چگونه علاوه بر آزمون سراسري، خود را براي امتحانات نيز آماده کنيم؟

يکي از مشکلات بزرگي که برخي از دانش‌آموزان کنکوري در روند آمادگي براي کنکور دارند اين است که مجبورند در زماني که براي کنکور مطالعه مي‌کنند، براي امتحانات دي ماه هم خود را آماده کنند. اين دسته از دانش‌آموزان نمي‌توانند برنامه‌ريزي درستي براي اين دوره داشته باشند و به همين دليل احساس مي‌کنند که دوره امتحانات دي ماه باعث مي‌شود تا آنها کمتر براي کنکور مطالعه کنند؛ حتي برخي از داوطلبان، چنان اين موضوع را براي خود بزرگ و غير قابل حل تلقّي مي‌کنند که احساس مي‌کنند نمي‌توانند در کنکور موفق شوند.

    برخي ديگر از داوطلبان، آن‌چنان غرق مطالعه براي کنکور مي‌شوند که گاهي به طور کلي از امتحانات غافل شده يا از کنار برخي از دروس امتحاني رد شده و بدون مطالعه کافي در جلسات امتحان حاضر مي‌شوند؛ غافل از اينکه همين مطالعه اجباري باعث مي‌شود تا شما بتوانيد براي کنکور هم آماده‌تر شويد. علاوه بر اين داوطلبان، گروه سومي هم هستند که تمايل دارند هم براي امتحان آماده شده و هم در ايام امتحانات، تا حدي که مي‌توانند، از کنکور غافل نشوند؛ اما آنها يک مشکل دارند و آن مشکل هم اين است که نمي‌دانند چگونه به هر دوي اين اهداف دست يابند.

 در واقع، مشکل بسياري از دانش‌آموزان اين است که نمي توانند اين آمادگيِ موازي را بخوبي داشته باشند، و اين ضعف هم به صورت عمده و اساسي، از مشکلات برنامه‌ريزي و ناتواني در داشتن يک برنامه  خوب، ناشي مي‌شود. هميشه در مقالات مربوط در اين هفته‌نامه، به اين موضوع اشاره شده است که برنامه‌ريزي، سنگ اول و بنيان اساسي موفقيت شما در راه رسيدن به هدفي است که داريد. درست است که اين هدف اصلي و مهم شما، موفقيت در کنکور و برنامه‌ريزي براي آن است، اما براي موفقيت در کنکور، بايد حواس شما به مسايل فرعي، ولي مهم مربوط به کنکور هم باشد، و امتحانات، يکي از اين مسايل است. ممکن است که بسياري از شما دانش‌آموزان عزيز، برنامه خوبي براي آمادگي در کنکور داشته باشيد و طبق همين برنامه پيش رويد، اما در اين برنامه، جايي براي امتحانات در نظر نگرفته باشيد يا برنامه شما مشکلاتي در اين زمينه داشته باشد. با همه اين نکات، آنچه که مهم است و بايد شما به آن توجه داشته باشيد، اين است که بدون تعصب و نگراني، برنامه خود را بررسي کنيد و براي يک مطالعه خوب و مؤثر، برنامه خود را تغيير داده يا کمي در آن دست ببريد.

نکته‌اي که قبل از ادامه اين بحث، لازم است بدان اشاره کنيم، اين است که داوطلبان پشت کنکوري، بايد طبق برنامه خودشان و با انرژي و پر توان، مطالعه خود را ادامه داده و از فرصت‌هايي که در دست دارند، بهترين استفاده را ببرند. با توجه به اينکه مساله برنامه ريزي در ايام امتحانات، يکي از مسايل مهم براي همه دانش‌آموزان است، ما در اين مقاله سعي داريم تا شما را با يک برنامه‌ريزي خوب آشنا کنيم. براي داشتن يک برنامه خوب به نکات زير توجه کنيد:

در مدت زماني که براي امتحانات در دي ماه در نظر گرفته شده است، کاري که همه دانش‌آموزان کنکوري بايد انجام دهند، توجه به دروس امتحاني است؛ پس براي يک برنامه‌ريزي خوب و بدون نقص، در درجه اول، وضعيت خود را در اين دروس بررسي کنيد و سپس، با توجه به همه وقتي که در اختيار داريد و مقدار مطالعه قبلي و اطلاعاتي که از گذشته در مباحث و فصول درس مربوط داريد، زماني را در برنامه خود به مطالعه درس مورد نظر اختصاص دهيد. نکته ديگري که در برنامه ريزي امتحاني‌تان بايد به آن توجه داشته باشيد، تاريخ امتحان و مدت زمان در نظر گرفته شده براي مطالعه هر درس است.

معمولاً خود برنامه امتحاني مي‌تواند گونه‌اي برنامه ريزي درسي براي دانش‌آموزاني باشد که در برنامه‌ريزي ضعيف هستند. اگر برنامه خوبي براي امتحان نداريد يا قادر به برنامه‌ريزي نيستيد، مي‌توانيد از برنامه امتحاني مدرسه به عنوان پايه و اصل برنامه‌ريزي روزهاي امتحان استفاده کنيد. براي انجام اين کار، برنامه امتحاني را به دقت مطالعه کنيد و سپس وقت درنظر گرفته شده براي هر امتحان را با توان و آمادگي‌تان در هر درس بسنجيد. اگر اين وقت کافي بود که در همان مدت در نظر گرفته شده، درس مورد نظر را مطالعه کنيد، و اگر کم بود، از وقت مطالعه دروسي که قبل از درس مورد نظر قرار دارند و شما اطمينان داريد که در آن دروس آمادگي بيشتري داريد، زماني را به وقت درس مورد نظر اضافه کنيد؛ اما اگر به نظر شما، وقت درنظر گرفته شده زياد بود، زمان مورد نظر براي مطالعه درس را از زمان اصلي کم کنيد و وقت خالي را در دفتر برنامه‌ريزي خود خالي نگه داريد. از اين وقت مي‌توانيد براي دروس سخت خود که در آنها آمادگي يا وقت کمتري داريد استفاده کنيد يا استفاده‌هاي ديگري ببريد که در ادامه به آنها اشاره خواهيم کرد؛ فقط نکته مهم اين است که بدانيد در مدت برگزاري امتحانات، اولويت با برنامه امتحاني شماست، نه دروس کنکور؛ حتي اگر در اين دروس، آمادگي کافي داريد، بايد اين موضوع را به طور کامل مشخص کنيد تا خيالتان به اندازه کافي راحت باشد.

يکي از دغدغه هاي بسياري از دانش‌آموزان، اين است که در روزهاي امتحان از تستي خواندن و تست زدن دور مي‌مانند؛ زيرا ايام امتحانات، زمان تشريحي خواندن است. ممکن است که اين مساله تاحدودي درست باشد، اما شما عزيزان بايد به اين نکته توجه کنيد که در چند سال گذشته، طراحان سؤالات کنکور در بيشتر دروس، سؤالات را به صورت مفهومي طرح مي‌کنند، و به همين دليل، مطالعه تشريحي مي‌تواند به فهم بهتر مطلب براي پاسخگويي به چنين سؤالاتي کمک کند؛ از طرف ديگر، در مطالعه تشريحي هم، اگر نحوه مطالعه درست و اصولي باشد، مي‌توان مطمين بود که تست زني از آن مباحث هم تا حد بسيار زيادي ميسر است.

حالا فارغ از اين نگراني، براي اينکه شما داوطلب عزيز تاحدودي بتوانيد خود را در ايام امتحانات براي کنکور نيز بسنجيد، مي‌توانيد زماني را در برنامه‌ريزي درسي روزهاي امتحان براي تست زني اختصاص دهيد؛ به اين صورت که پس از پايان درس و مطالعه کامل آن، تست‌هايي از مباحث مورد نظر را انتخاب کنيد و به آنها پاسخ دهيد؛ البته سعي کنيد همان‌گونه که به صورت تشريحي مطالعه کرده‌ايد، به صورت تشريحي نيز به جواب تست‌ها برسيد. انجام اين کار به شما کمک مي‌کند تا از طرفي، مرور ديگري روي مطالب داشته باشيد، و از طرف ديگر، نقاط قوت و ضعف خود را نيز به شيوه کنکوري بسنجيد.

نکته‌اي که در اينجا لازم است به شما دانش‌آموزان عزيز يادآوري کنيم، اين است که مهم‌ترين اصل، يادگيري تشريحي دروس است؛ پس اگر وقت کافي نداريد، تست‌زني مباحث و دروس امتحاني را به دو هفته پس از زمان برگزاري امتحانات موکول کنيد. لازم است به ياد داشته باشيد که دوره برگزاري امتحانات، زماني است که در درجه اول، شما آن را حتماً بايد براي مطالعه دروس امتحاني صرف کنيد و سپس به مسايل ديگري از قبيل تست زني احتصاص دهيد. نگران نباشيد، شما زمان زيادي براي تست‌زني و آزمودن خود در دروس متفاوت خواهيد داشت؛ پس حتماً بدون نگراني، کارها را طبق اولويت انجام دهيد.

همان‌گونه که اشاره کرديم، يکي از کارهايي که شما عزيزان دانش‌آموز بايد انجام دهيد اين است که در دفتر برنامه‌ريزي دي ماه، که طبق برنامه امتحاني چيده شده است، زمان‌هايي را که اضافه داريد، مشخص کنيد و سپس، در هر درسي که لازم ديديد، هم زمان با مطالعه درس امتحاني، آن زمان را به مطالعه درس مورد نظر اختصاص دهيد؛ حتي مي‌توانيد مباحث و بخش‌هايي از دروس پايه را نيز بخوانيد. انجام اين کار براي شما از دو جهت سودمند است: اول اينکه کمک مي‌کند تا مطالب مرتبط، به شيوه بهتر و اصولي تري در ذهن شما حک شود، و دوم اينکه باعث مي‌شود که هم زمان براي کنکور نيز مطالبي را فرا بگيريد يا مرور کنيد.

امان از شب‌هاي امتحان! مخصوصاً وقتي با بيدار خوابي و شب زنده‌داري همراه باشد. يکي از ضعف‌ها و مشکلاتي که بسياري از دانش‌آموزان دارند اين است که در شب‌هاي امتحان، بيش از توانشان از خودشان کار مي‌کشند. اين موضوع، علاوه بر دلزدگي، باعث خستگي مفرط و کاهش توان يادگيري افراد مي‌شود. وقتي صحبت از برنامه‌ريزي براي روزهاي امتحان مي‌شود، بسياري از دانش‌آموزان کنکوري که تا قبل از آن، زمان کمتري را به مطالعه اختصاص مي‌دادند، گمان مي‌کنند که با افزايش بيش از حد و ناگهاني ساعات مطالعه مي‌توانند موفق‌تر شوند؛ در حالي که اين موضوع اشتباه است و شما نبايد بيش از توانتان از خودتان انتظار داشته باشيد.

اگر در برنامه‌ريزي مطالعه روزهاي امتحان، چنين کاري را انجام دهيد و سپس نتوانيد طبق برنامه پيش رويد، با مباحث و بخش‌هايي از دروس ناخوانده باقي مانده و نمرات پايين که نتيجه پيش آمدن چنين مشکلي است روبرو خواهيد شد که هم در معدل و هم در روحيه شما تاثير منفي مي‌گذارد؛ بنابراين، از خودتان بيش از حد انتظار نداشته باشيد. همچنين لازم است که واقع‌گرا باشيد و سعي نکنيد با کاهش ناگهاني ساعات خواب و استراحتتان، همه ويژگي‌هاي يک برنامه مطلوب را با هم پيش ببريد.

حتماً براي همه شما تا به حال اتفاق افتاده است که برنامه يک روز کاري، يک روز مطالعاتي يا حتي يک روز مسافرتي و تفريحي‌تان به طور کامل اجرا نشود. اين موضوع، يک مساله طبيعي است و در برنامه‌ريزي براي انجام هر کاري، براي هر فردي اين مساله حداقل يک بار اتفاق مي‌افتد. مهم اين است که ما پيوسته به برنامه‌ريزي خود توجه داشته باشيم و با پيش آمدن چنين مشکلي درصدد رفع و اصلاح آن برآييم؛ پس هر زمان که احساس کرديد برنامه شما با اولويت‌ها و اهداف شما همسو نيست، بلافاصله با توجه به مشکلات و اهدافي که داريد، در صدد رفع مشکل و اصلاح برنامه خود برآييد؛ مثلاً اگر قبل از شروع مطالعه يک درس، مانند فيزيک، احساس کرديد که بر مباحث آن تسلط داريد و زمان کمي را براي مطالعه اين درس در نظر گرفته بوديد و سپس متوجه شديد که نياز به مطالعه بيشتري داريد، بلافاصله به برنامه برگرديد و زمان مطالعه را از وقت اختصاص داده شده به دروس پايه کم کنيد و به زمان مطالعه درس فيزيک اضافه کنيد. همچنين اگر وقتي براي مطالعه اين درس نگذاشته‌ايد، از زمان تست زني، و در غير اين صورت، از وقت اختصاص داده شده به دروس ديگر که اهميت کمتري دارند، بکاهيد.

به خاطر داشته باشيد که هميشه شخصي در رسيدن به هدف موفق است که با برنامه پيش رود، معايب و محاسن برنامه خود را بداند و بدون هيچ تعصبي در جهت اصلاح و رفع مشکل خود برآيد.

1-    خوب درس بخوانيد؛ زيرا اين توفيق اجباري، مي‌تواند شما را در يادگيري برخي از مطالب کنکور نيز بخوبي کمک کند.

2-    از استفاده کردن از برنامه ديگران بپرهيزيد. برنامه بايد مختص شما و با توجه به شرايط درسي خودتان پي‌ريزي شده باشد تا قابل استفاده بوده و موفقيت شما را در پي داشته باشد.

3-    تا حد امکان طبق برنامه پيش رويد.

4-    نگراني و استرس را از خود دور کنيد و فقط به اهداف خود فکر کنيد. به خاطر داشته باشيد که شما يک هدف بلند مدت، يعني موفقيت در کنکور، و چندين هدف کوتاه مدت داريد که در راستاي رسيدن به اين هدف بلند مدت تنظيم شده است، و موفقيت در امتحانات نيز يکي از آنهاست.