کنکوريهاي امسال با دو ماه رمضان روبرو بوده و اين ماه پر برکت در ابتدا و انتهاي سال کنکوري آنها، همراهشان بوده است؛ ماه تقويت اراده، ماهي که ميتوان «نه» گفتن را ياد گرفت، نظم و برنامهريزي را تمرين کرد و شکوه معنويت را بيش از پيش احساس نمود.
بي شک، داوطلباني که با بينش و بصيرت در تابستان سال گذشته که ابتداي سال کنکوري آنها بود، مهمان اين ماه شدند، بسيار شاکر پروردگار هستند که در مهمترين سال تحصيلي خود، ميتوانند دو بار از برکت اين ماه خدا، بهره بگيرند؛ البته همه ميدانيم که برنامهريزي براي مطالعه در اين ماه، تا حدودي متفاوت با ساير ماههاست و در ضمن لازم است که به تغذيه نيز توجه بيشتري نمود. در اين مطلب تلاش ميشود نکاتي که براي يک کنکوري در ماه رمضان ضروري است، ذکر گردد.
از تو حرکت از خدا برکت
بعضيها تصور ميکنند که در ماه رمضان نميشود درس خواند و با اين پيش فرض غلط، درس خواندن را رها و در کل، فعاليت درسي خود را متوقف ميکنند. مطمين باشيد که اگر شما با دل و جان و بدون بهانه گيري سراغ درس برويد، خدا هم ياور شما خواهد بود، و برخلاف تصورتان، مشکلي با عدم تمرکز يا کيفيت پايين مطالعه نخواهيد داشت؛ در ضمن دقت کنيد که اين ماه براي شما بسيار سرنوشت ساز است؛ چون آخرين روزهاي قبل از آزمون سراسري و زمان جمع بندي و افزايش سرعت در تستزني است، و اگر اين يک ماه را کوتاهي کنيد، نتيجه مورد انتظارتان را بعد از يک سال مطالعه نخواهيد گرفت.
زمان مطالعه
خوشبختانه در ايام ماه مبارک رمضان کلاسهاي درس تعطيل است و زمان در دست شماست و ميتوانيد با توجه به روحيه و عادت مطالعاتي خود، برنامهريزي کنيد.
اگر از افرادي هستيد که مطالعه در صبح را ترجيح ميدهيد و درس خواندن در شب برايتان سخت است، بهتر است که مطالعۀ خود را به صبح موکول کنيد و بعد از خوردن سحري و خواندن نماز صبح و ياري خواستن از خدا، درس خواندن و تست زدن را شروع کنيد و تا قبل از ظهر ادامه دهيد. نکتهاي که بسيار مهم است اين است که در اين ماه، بدن آمادهترين حالت ممکن را در طول شبانه روز در ساعات اوليه دارد و چه پسنديده است که بتوانيم در اين ساعات حداکثر استفاده را ببريم؛ ساعاتي که شايد روزهاي ديگر سال از آنها محروم باشيم و آن ساعات بينالطلوعين و بعد از آن است؛ کاري که معمولاً ديگران از انجام آن محرومند؛ يعني شروع مطالعه دقيقاً بعد از اذان صبح (مخصوصاً بعد از نماز اول وقت). دقت کنيد که خوردن زياد سحري مانع از گرسنگي شما در روز بعد نخواهد شد و فقط سنگين و خواب آلودتان ميکند و نميگذارد که درس بخوانيد.
اگر هم جزو دسته شب زنده داران هستيد، بعد از خوردن يک افطاري سبک و مقوي، مطالعهتان را شروع کنيد و تا صبح روز بعد ادامه دهيد، و پس از آن ميتوانيد استراحت کنيد.
عدهاي نيز هستند که چند ساعت صبح زود و چند ساعت بعد از افطار مطالعه ميکنند. اين افراد بايد دقت داشته باشند که به اميد صبح زود، ساعت مطالعاتي بعد از افطار را حذف نکنند يا برعکس! در کل، نبايد به بهانه اينکه امروز حال ندارم يا خستهام، زمان مطالعه را به بعد موکول کرد؛ چرا که اين «بعد» شايد تا روز آخر ماه رمضان نيايد!
سريال هاي تلويزيوني ممنوع!
چند سالي است که تلويزيون در ماه رمضان بعد از افطار، سريالهاي متنوع و جالبي پخش ميکند. بارها گفتهايم که ديدن سريال براي افراد کنکوري جالب نيست؛ چون سريال، شما را هر شب راس ساعتي خاص به پاي تلويزيون ميکشاند؛ آن هم زماني مفيد براي يک کنکوري که ميتواند صرف مطالعه يا تست زدن شود؛ از سوي ديگر، ماه رمضان سريالهاي متنوعي دارد و ناخود اگاه با ديدن يک سريال، پاي دومين و سومين سريال هم خواهيد نشست. مطمين باشيد که در آينده، همين سريالها از کانالهاي مختلف تلويزيون دوباره پخش خواهد شد.
وعدۀ سحري فراموش نشود
عدهاي از داوطلبان ميگويند که ترجيح ميدهند به جاي خوردن سحري بخوابند و تحمل بيدار شدن و کمخوابي، برايشان سختتر از تحمل گرسنگي است و براي همين بدون سحري روزه ميگيرند.
دقت کنيد که خوردن سحري براي روزه گيران، بويژه نوجوانان و جوانان، ضروري است؛ حتي سحري را بايد سر فرصت و با آرامش ميل کرد تا دچار ناراحتيهاي گوارشي نشد.
بهتر است که در سحري از غذاهاي گياهي پخته يا خام استفاده شود؛ مثلاً سالاد فصل + دو قاشق غذاخوري جوانه گندم + ليمو ترش تازه و روغن زيتون و آن را خوب بجويد؛ سپس ميتوان مقدار کمي از غذاهاي پخته گياهي مانند پلو و خورشت گياهي استفاده کرد. به جاي گوشت در سحري ميتوان از قارچ استفاده کرد. مقداري ميوه و مغز بادام خام يا مغز گردو، پسته، فندق و تعدادي انجير خشک خوب جويده شود؛ زيرا موادي نظير آجيل در اکسيژن رساني به مغز و خنثي سازي راديکالهاي آزاد به مغز و اعصاب و در تمرکز و حافظه مؤثر هستند. ميتوان در وعده سحري، چند دانه خرما يا ميوه هاي ديگر نيز تناول کرد.
ضمناً از غذاهاي حاوي حبوبات، خرما، پنير، نان گندم سبوسدار، شير، ماست محلي، ميوه و سبزيجات نيز ميتوان در وعده سحري مصرف کرد.
در هنگام سحري، از نوشيدن چاي خودداري کنيد؛ زيرا ادرارآور بوده و دفع آب بدن را زياد ميکند و موجب تشنگي ميشود.
آب يخ ننوشيد
عادت بسياري از افراد، بويژه نوجوانها و جوانها، اين است که افطارشان را با يک يا چند ليوان آب يخ و نوشابه باز ميکنند؛ بزرگترها نيز تمايل به خوردن آش در ماه رمضان دارند. يک متخصص گوارش ميگويد که اين عادات از جمله عادتهاي نادرست غذايي شايع ميان عموم است که باعث پديد آمدن مشکلات جسمي در زمان روزهداري آنها ميشود. در چنين شرايطي، فرد نه تنها خيلي زود سير ميشود و نميتواند غذا بخورد، بلکه دچار مشکلات گوارشي نيز خواهد شد؛ از سوي ديگر، مصرف آب يخ، اگر چه در ابتدا تشنگي را فرو مينشاند، اما در نهايت باعث تشديد تشنگي ميشود. توصيه ما اين است که افراد با کمي آب ولرم، خرما، شير يا فرني افطار کنند و دور آب سرد و نوشابه را يک خط قرمز بکشند. بد نيست بدانيد که نوشابههاي گازدار يا آبميوههاي مصنوعي، حاوي مادهاي به نام سوربيتول هستند؛ قندي که جذب نميشود و ميتواند يکي از مهمترين عوامل ايجاد نفخ شکم گردد؛ البته نوشيدن آب در زمان مناسب ضروري است؛ يعني درفاصلۀ بين افطار تا سحر، حدود هشت ليوان آب بنوشيد؛ زيرا آب در حدود دو سوم وزن بدن ما را تشکيل ميدهد و موجب سرحالي و سرزندگي ميشود و همچنين براي رساندن مواد غذايي به اندامهاي بدن لازم است. آب، بهتر است که ولرم باشد، تا مواد سمي را از راه ادرار و تنفس از بدن خارج کند و همچنين جلوي ورود باکتريهاي مضر به بدن را بگيرد.