انتخاب رشته آگاهانه و صحيح (گفتار دوم)
تحقيقات نشان مي‌دهد داوطلباني که بر اساس شناخت توانايي‌ها، ارزش‌ها، مهارت‌ها، استعدادها، علايق و تيپ شخصيتي و با آگاهي کافي از رشته‌هاي دانشگاهي و تناسب آن با صفات فردي خويش انتخاب رشته مي‌کنند.
بسيار موفق‌تر از آنهايي هستند که فقط بر اساس رتبه و آنچه که ديگران به آنها ديکته مي‌کنند، به انتخاب رشته مبادرت مي‌‌ورزند؛ زيرا تحصيل در هر رشته‌اي نيازمند ويژگي‌هايي است و فردي که قصد تحصيل در آن رشته را دارد، بايد قبلاً از علايق، توانايي‌ها و استعدادهاي خويش اطلاع داشته باشد و هماهنگ با نوع علاقه و ويژگي‌هاي شخصيتي خود، انتخاب رشته نمايد.
پس داوطلب در گام نخست، مي‌بايست به خودشناسي برسد و سپس در مورد رشته‌هاي دانشگاهي کسب اطلاع کند و در نهايت انتخاب رشته آگاهانه‌اي داشته باشد.
الگوي انتخاب رشته آگاهانه در داوطلبان آزمون سراسري، مطابق با فرآيند زير است:
خودشناسي کسب اطلاع از رشته‌ها
انتخاب آگاهانه با استفاده از منابع موجود
خودشناسي (شناسايي ويژگي‌هاي فردي)
مرحله اول براي انتخاب رشته تحصيلي آگاهانه، شناخت خود است.
شناخت خود، يعني شناخت علايق، مهارت‌ها و ارزش‌ها.
پس براي شناخت خود، مي‌بايست از علايق، مهارت‌ها و ارزش‌هاي فردي، آگاهي کسب کرد.
در ادامه، در سه گام، هر يک از اين موارد بيان مي‌شود.
گام اول: خودشناسي از علايق، مبتني بر نوع شخصيت
با مطالعه تيپ‌هاي شخصيتي که بيان مي‌شود، افراد مي‌توانند تا حدود زيادي به شناخت خود براي انتخاب آگاهانه رشته تحصيلي‌شان دست پيدا کنند؛ البته اکثر افراد، در واقع ترکيبي از خصلت‌هاي ارايه شده در ذيل هر يک از تيپ‌هاي شخصيتي هستند و در هنگام تطبيق خود با يکي از آنها، بايد تفاوت‌هاي خود را با اين تيپ‌‌ها نيز در نظر داشته باشند.
تيپ‌هاي شخصيتي هالند مطابق با علايق فرد
در دهه 1970 ميلادي، جان هالند[1]نظريه‌اي درباره گسترش علايق بر اساس شش تيپ شخصيتي ارايه کرد:
- واقع گرا Realistic
- جست‌وجوگر Investigative
- اجتماعي Social
- هنري Artistic
- قراردادي Conventional
- متهور Enterprising
در ادامه، ويژگي‌هاي بارز هر تيپ شخصيتي و رشته‌هاي تحصيلي متناسب با آن، به صورت محدود بيان مي‌شود. سعي کنيد که علاقه تحصيلي خود را با شناخت از خود تطبيق دهيد و انتخاب رشته کنيد.
- واقع‌گرا
- افراد واقع‌گرا
- علاقه‌مند به:
- فعاليت‌هاي بيروني.
- فعاليت‌هاي ورزشي.
- فعاليت‌هاي عملي با ابزار.
- کار با گياهان و حيوانات.
- ساخت و ساز (امور عمراني و ساختماني).
رشته‌ها و مشاغل مناسب براي تيپ شخصيتي واقع‌گرا:
- مهندسي عمران.
- علوم کامپيوتر.
- مهندسي صنايع.
- مهندسي شيمي.
- مهندسي الکترونيک.
- محيط زيست.
- مهندسي مواد.
- جست‌وجوگر
- افراد جست‌وجوگر
- علاقه‌مند به:
- حل مساله.
- جست‌وجو و اکتشاف.
- مطالعه و تحقيق.
- طرح‌ريزي و مدل‌سازي.
- فعاليت‌هاي انتزاعي.
- فعاليت‌هاي علمي ـ تخيلي.
رشته‌ها و مشاغل مناسب براي تيپ شخصيتي جست‌وجوگر:
- رياضي.
- فيزيک.
- شيمي.
- جغرافيا.
- زيست شناسي.
پژوهشگر در امور علمي (در رشته هاي مختلف).
- اجتماعي
- افراد اجتماعي
- علاقه‌مند به :
- فعاليت‌هاي بيروني.
- فعاليت‌هاي انسان‌دوستانه.
- فعاليت‌هاي آموزشي.
- خدمات اجتماعي.
رشته‌ها و مشاغل مناسب براي تيپ شخصيتي اجتماعي:
- روان‌شناسي و مشاوره.
- پرستاري.
- علوم اجتماعي.
- پزشکي و دندان‌پزشکي.
- علوم سياسي.
- الهيات.
- هنري
- افراد هنري
- علاقه‌مند به:
- فعاليت‌هاي خلّاقانه.
- فعاليت‌هاي بدون ساختار و نامنظم.
- فعاليت‌هاي فردي.
- هنرهاي تجسمي و نمايشي.
- زبان و ادبيات.
- فرهنگ‌هاي ديگر.
رشته‌ها و مشاغل مناسب براي تيپ شخصيتي هنري:
- موسيقي و آهنگسازي.
- بازيگري.
- نقاشي و گرافيک.
- عکاسي و فيلمبرداري.
- زبان هاي خارجي.
- تاريخ.
- طراحي صنعتي.
- قراردادي
- افراد قراردادي
- علاقه‌مند به:
- فعاليت‌هاي منظم و سازمان يافته.
- فعاليت‌هاي محاسبه‌اي.
- فعاليت‌هاي عيني.
- فعاليت‌هاي مديريتي.
رشته‌ها و مشاغل مناسب براي تيپ شخصيتي قراردادي:
- حسابداري.
- دفتر داري.
- ترجمه متون خارجي.
- برنامه نويسي کامپيوتر.
- متهور
- افراد متهور
- علاقه‌مند به :
- فعاليت‌هاي چالش برانگيز.
- فعاليت‌هاي رقابتي.
- فعاليت‌هاي اقتصادي.
- فعاليت‌هاي مديريتي.
رشته‌ها و مشاغل مناسب براي تيپ شخصيتي متهور:
- مديريت.
- اقتصاد.
- امور مالي.
- مديريت منابع انساني.
- روزنامه نگاري.
در اين نوشتار، مرحله اول خودشناسي، يعني خودشناسي از علايق مبتني بر نوع شخصيت، بيان شد.
در نوشتار بعدي، به مراحل ديگر خودشناسي، يعني شناخت مهارت‌ها و توانايي‌ها و شناخت اهداف و ارزش‌هاي فردي، مي‌پردازيم.
