيري مرحله به مرحله شده و عمق يادگيري مطالب افزايش مي‌يابد. حتماً در طول هفته، ساعت‌هايي را به جبران عقب ماندگي‌هاي خود اختصاص دهيد و در آن زمان، هيچ درسي را قرار ندهيد تا به اين ترتيب، اگر از برنامه عقب افتاديد، بتوانيد بدون نگراني تا حدي آن را جبران کنيد. حتماً در برنامه هفتگي خود، تمام دروس عمومي و اختصاصي را قرار دهيد و تست و مطالعه نيز با هم در آن وجود داشته باشد و اين طور نباشد که در طول هفته، فقط مطالعه کنيد يا فقط تست بزنيد؛ بلکه اين دو مکمل همديگر باشند. اگر تا الان مطالعه خوبي داشته‌ايد، مي‌توانيد از مرور مطالب خود در کنار تست‌زني استفاده کنيد.
علاوه بر ارزيابي درسي خود که با تست‌زني صورت مي‌گيرد، سعي کنيد که ارزيابي ديگري هم از خود و برنامه‌تان داشته باشيد؛ اينکه چقدر توانسته‌ايد در هفته‌اي که گذشت، طبق برنامه پيش رويد و چقدر موفق بوده‌ايد؟ انجام اين کار به شما کمک مي‌کند تا در آخر هفته، پيش بيني برنامه هفته بعدي انجام شود. حتماً توجه کنيد که هر چه به کنکور نزديک مي‌شويد، نقش تست‌زني در ارزيابي و تثبيت مطالب بيشتر مي‌شود. براي برنامه‌ريزي هفتگي، تا حد امکان، تعداد تست‌ها را نيز بايد مشخص کنيد؛ مثلاً بررسي کنيد که در مطالعه درس چهار و پنج رياضي که اين هفته قصد خواندن آن را داريد، چقدر لازم است تست بزنيد و سپس براي آنها برنامه‌ريزي کنيد. پس از برنامه‌ريزي، اگر ديديد که زمان لازم را نداريد، از تعداد تست‌ها کم و بقيه تست‌ها را به هفته بعد موکول کنيد؛ ولي هرگز از زمان مطالعه خود کم نکنيد؛ البته اين موضوع هم به توانايي و ضعف شما در هر درس بستگي دارد؛ مثلاً داوطلبي درس را به خوبي مطالعه کرده و در تست‌زني مشکل دارد و داوطلب ديگر احساس مي‌کند که هنوز آمادگي کامل در يک مبحث را نداشته و لازم است که بيشتر مطالعه و سپس تست‌زني کند.
با توجه به مطالبي که در بالا اشاره شد، اگر داوطلب پشت کنکوري هستيد و احساس مي‌کنيد که نياز است برنامه مطالعاتي خود را تغيير دهيد، با توجه به تجربه قبلي خود، ميزان مطالعه‌اي که تا به حال داشته‌ايد و نيز درس‌ها يا مباحثي که احساس مي‌کنيد در آنها ضعف داريد و کارهايي که لازم است در هر درس انجام دهيد، برنامه جديدي بريزيد. مهم‌ترين موضوع در اين برنامه‌ريزي، علاوه بر نکته‌هايي که به آن اشاره شد، زمان است. به زماني که تا کنکور داريد، توجه کرده و بدون نااميدي، و البته بدون غلو در توانايي‌هاي خود، يک برنامه عالي و عملي بريزيد و اطمينان داشته باشيد که هنوز هم زمان کافي براي جبران و مطالعه خوب براي کنکور را در اختيار داريد؛ پس منتظر چه هستيد؟!
براي شما دانش‌آموزان عزيزي هم که احساس مي‌کنيد برنامه خوبي نداشته يا اينکه تا الان نتوانسته‌ايد بخوبي مطالعه کنيد، پيشنهاد مي‌کنيم با توجه به آنچه که در اين مقاله درباره برنامه‌ريزي گفته شد و موارد زير، به مطالعه بپردازيد؛ البته همين جا لازم مي‌دانيم اشاره کنيم که آنچه مي‌گوييم، يک پيشنهاد است و شما مي‌توانيد در مدت باقي مانده، با توجه به شناختي که از خود و نقاط قوت و ضعف درسي‌تان داريد، برنامه بهتري ريخته و موفق‌تر شويد.
براي هفته چهارم فروردين تا آخر هفته سوم ارديبهشت، در مدرسه روي درس‌هاي پيش دانشگاهي دو تمرکز کنيد؛ اما احتمالاً هر مدرسه‌اي با توجه به تمام شدن بعضي از درس‌هاي پيش دانشگاهي دو، کمي به تعطيلات دانش‌آموزان در هفته اضافه کرده اند و دانش آموزان، وقت بيشتري براي مطالعه دارند؛ بنابراين، توصيه مي‌کنيم که حتماً به نکته‌هاي زير توجه کنيد:
1- بعد از ظهر روزهايي که به مدرسه مي‌رويد، حتماً درس‌هاي پيش‌دانشگاهي دو را که دبير درس مي‌دهد، در منزل کامل بخوانيد و تست بزنيد؛ به طوري که آنها را به خوبي ياد بگيريد.
2- در روزهايي که به مدرسه نمي‌رويد، در منزل يا هر جايي که درس مي‌خوانيد، حتماً برنامه‌اي براي درس‌هاي پايه باقي مانده، يعني آنهايي که قبلاً نخوانده‌ايد، تهيه کنيد و آنها را به طور کامل بخوانيد و تست بزنيد. اگر برنامه عيد را انجام نداده‌ايد، بايد بعضي از مبحث‌هاي پايه دوم و سوم را که راحت‌تر است، انتخاب کنيد تا در اين فرصت يکماهه بتوانيد با آرامش و تمرکز بيشتري آنها را مطالعه کنيد و از آنها، نکته برداري کنيد.
عزيزاني که کم کاري داشته‌ايد! در اين مقطع از سال مي‌توانيد بعضي از مباحث وقت گير را از برنامه‌تان حذف کنيد و تمرکز خود را روي بقيه دروس بگذاريد؛ البته هرگز يک درس را به طور کامل رها نکنيد؛ بلکه مي‌توانيد به صورت گزينشي بعضي از فصل‌ها را بخوانيد. شما دانش‌آموزان قوي، ابتدا در اين دوره، مطالب باقي مانده از پايه را کامل بخوانيد و در صورت امکان، بعد از آن، موارد ضعف باقي مانده از مطالب خوانده شده (پيش‌دانشگاهي يک و پايه قبلي) را برطرف کنيد و به طور موازي دروس پيش‌دانشگاهي دو را نيز بخوانيد و سعي کنيد تا قبل از امتحانات پيش‌دانشگاهي دو، کليه مباحث را يک دور خوانده باشيد. همه شما داوطلبان عزيز هرگز فراموش نکنيد که نکته برداري را تا روزهاي آخر ادامه دهيد. هر وقت حين درس خواندن يا تست زدن به نکته جديدي برخورديد، حتماً آن را در محل خاصي يادداشت کنيد. مطالعه سريع اين نکته برداري‌‌ها در روزهاي آخر، به شما در يادآوري نکاتي که قبلاً مطالعه کرده‌ايد، کمک خواهد کرد. سعي کنيد که در همين دوره، حدود صد و بيست ساعت را به مطالعه پايه سري دوم (پايه‌هاي باقي مانده) اختصاص دهيد و بقيه زمان را به پيش‌دانشگاهي دو و درس‌هاي دبيرتان بپردازيد.
حتماً شما دانش‌آموزان عزيز به اين نکته توجه داشته باشيد که امتحانات پيش‌دانشگاهي دو، مزاحمي براي برنامه‌ريزي و آمادگي شما براي کنکور نيست؛ بلکه تاثير مثبتي بر روند کاري شما دارد؛ زيرا پيش‌دانشگاهي دو، بخش مهمي از منابع کنکور را تشکيل مي‌دهد و اين امتحانات، بهترين فرصت براي جمع‌بندي و دوره پيش‌دانشگاهي دو و جبران غفلت‌هايي نظير نخواندن کتاب‌هاي درسي و مثال‌ها و تمرين‌هاي آنهاست؛ زيرا اين کتاب‌ها در کنکور خيلي مهم هستند، ولي مورد غفلت واقع مي‌شوند؛ به همين دليل، حدود چهار يا پنج روز قبل از شروع امتحانات، تمام نقاط ضعف اساسي خود در دروس پيش‌دانشگاهي دو را برطرف کنيد و نگذاريد که نکته‌هاي مبهم از نظر مفهومي داشته باشيد. بعد از رفع اشکالات مفهومي، طبق برنامه امتحانات، شروع به درس خواندن کنيد. اگر قبل از شروع امتحانات، نقاط ضعف اساسي خود را برطرف کرده باشيد، در اين زمان کافي است تا تسلّط خود را افزايش دهيد و مرور کنيد و تست بزنيد.
تشريحي خواندن براي امتحانات به کنکور شما هيچ ضرري نمي‌زند، بلکه فايده‌هاي زيادي هم دارد؛ پس فکر نکنيد که بايد تغيير خاصي در برنامه خود ايجاد کنيد؛ اما هرگز از تست زدن غافل نشويد و تا مي‌توانيد تست بزنيد. بهتر است که در اين دوران، در هنگام مطالعه هر درس، بيشتر روي تمرين و مثال‌هاي کتاب درسي و تست‌هاي آزمون سراسري وقت بگذاريد. در مجموع سعي کنيد که در طي امتحانات پيش‌دانشگاهي دو، کل دروس آن را جمع کرده و تست بزنيد و تا حد امکان خلاصه‌برداري کرده يا زير نکات مهم آن را خط بکشيد تا بعداً فقط به مرور سريع آن بپردازيد.
در اين روزهاي باقي مانده، که البته زمان زيادي هم هست، دو يا سه درسي را که مهم است و شما در آن ضعف داريد، انتخاب کرده و بيشتر (تقريباً يک روز در ميان) در برنامه خود قرار دهيد. مطمين باشيد که زمان کافي براي جبران ضعف‌هاي خود در درس هايي که احساس مي‌کنيد کمتر بلديد، داريد؛ فقط کافي است که با اراده قدم برداريد و به خود و توانايي‌هايتان اعتماد کنيد و نگران نباشيد.
نکته مهمي که در اين ايام بايد به آن توجه داشته باشيد و زمان مناسبي را به آن در برنامه‌ريزي خود اختصاص دهيد، اين است که به عمومي ها توجه ويژه‌اي داشته باشيد. دروس عمومي بسيار مهم و امتيازآور هستند؛ پس حتماً وقت مناسبي را به اين درس‌ها اختصاص دهيد. اگر احساس مي‌کنيد که نمي‌توانيد از پس تمام عمومي‌ها به خوبي برآييد، تمرکز بيشتري روي دروس ادبيات و معارف اسلامي داشته باشيد.
در مجموع سعي کنيد که در روزهاي باقي مانده، به عنوان يک دانش‌آموز کنکوري، از فرصتي که در دست داريد، حتي امتحانات پيش‌دانشگاهي دو، بهترين استفاده را ببريد و همچنان که آنها را براي امتحان آماده مي‌کنيد، به صورتي که براي مرور نهايي آماده شوند، نکته برداري کرده و در اين مباحث تست بزنيد. در همين زماني که در دست داريد، پاره‌اي از آن را نيز براي مرور درس‌هاي پيش‌دانشگاهي يک و نيز مطالعه درس‌هاي پايهاي که تا به حال نخوانده‌ايد، اختصاص دهيد.
سعي کنيد که اين بخش از مطالعه خود را تا دو هفته مانده به کنکور به پايان برسانيد و دو هفته پاياني را به تست زني سرعتي و رفع اشکال از طريق حل تست‌ها بپردازيد. در واقع خودتان را در شرايط آزمون سراسري قرار داده و بسنجيد. نکته بسيار مهمي که همه شما عزيزان بايد به آن توجه داشته باشيد، اين است که اين فرصت باقي مانده را خيلي جدي بگيريد. اگر در اين مدت خوب عمل کنيد، به طور حتم از خيلي از رقيبان خود جلو خواهيد افتاد و به هدف خود نزديک‌تر مي‌شويد. داشتن برنامه در اين مدت، بسيار مهم است و نداشتن آن باعث سردرگمي و استرس خواهد شد.
نکته مهم ديگر براي داوطلباني که کمتر مطالعه کرده‌اند اين است که در هر شرايط درسي که قرار داريد و با هر ميزان مطالعه‌اي که تا به حال داشته‌ايد، به هيچ عنوان نگران نباشيد و با انرژي و اعتماد به نفس، ادامه راه را طي کنيد. محکم باشيد و مطمين باشيد که در زماني که در دست داريد، با تلاشي که انجام دهيد، مي‌توانيد به بخش مهمي از خواسته‌هاي خود برسيد. مخصوصاً اگر در دوره تحصيلي خود جزو دانش‌آموزان زرنگ و حتي متوسط بوده‌ايد، مي‌توانيد روي آموخته‌هاي قبلي خود سرمايه‌گذاري کنيد و با جديت در همين ايام باقي مانده نتيجه خوبي را کسب کنيد؛ پس با توکل به خدا و با يک برنامه‌ريزي خوب، به راهتان ادامه دهيد.
* هفته نامه پیک سنجش
