ورود دانش‌آموزان به رشته‌های تجربی و ریاضی چه پیش‌شرط‌هایی دارد؟
هدایت تحصیلی دانش‌آموزان به‌منظور انتخاب رشته تحصیلی در پایان پایه نهم از 18 تیر آغاز شده است، پس از حواشی ایجادشده در رابطه با انتخاب رشته در سال تحصیلی گذشته، وزارت آموزش‌وپرورش امسال نسبت به اعمال تغییراتی در شیوه‌نامه هدایت تحصیلی اقدام کرده است، در همین رابطه وجه تمایز جدی هدایت تحصیلی امسال با سال گذشته جنبه توصیه‌ای بودن آن است و دانش‌آموزان برای ورود به رشته تحصیلی اجبار نمی‌شوند.
ملاک‌های هدایت تحصیلی عبارتند از: عملکرد تحصیلی (35 امتیاز)، آزمون‌های مشاوره‌ای (30 امتیاز)، نظر دانش‌آموز (10 امتیاز)، نظرخواهی از دبیران (10 امتیاز)، نظر مشاور (10 امتیاز) و نظر خواهی از والدین (5 امتیاز).
ورود به هر یک از شاخه‌ها و رشته‌های تحصیلی منوط به کسب حد نصاب (کف) نمرات دروس تخصصی پایانی نوبت دوم (خرداد ماه) مربوط به آن رشته است. به‌عبارت دیگر در صورت عدم کسب حداقل میانگین دروس تخصصی در شاخه، زمینه و رشته‌های مربوط، سایر عوامل و ملاک‌های هدایت تحصیلی آن دانش‌آموز مبنای محاسبه قرار نمی‌‌گیرد همچنین نمرات پایه‌های هفتم و هشتم ضریب یک دارد اما در پایه نهم، نمرات از ضریب 3 برخوردار است.
برای ورود به رشته تجربی باید نمره علوم تجربی 14 و ریاضی 13، در رشته ریاضی نمره ریاضی 14 و علوم 13 و ردر شته انسانی نمرات دروس ادبیات فارسی 14، مطالعات اجتماعی 13 و عربی 12 باشد.
مطابق الگوی توسعه متوازن 48 درصد دانش‌آموزان باید به شاخه فنی‌وحرفه‌ای و کاردانش بروند اما هم‌اکنون 63 درصد دانش‌آموزان در شاخه نظری که شامل 4 رشته علوم ریاضی، علوم تجربی، علوم انسانی و معارف اسلامی است، تحصیل می‌کنند. طبق اعلام مهدی فیض معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش‌وپرورش، سال گذشته یکی از بحران‌ها در بحث انتخاب رشته علاقه بیش از حد دانش‌آموزان به رشته تجربی بود و این موضوع تحت تأثیر فضای جامعه اتفاق افتاد به‌گونه‌ای که در مناطق کمتر توسعه یافته که خانواده‌ها به لحاظ وضعیت اقتصادی ضعیف‌تر هستند، این مسئله پررنگ‌تر است و حتی در برخی استان‌ها 70 درصد داوطلب برای رشته تجربی وجود داشت.
آنگونه که معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش‌وپرورش می‌گوید: رویای پزشک شدن، داروساز شدن، دندانپزشک بودن و بعد هم به پول رسیدن باعث می‌شود تا رشته تجربی برای بسیاری از دانش‌آموزان جذابیت بسیار داشته باشد اما این در شرایطی است که از یک کلاس 30 نفره در رشته تجربی تنها یک نفر می‌تواند در رشته پزشکی دانشگاه سراسری یا آزاد پذیرفته شود.
ورود به رشته‌های زیرمجموعه شاخه نظری دارای شرایطی است که برخی از آنها عبارتند از:
شرط ورود به رشته تجربی داشتن علاقه و استعداد در درس‌های ریاضی، شیمی و علوم زیستی است. این رشته مناسب افرادی است که به ساختمان بدن موجودات زنده علاقه دارند و از مطالعه در طبیعت و انجام آزمایش‌های گوناگون لذت می‌برند.
البته یادگیری مطالب زیست‌شناسی نیاز به حافظه قوی دارد و واضح است دانش‌آموزانی که حافظه‌ای ضعیف دارند، نمی‌توانند در این رشته موفق باشند.
افراد علاقه‌مند به ادبیات، تاریخ، جغرافیا، فلسفه و علوم اجتماعی نیز بهترین گزینه‌ها برای ورود به رشته علوم انسانی هستند؛ البته به این شرط که حافظه‌ای قوی داشته باشند چون برخلاف تصور همگانی، موفق شدن در رشته علوم انسانی توان ذهنی بالایی می‌خواهد که علاقه‌مندی به مطالعه در مسائل مختلف مربوط به انسان شرط لازم آن است.
دانش‌آموزانی که قصد ورود به رشته ریاضی را دارند باید در درس‌های ریاضی، فیزیک و شیمی قوی باشند و ضمن داشتن علاقه به این دروس، توانایی یادگیری مطالب آن را نیز داشته باشند. به طور معمول، دانش‌آموزانی که بهره هوشی بالا و سرعت عمل ذهنی خوبی دارند، همچنین قدرت تجزیه و تحلیل و تجسم اجسام فضایی را دارند در رشته ریاضی موفقیت بیشتری کسب می‌کنند.
