مهرباني را بياموزيم و آرامش را تجربه کنيم

مهرباني، باعث مي‌شود که از احساس گناه، پشيماني، اندوه و ديگر رنج‌ها و ناراحتي‌ها خلاص شويد؛ به بيان ديگر، کمک به ديگران باعث مي‌شود که بيشتر قدردان شرايط و موقعيتتان باشيد و از موقعيت خودتان و افکار بيهوده فاصله بگيريد؛ زيرا به جاي خودتان، بر ديگران تمرکز مي‌کنيد.

نتايج يک پژوهش نشان داده است هنگامي که ما وقت، انرژي يا پول خود را به ديگران مي­‌بخشيم، رضايت از زندگي، رضايت از خود و سلامت جسمي­مان ارتقاء مي­يابد، طول عمرمان افزايش مي­يابد و احتمال ابتلايمان به افسردگي، کاهش پيدا مي­کند.

از مزاياي قابل توجه مهرباني، تاثيري است که بر درک ما از خودمان دارد. هنگامي که خود را متعهد به محبت به ديگران مي‌کنيد، خود را فردي نوع دوست مي‌بينيد. اين شناخت تازه از خودتان، باعث مي‌شود که بيشتر احساس اعتماد به نفس، خوش‌بيني و مفيد بودن کنيد. کمک به ديگران يا داوطلب شدن براي کمک کردن به آنها، توانايي‌ها و امکاناتتان را پررنگ‌تر مي‌کند و باعث مي‌شود که احساس کنيد بر زندگي‌تان، کنترل بيشتري داريد. شايد به ياري همين کمک کردن، مهارت‌هاي تازه‌اي بياموزيد يا از استعدادهاي نهفتۀ‌تان با خبر شويد.

بيش از نيمي از شرکت­کنندگان در يک پژوهش، گزارش کردند که بعد از کمک کردن به ديگران، احساس قوي‌تر و پرانرژي­تر بودن کرده‌اند. تعداد زيادي از شرکت­ کنندگان در اين پژوهش هم گفته‌­اند که بعد از مهرباني کردن، احساس آرامش بيشتر و افسردگي کمتري کرده و احساس ارزشمندي‌­شان نيز افزايش يافته است.

کمک کردن به ديگران، موجب مي­‌شود که دوستتان داشته باشند، و هنگامي که نياز به کمک داريد، همان افراد دست ياري به شما بدهند و در نتيجه، شبکه نيرومند و گسترده‌اي از دوستان و آشنايان داشته باشيد. معمولاً در مواقع لزوم، افراد مهربان مي‌توانند روي کمک دوستان و آشنايانشان حساب کنند.

اضطراب و نگراني، چه از نوع ملايم و چه از نوع حمله‌هاي عصبي، سخت در انسان شايع است. روش‌هاي مختلفي مثل مديتيشن، ورزش، مصرف دارو يا درمان‌هاي طبيعي براي درمان اضطراب وجود دارد، اما به نظر مي‌رسد که راحت‌ترين و ارزان‌ترين راه خلاص شدن از شرّ نگراني‌ها، محبت کردن به ديگران است.

تحقيقات بسيار زيادي انجام گرفته است که تاثيرات مثبت مهرباني را بر سلامتي انسان به اثبات مي‌رساند.

همچنين چندين کتاب نيز در مورد تاثيرات مثبت مهرباني بر سلامتي، به چاپ رسيده است. گفتني است تحقيقاتي که از سال ۱۹۸۸ تاکنون انجام گرفته، در کتاب نيروي شفابخش نيکوکاري (نوشته آلِن لوک) گردآوري شده است.

در اين کتاب از قول يکي از شرکت کننده‌هاي تحقيقات لوک آمده است: «چند ماه پيش آن‌قدر استرس داشتم که به زور مي‌توانستم در شبانه روز چهار ساعت بخوابم و انواع و اقسام دردها هم به سراغم آمده بود. داروهاي ضد افسردگي و ضد اضطراب را امتحان کردم، اما هيچ بهبودي حاصل نشد. بعدها فهميدم که اين عشق است که واقعاً شفابخش است. وقتي کارهاي مثبتي را براي ديگران انجام مي‌دادم، واکنش مستقيمي در وضعيت جسمي من به وجود مي‌آمد. الان ديگر شب‌ها خيلي راحت مي‌خوابم و آرامشي نيز در کل بدنم به وجود آمده که با وضعيت سابقم قابل مقايسه نيست و بيشتر دردهايم هم از بين رفته است.»

حتماً شنيده‌ايد که مهرباني و محبت کردن به ديگران، دل را نرم مي‌کند، اما جالب است بدانيد که مهربان بودن، در واقع بر تعادل شيميايي قلب شما تاثير مثبت دارد. مهرباني، باعث ترشح هورمون اکسي‌توسين مي‌شود. به گفته دکتر ديويد هميلتون، اکسي‌توسين، باعث آزاد شدن ماده‌اي شيميايي به نام نيتريک اکسيد در رگ‌هاي خوني مي‌شود. اين ماده، با گشاد کردن رگ‌هاي خوني، فشار خون را کاهش مي‌دهد. جالب است بدانيد از آنجا که اکسي توسين با کاهش فشار خون به سلامت قلب کمک مي‌کند، به آن لقب هورمون محافظ قلب داده‌اند.

در منابع اسلامي هم تاکيد زيادي بر محبت و مهرباني نسبت به همنوعان شده است و اشاره شده است که اساس جامعه مطلوب، محبت مردم نسبت به يکديگر است و آن را در سامان دهي جامعه انساني کارساز مي‌داند؛ تا جايي که خداوند متعال نيز خود را دوستدار بندگان خود مي‌داند.

وقتي انتخاب مي‌کنيد که فرد مهربان­تري باشيد، نه تنها سلامت خودتان را ارتقاء مي­دهيد، بلکه سلامت افرادي را که با آنها ارتباط برقرار مي‌کنيد نيز تقويت مي‌کنيد. مهرباني شما تاثيرات چند جانبه اي دارد. اين مهرباني، حتي مي‌تواند بر افرادي که شاهد بروز آن هستند نيز تاثير گذاشته و در آنها احساس خوبي را ايجاد کند. وقتي انتخاب مي‌کنيد که فرد مهربان­تري باشيد، تغييرات مثبتي را در اجتماع و دنياي اطراف خود ايجاد خواهيد کرد.

اولين گام در تمرين استراتژي مهرباني، انتخاب کاري است که مي‌خواهيد انجام دهيد. اينکه چقدر و هر چند وقت يک بار مي‌خواهيد آن را تکرار کنيد، تصميم بسيار مهمي است. اگر اين کار را کم انجام دهيد، نمي‌توانيد بهرۀ چنداني از منافع مهرباني ببريد؛ همچنان که اگر در انجام اين کار زياده روي کنيد، سرانجام در خودتان احساس خستگي، فشار و عصبانيت مي‌کنيد. پيشنهاد مي‌کنيم که اين کار را يک روز در هفته انجام دهيد و در آن روز، خود را به انجام يک کار جديد و بزرگ يا چند کار کوچک، متعهد کنيد.

در مرحلۀ بعد، خوب است که چند کار را با يکديگر ترکيب کنيد يا کار جديدي را انجام دهيد. اين تغيير به شما انرژي و انگيزه مي‌دهد؛ زيرا پس از مدتي که از روي محبت و مهرباني، کاري را انجام داديد، به آن خو مي‌گيريد و انجام آن ديگر، مانند گذشته، شادتان نمي‌کند؛ البته تغيير مداوم مهرباني، نيازمند تلاش و خلاقيت است، اما هر کاري که به فردي آرامش دهد يا او را شگفت زده کند، مي‌تواند در برنامۀ شما قرار گيرد؛ براي مثال، مي‌توانيد کتاب کمک آموزشي خود را با دوستي که توان خريد آن را ندارد، سهيم شويد و به صورت مشارکتي از آن استفاده کنيد يا اگر کتابي اضافي داريد، آن را به داوطلباني که اکنون گرفتار ويروس کرونا شده‌اند، تقديم کنيد. ضمناً مي‌توانيد در هر يک از مشکلات درسي، به يک همکلاسي ياري برسانيد و يا اگر ديديد که اين همکلاسي، ناراحت  و کلافه است، از او دلجويي کنيد و  با تقديم يک هديۀ کوچک يا گفتن سخني اميد بخش به وي، او را شادمان سازيد.

نکتۀ آخر اينکه بايد مراقب باشيد تا به خاطر انجام عمل نيکتان، انتظار پاداش نداشته باشيد؛ در اين صورت، فوايدي که اين عمل خير بر شما خواهد داشت از بين مي‌رود. اگر در قبال انجام کارتان انتظار چيزي را از ديگران نداشته باشيد، ديگر دچار نااميدي نخواهيد شد؛ براي مثال، اگر در رانندگي، به اتومبيل کناري حق تقدم بدهيد و انتظار داشته باشيد که او اين عمل مهربانانه را متوجه شود، اما  فرد مقابل از کار شما قدرداني نکند، ممکن است که انجام همين کار نيک، در شما ايجاد عصبانيت و خشم کند، اما اگر توقع دريافت واکنشي مثبت نداشته باشيد، آن وقت است که کار شما  تاثيري مثبت بر سلامتي‌تان خواهد گذاشت. براي تمرين اين مساله، دست کم هفته‌اي يک بار، کار خوبي را انجام دهيد و دربارۀ آن با هيچ کس صحبت نکنيد و در مقابل آن، انتظاري هم از ديگران نداشته باشيد.