به اندازه نگران باش، اما به موفقيت هم بينديش !
کمتر از چهل روز تا آزمون سراسري باقي مانده است. بسياري از داوطلبان، اين روزها با خستگي، نگراني، کلافگي و دلسردي دست و پنجه نرم مي‌کنند، و در نهايت، به جاي اينکه در اين دوران، تلاش و کوشش بيشتري داشته باشند، بيشتر وقت خود را به بطالت مي‌گذرانند.
اين در حالي است که اين ايام در موفقيت هر داوطلب سهم بسزايي دارد و بايد با يک برنامه‌ريزي دقيق و به دور از کوتاهي و سستي و نگراني، تلاش نمود تا در حد توان، بهترين نتيجۀ ممکن را کسب کرد. در اينجا چند راهکار براي بهره‌وري بيشتر داوطلبان از اين ايام ارايه مي‌شود.
وسواس مطالعه نداشته باشيد
وسواس در مطالعه،يکي از چالش‌هاي بزرگ برخي از دانش‌آموزان است که هميشه سبب کاهش انگيزه و اعتماد به نفس و عدم سرعت مطالعه آنها مي‌شود. براي جلوگيري از بروز وسواس مطالعه، که آفتي بزرگ در اين دوران است، مي توانيد به نکته‌هاي زير عمل نماييد:
* قدرت تشخيص خود را بالا ببريد و مباحث و نکات مهم درسي را خودتان تشخيص دهيد.
* بيشتر روي همان مباحث و نکات مهم تکيه کنيد و آنها را به عنوان اولويت خودتان قرار دهيد تا خيالتان راحت شود که توانسته‌ايد مباحث مهم را مطالعه کنيد.
* هرگز هنگام مطالعه برگشت نداشته باشيد؛ يعني دوباره خواني نکنيد. مرور، وقت خاص خودش را دارد و شما بايد مرور مطالب را در وقت مناسب خودش انجام دهيد.
* سؤالات و مباحثي را که ياد نگرفته‌ايد، علامت گذاري کنيد يا زير آنها را خط بکشيد تا هنگامي که مي‌خواهيد بار ديگر مطالعه کنيد، سراغ آن مطالب برويد و مطالعه آنها برايتان در اولويت باشد.
* مطلبي را که حس مي‌کنيد ياد نگرفته‌ايد، به صورت ذهني، و بدون آنکه به کتاب يا منبع مطالعه نگاه کنيد، روي يک برگه سفيد يادداشت کنيد تا متوجه شويد که در کدام قسمت ضعف داريد.
* اراده خود را قوي کنيد و به خودتان بگوييد که: «من اين مطلب را حتما ياد گرفته‌ام و ديگر اين قسمت را مطالعه نخواهم کرد.»
* تست بزنيد. درست است که با مطالعه يک مبحث در يک بازه مطالعاتي درسي، نمي‌توانيم به اين باور برسيم که بر آن مبحث مسلط شده‌ايم، ولي نبايد فراموش کنيم که ما نمي‌توانيم به عقب برگرديم. بهترين راه براي پيشرفت و تسلط روي يک مبحث، تست زني مداوم است؛ زيرا نمي‌شود با مرور فراوان در يک بازه زماني خاص، روي مبحثي مسلط شد. در اين دوران، خوب است مباحثي را که نخوانده‌ايد، به بخش‌هاي کوچک قسمت کنيد و بعد از مطالعۀ هر بخش، حداقل چند تست مرتبط با آن را حل کنيد. با انجام اين کار، هم نقاط قوت و ضعف خود را در مي‌يابيد و هم انگيزۀ بيشتري براي مطالعۀ بعدي‌تان کسب مي‌کنيد، و در نهايت، وقتي مي‌بينيد که به برخي از سؤال‌ها مي‌توانيد جواب دهيد، از وسواس شما در مطالعه کاسته مي‌شود.
نگراني‌هايتان را کنترل کنيد
اگر چيزي داشتيم که بتوانيم زمان نگراني خود را با آن رديابي کنيم، در پايان هر روز متوجه مي‌شويم که زمان زيادي را صرف نگران بودنمان کرده‌ايم. نتيجۀ يک نظرسنجي که در سال ۲۰۱۷ بين دو هزار جوان صورت گرفت، نشان داد که به‌طور متوسط، هر فرد ۶۳ روز کامل را در طول يک سال با نگراني مي‌گذراند !
داوطلبان آزمون سراسري با اين مشکل آشنايي بيشتري دارند. صفر کردن نگراني‌ها و دلهره‌ها در دوران کنکور، عملاً غير ممکن است، و در واقع، يک داوطلب براي مقيد بودن به مطالعه و درس خواندن، نياز به کمي نگراني دارد، اما نگراني زياد، شما را از پاي درمي‌آورد و آرامش جسمي و روحي لازم را براي مطالعه از بين مي‌برد.
در ادامه، راه‌هايي براي رفع نگراني‌هاي گاه‌به‌گاه، با شما به اشتراک مي‌گذاريم:
«اگر»ها را به «من مي‌توانم» تبديل کنيد
اگر موفق نشوم …، اگر آزمونم را بد بدهم …، اگرنتوانم در رشته‌اي که دوست دارم قبول شوم ….
ذهن شما پر از اين «اگر»هاست؛ «اگرهايي» که آرامش و تمرکز را از شما مي‌گيرند. بايد اين «اگرها» را به «من مي‌توانم» يا به بيان واضح‌تر: «من مي‌توانم مشکل را حل کنم» يا «من مي‌توانم مساله را کنترل کنم.»، تبديل کنيد.
سکونت گزيدن در مشکلات، هيچ چيزي را بهتر نمي‌کند، ولي حل مساله چرا. روان‌شناس«امي مورين» مي‌گويد: «از خودتان بپرسيد با چه گام‌هايي مي‌توانيد از اين مشکل، درسي بياموزيد يا مانع از رخ دادن مشکل ديگري در آينده شويد. از خودتان بپرسيد در قبال اين مشکل، چه‌کاري بايد انجام دهيد.»
اگر به خودتان اطمينان بدهيد که با وجود هر اتفاقي، مي‌توانيد به همۀ مسايل مهم زندگي‌تان رسيدگي کنيد، افکارتان را بهتر هدايت خواهيد کرد.
زمان خاصي را به نگراني اختصاص دهيد
تنظيم و اختصاص مدت‌زمان معين به نگراني‌ها، باعث مي‌شود که از پرداختن به تفکرات بيهوده پرهيز کنيد و در عين حال پي ببريد که چقدر از اوقاتتان را صرف پيدا کردن راه حل براي راه‌گشايي مسايلي مي‌کنيد که احتمالاً هيچ وقت اتفاق نمي‌افتند. اين استراتژي، يک راه عالي براي تسکين دادن به نگراني‌هاست.
امي مورين توضيح مي‌دهد که غرق شدن طولاني‌مدت در مشکلات بالقوّه، هيچ بازدهي خاصي نخواهد داشت، ولي نگاه اجمالي به آنها در آرامش خاطر ما مؤثر است. او توصيه مي‌کند که روزانه ۲۰ دقيقه از زمانتان را به‌عنوان «زمان تفکر» کنار بگذاريد و در اين مدت، بگذاريد که ذهنتان در حواشي هر اضطراب و نگراني بالقوّه، پرسه بزند، و وقتي اين مدت تمام شد، به کارتان بازگرديد و روي امور پربازده متمرکز شويد.
اختصاص مدت زمان معين به اين‌گونه تفکرات، موجب مي‌شود که بقيۀ ساعات روز ذهني سبک‌تر داشته باشيد. اگر در طول روز، اتفاق نگران‌کننده‌اي رخ داد، بررسي آن را به «زمان تفکر» موکول کنيد. بعدها متوجه مي‌شويد هنگامي‌که به زمان تفکر رسيديد، بسياري از اين نکات را اصلاً به خاطر نمي‌آوريد. اين امر، گواه و شاهدي بر بي‌اهميتي بسياري از منابع استرس‌زاست.
کارايي نگراني‌ها را بسنجيد
ما تمايل داريم که عادت‌هايمان را بررسي و پي‌گيري کنيم و راه‌هايي را براي بهينه‌سازي زمانمان بيابيم؛ اما نگراني، اساساً مانع از اين مي‌شود که بتوانيم کارهاي بيشتري را در مدت زمان کوتاه‌تري انجام دهيم. شايد اگر به خودمان يادآوري کنيم که نگراني، تا چه حد مي‌تواند کارايي ما را کاهش دهد، بدين ترتيب، آرامش بيشتري پيدا کنيم.
از طرف ديگر، حتي اگر نگراني را انگيزه‌بخش حرکت خود بدانيم يا آن را به عنوان نشانه‌اي از اهميت يک موضوع ببينيم، واقعيت اين است که ۹۹ درصد اوقات، اين احساس، ما را از پيشرفت و ادامه دادن مسيرمان باز مي‌دارد؛ پس هرگاه که خودتان را غرق در افکارتان يافتيد، از خود بپرسيد که: آيا اين احساسات و تفکرات، مفيدند؟ اين سؤال، دوباره شما را به زمان حال باز مي‌گرداند و از حال و هوايي که هرگز به پيشرفت آتي شما کمکي نمي‌کند، بيرون مي‌کشد.
