شیمی را چطور بخوانیم؟

روش مطالعه شیمی‌ام مثل زیست شناسی بود؛ یعنی توجه اصلی من روی کتاب درسی بود. شیوۀ کارم نیز این طور بود که وقتی دبیرمان یک فصل را به صورت کامل درس می­داد، جزوه ای را که به ما داده بود، می خواندم و نکته‌های جزوه (مثل فرمول­ها) را وارد کتاب درسی می‌کردم  و قسمت های حفظی کتاب درسی را مشخص می‌کردم. قصدم از انجام این کار، یکی شدن منبع مطالعه‌ام و توجه کردن به نکات حفظی بود.

اول کتاب درسی را می‌خواندم و بعد تست می‌زدم. وقتی تست می‌زدم، هم نکاتی را که بلد نبودم و غلط زده بودم و هم آنهایی را که توانسته بودم درست پاسخ دهم، اما به نظرم سؤالات و نکات مهم و خوبی بودند، یادداشت و بعداً آنها را مجدداً مرور می‌کردم.

 برای محاسبات شیمی، باید ریاضی‌ات  قوی باشد. من آن قدر تمرین می‌کردم که با دیدن یک تست، روش حل آن بلافاصله در ذهنم بیاید و همچنین واکنش سؤال را کاملاً حفظ بودم تا  وقتم برای این بخش‌ها تلف نشود. به طور کلی، تمرین زیاد، تنها راه آسان شدن سؤالات شیمی است و باعث افزایش سرعت پاسخگویی به تست‌های این درس می‌شود.

درس شیمی، دو بخش مجزا از هم دارد: یکی بخش حفظی شیمی و دیگری بخش تمرین. برای بخش حفظی، باید متن کتاب، شکل‌ها و در کل هر آنچه را که در کتاب است به طور دقیق مطالعه کرد؛ تا جایی که به نظر من کتاب شیمی را مثل کتاب دینی باید خواند و مطالب آن را حفظ کرد. من برای اینکه بتوانم شیمی را خوب حفظ کنم، ابتدا یک بار کتاب را خواندم، بعد یک مجموعه سؤال‌های کنکور را زدم و بررسی کردم که چه چیزهایی را جا انداخته‌ام، و سپس برای بار دوم کتاب را خواندم و نکته‌های مهم آن را «های لایت» کردم. همچنین مطالب مهم آن را خلاصه نویسی کردم (دوباره نویسی نکردم بلکه خلاصه نویسی کردم !) مثلاً فرمول‌های مهم را نوشتم یا اگر سؤال جالبی درباره بخشی دیدم، آن را نوشتم و در بین صفحات همان بخش در کتاب گذاشتم تا در مرورهای بعدی، با یک نگاه به خلاصه‌ها یا سؤال‌های جالب، مطلب مورد نظر را به خاطر بیاورم.

در بخش تمرین شیمی، مهم­ترین مبحث، استوکیومتری است. به نظر من، اگر داوطلبی روابط استوکیومتری را بلد نباشد، بیش از نیمی از سؤال‌های تمرینی کنکور را در شیمی نمی‌تواند پاسخ دهد . برای فراگیری این مبحث، لازم است که تمرین بسیار حل کرد و بر آن مسلط شد.

برای سایر مباحث شیمی باید از حفظ کردن فرمول‌های متعدد خودداری کرد و تصور نکرد که حفظ کردن فرمول‌های بسیار، نشانه توانمندی است؛ چون همان طور که پیش از این گفتم، سر جلسه کنکور، فرمول‌های متعدد به ذهن شما نخواهد آمد؛ پس باید فقط فرمول‌های اصلی را حفظ کنید و مطمین باشید که با همین فرمول‌های اصلی می‌توانید بدون استرس  پاسخگوی سؤال‌های کنکور باشید.

در چند سال اخیر، آزمون شیمی به خاطر مسایلش برای بچه‌ها سخت شده است. مسایل این درس هم از سال سوم شروع می‌شود؛ برای همین، من از سال سوم سعی کردم که تسلط علمی لازم را بر مطالب شیمی به دست بیاورم و با تست زدن، سرعت عمل هم پیدا کنم؛ اما بیشتر در سال چهارم سرعت عمل لازم را برای حل کردن مسایل و انجام محاسبات در زمان مصوب کنکور به دست آوردم.

در درس‌های اختصاصی، به نظر خودم بهترین درسی که خواندم، درس شیمی بود. برای درس شیمی، اول کتاب مدرسه را به صورت کامل می‌خواندم و تک تک نکته‌هایش را نشان دار می‌کردم و روی کاغذ می‌نوشتم و این کاغذها را تا آْخر سال داشتم؛ زیرا وقتی می‌نوشتم، احساس می‌کردم که مطالب کتاب، بیشتر در ذهنم می‌ماند.

نگین یغمایی، رتبۀ 2 گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی در آزمون سراسری 93، شیمی 3/74درصد:  کتاب درسی شیمی واقعاً مهم است و همه قسمت‌های کتاب، اعم از نمودار، عکس  و مباحث، را باید فراگرفت. مهارت حل مساله هم خیلی مهم است و باید توجه داشت که در مسایل شیمی، عددهایی که می‌دهند، خیلی رُند نیستند و کسی می‌تواند به جواب آخر برسد که سرعت محاسباتی‌اش بالا باشد. من در برنامه روزانه‌ام همیشه حل چند مساله شیمی قرار داشت تا با اعداد سر و کله بزنم و سرعت و مهارتم در این درس حفظ شود.

من در درس شیمی دفتر نکته‌نویسی داشتم و در دوران جمع‌بندی،  نکته‌های تست‌های کنکور را مرور می‌کردم. همچنین روش‌های سرعتی در ضرب و تقسیم مسایل را در آن می‌نوشتم. در دوران جمع‌بندی نیز تمرکزم روی این دفتر و کتاب درسی بود.

روی بالا بردن سرعت و دقتم در حل سؤال‌های محاسباتی، کار کردم و مدیریت زمان را در دوران جمع‌بندی برای این درس در دست گرفتم.

برای جمع‌بندی شیمی، مجموعه سؤال‌های گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی در آزمون سراسری را در کنار سؤال‌های گروه آزمایشی علوم تجربی در آزمون سراسری هر سال کار کردم. نکات حفظی شیمی را نیز در طول سال خلاصه‌نویسی کرده بودم و نکات مهم تست‌هایی را که در طول سال کار کرده بودم، یادداشت کرده بودم. این خلاصه نویسی‌ها در دوران جمع‌بندی خیلی به من کمک کرد؛ در ضمن بعد از هر آزمون آزمایشی به سراغ رفع اشکال آن آزمون می‌رفتم و در صورت نیاز، برای فراگیری بعضی از مباحث، تست بیشتری می‌زدم.

روی مباحثی که در آزمون‌های آزمایشی مشخص می‌شد بر آنها تسلط ندارم، وقت می‌گذاشتم. چند بار هر سه کتاب را از ابتدا مرور کردم؛ ضمن آنکه کل مبحث‌های حفظی را در یک دفتر نوشته بودم و آنها را مرور می‌کردم. تست‌هایی را که از ابتدا نشان‌دار کرده بودم، در دوران جمع‌بندی حل و روی سرعت حل مساله نیز کار کردم.

در آغاز می‌خواستم شیمی را مثل یک درس حفظی بخوانم، اما سؤال‌های آزمون سراسری 91 را که دیدم، متوجه شدم که خیلی  تحلیلی طرح شده‌اند؛ برای همین این درس را هم تحلیلی خواندم و در صفحات کتاب نیز حاشیه نویسی کردم. شکل‌ها و زیر نویس‌ها را هم خیلی دقیق مطالعه کردم و نکته‌های تست‌ها را می‌نوشتم.

در حقیقت، درس شیمی زنگ تفریح کنکور من بود. سؤال‌های شیمی را خیلی روان و با اعتماد به نفس و  به قول معروف سوت زنان حل می‌کردم ! البته شاهد بودم که بیشتر بچه‌ها بعد از آزمون سراسری، از سؤال‌های شیمی گله داشتند تا جایی که رویم نشد به آنها بگویم که به نظر من سؤال‌های شیمی سخت نبود؛ در کل، به نظر من سؤال‌های شیمی در آزمون سراسری از یک جریان منطقی و منظم تبعیت می‌کنند؛ البته چند سال پیش در درس شیمی، از بخش‌های خارج از کتاب (از مباحث حذفی کتاب) نیز سؤال طرح شده بود، اما امسال سؤال‌ها منطقی و در حد کتاب درسی بود.

شیمی، درسی  متشکل از مباحث حفظ کردنی و یاد گرفتنی است. بخش یادگرفتنی مثل فصل اول، دوم و سوم شیمی سوم را باید از پایه و به طور دقیق خواند؛ در ضمن باید در حل مسایل شیمی، که گاه جواب هم اعشاری می‌شود، دقت کرد. خود من در حل مسایل مشکل داشتم و گاه اشتباه محاسباتی می‌کردم . خوب است که از همان اول، ماشین حساب  را کنار گذاشت؛ اما من در این زمینه تنبل بودم و از ماشین حساب استفاده می‌کردم. سر جلسه آزمون سراسری، بیشتر با گرد کردن اعداد به جواب تقریبی می‌رسیدم.

بهتر است که اول از همه، متن کتاب درسی را بخوبی بخوانیم و شکل‌ها و حتی زیرنویس‌های شکل‌ها را بررسی کنیم. من بعد از مطالعه کامل مباحث درسی، آنها را روی سیستم عصبی ذهنی منتقل می‌کردم و آخر سر هم تست می‌زدم.