در ماه آخر چگونه باید درس بخوانید؟

در کنکور، ماه آخر، یعنی نزدیک شدن به خط پایان؛ به همین خاطر، شما نیز باید سعی کنید تا همه انرژی خود را خرجکنید؛ البته منظورمان این نیست که استراحت نکنید، اما تا جایی که می‌توانید، تلاشکنید؛
 به این منظور، در ایام باقی مانده سعی کنید که به یک جمع بندی درست و اصولی از آنچه قبلاً مطالعه کرده اید، برسید تا شما نیز از این آزمون نتیجه دلخواه خود را بگیرید.

بهترین کار، انجام یک مرور جامع و سریع است؛ زیرا ماه آخر فرصت خوبی برای فراگیری مطالب جدید نیست. البته در این یک ماه، مطالب جدید بسیاری را می توان فراگرفت و بخوبی هم آموخت و این مدت فرصت کمی نیست، اما این بدترین روش استفاده از این یک ماه باارزش است. شما حتماً از این نکته بخوبی مطلع هستید که در این ماه، چگونگی عملکرد شما، اثر بسیار قوی و تعیین کننده‌ای بر نتیجه نهایی تان دارد؛ زیرا این زمان، دوران جمع بندی، یعنی زمان تثبیت یافته‌هاست نه یادگیری؛ به همین دلیل، نباید مطالب جدید را مطالعه کرد؛ زیرا شما با اختصاص این وقت بسیار مهم به خواندن مطالب جدید، وقت خود را از دست می‌دهید؛ بدون اینکه این مطالب مرور نشده، بتواند در پاسخگویی سؤالات کنکور به شما کمک کند؛ پس بهترین استفاده از این یک ماه، جمع بندی است. جمع بندی، یعنی مرور درس‌هایی که خوانده‌اید و نه اضافه کردن به حجم مطالبی که دوره نشده و در حافظه‌تان تثبیت نگشته است. در دوره جمع‌بندی، سعی  می‌شود قسمت‌هایی که قبلاً مطالعه شده، مرور شود تا داوطلب آرامش و اطمینان بیشتری بیابد و مطمین شود مطالبی را که قبلاً خوانده، فراموش نشده است. این کار به این علت صورت می گیرد که او، مطالب زیادی را مطالعه کرده و روی هم انباشته است و به محض مرور و دوره کردن، تمام مطالب برایش تداعی می‌شود و این موضوع باعث آرامش و اطمینان بیشترداوطلب خواهد شد. در دوران جمع بندی، تست‌هایی را که قبلاً زده‌اید تکرار کنید؛ زیرا علاوه بر یادآوری و تسلّط روی همان تست ها، اشتباهاتی که قبلاً داشته‌اید، یادآوری می‌شوند. لازم به ذکر است که هدف از تست زدن، مشخص شدن اشکالات پنهان فرد در مطالعات قبلی است، نه سنجش.

قبل از اینکه روش صحیح و اصولی را توضیح دهیم، قصد داریمروش غلط و متداول دربین داوطلبان را بیان کنیم:

در این روش، داوطلب، تمامیدرس های خود را از روی مطلب های خلاصه‌نویسی شده یا جزوه هایش، طبق یک برنامهجامع مطالعه می کند و شاید تا روز کنکور، این کار را چندین بار انجام دهد. در این روش، دو اشکال عمده وجود دارد: اول اینکه شما مطلب‌های غیرضرور رانیز مطالعه خواهید کرد، و دوم اینکه هیچ گاه احساس تسلّط بر دروس و منابع نمی‌کنید، و درحقیقت احساس می‌کنید که باید دوباره آنها را مرور کنید.

این روش، شامل  دو مرحلهاست:

در این روش، شما زمان خود را به دوره های دو یا سه روزه تقسیم می کنید و صبحروز اول را آزمون می‌دهید؛ البته این آزمون باید یک کنکور جامع باشد که بهتر استاز سؤالات کنکور سال های گذشته بوده و در صورت امکان، شرایط کنکور نیز شبیه سازی شود.

پس از یک استراحت کوتاه، آزمون خود را سؤال به سؤال(در هر درس)تحلیل کنید  و در یک برگه، مبحث‌هایی از هر درس را که غلط جواب دادهیا نتوانسته‌اید پاسخ دهید، یادداشت کنید.

اکنون باید برای مدت زمان باقیمانده،یک برنامه جامع بنویسید. برای انجام این کار، ابتدا در هر درس، یک اولویت مهم را معین کنیدو در برنامه ریزی خود قرار دهید و برای هر دو گروه درس های عمومی و اختصاصی حتماً وقت کافی بگذارید.برنامه ریزی را دقیق انجام دهید (چه مبحثی، کدام منبع و(… و در زمان اجرای برنامه، نگران ضعف و دوره مطالبنباشید؛ چون هر ضعفی که داشته باشید، به طور حتم در آزمون بعد، معین خواهدشد.با اعمال این شیوه و آزمون هایی که شما برای سنجش خود انجام می‌دهید، هم مرور بسیار خوبی خواهید داشت و نیز با حذف مطالبی که مطمینید تسلّط کامل به آنها دارید، وقت بیشتری برای مرور دیگر موضوعات و درس‌هایی دارید که در آنها احساس ضعف بیشتری می‌کنید.

این روش، مزیت های بسیار زیادی دارد که بهچندمورد آن اشاره خواهیم کرد:

در یک کنکور استاندارد، اغلب از تمامی مبحث ها، دست کم یک سؤالوجود خواهد داشت، و اگر چنین هم نباشد، در چند آزمونی که شما انجام خواهید داد، به طور قطع شما از هر مبحث، دستکم به یک سؤال پاسخ خواهید داد. انجام این کار سبب می‌شود که اطلاعات شما در تمامی بحث هایاختصاصی و عمومی سنجیده شود.

در این روش، هر بار که آزمون می‌دهید، بخشی از اشکال‌های شمابرطرف می‌شود و هر بار در مقایسه با دفعه گذشته، آمادگی شما بالاتر می‌رود؛درضمن، چونمطالبی را که می دانید، درست پاسخ خواهید داد، دیگر وقتی برای مطالعه آنها سپرینخواهید کرد؛ بنابراین، وقتتان تلف نمی‌شود.

به طورحتم تا زمانی که در شرایط آزمون های مشابه کنکور قرار نگرفته باشید، متوجه نخواهید بود  که داشتن اطلاعات کافی برای پاسخگویی به سؤال، کافی نیست و باید بامهارت های آزمون دادن، آشنا بوده و آنها را به کار ببندید .این مهارت ها،نیازمند تمرین هستند و تنها راه آموختن آنها، تجربه کردن است. در این روش، شما اینمهارت ها را هر سه روز یک بار تمرین می کنید.

همان گونه که قبلاً هم اشاره کرده‌ایم، در آمادگی برای کنکور حتماً شما باید زمانی را برای جمع بندی اختصاص دهید تا مطالب در ذهن شما تثبیت شود. بهترین زمان برای اجرای این برنامه، یک ماه باقی‌مانده تا زمان برگزاری آزمون سراسری است. در این مقطع زمانی، دیگر درس جدید نخوانید. هر قدر خوانده اید، دیگر بس است. اگرشما 80 درصد از مباحث کنکور را با کیفیت 100 درصد خوانده باشید، بهتر است از داوطلبانی که100 درصدمباحث کنکور را با کیفیت 80 درصد خوانده‌اند. خلاصه اینکه ماه آخر، وقت «جدیدخوانی» نیست، بلکه وقت «دوباره خوانی» است. در واقع، شما در این زمان، فقط باید مرور کنید.هنگام مرور یا به اصطلاح دوره مباحث درسی، باید به دونکته مهم توجه کنید: اول اینکه همیشه از درس ها و مباحثی شروع کنید کهضعف بیشتری در آنها احساس می‌کنید، و دوم اینکه اولویت را به مرور درس ها ومباحثی بدهید که مدت بیشتری از مطالعه شان گذشته است؛ اما حواستان به این نکته هم باشد کهاگر بخواهید در مرور هم از همان روش های مرسوم مطالعه استفاده کنید، برای یک مرورجامع، لااقل به یک فرصت شش ماهه نیاز دارید و در این یک ماه باقی مانده کاریاز پیش نمی برید؛ پس باید به درک درستی از مفهوم مرور برسید.

مرور، صرفاً به معنای تکرار مطالعه نیست. در انتهای مرورمطالب هر درس، باید بتوانید مطالب درسی را خلاصه تر و منظم تر به ذهن بسپارید؛یعنی قرار نیست که در مرور هم روی تمام جزییات بی اهمیت یا مطالبی که از پیشآموخته اید، بی جهت تاکید کنید، بلکه باید سعی کنید با درک مفاهیم اصلی بین آموختههایتان ارتباط برقرار کنید؛ با این حساب، هدف مرور عبارت است از جمع بندی مطالب،ایجاد پل های ارتباطی بین مباحث مختلف، سازماندهی و فراگیری مفهومی مطالب درسی .

همه درس ها را نمی شود ـ و نباید ـ یک جور خواند و دقیقاًبه همین ترتیب، همه درس ها را نمی شود ـ و نباید ـ یک جور مرور کرد. در مرور درس‌هایی مانند ریاضیات و فیزیک، اهمیت تست زنی بیشتر از مطالعه متن کتاب و جزوه درسیاست. برای مرور این دروس، بهتر است که مفاهیم اساسی و حتی نکته های ریز را در قالب حلو تمرین تست‌های جامع درک کنید. حل مفهومی تست‌ها و یادگیری عمیق تر مفاهیمدرسی به حل سطحی و روخوانی تست‌های فراوان ارجحیت دارد؛ یعنی اگر شما 100 تستفیزیک را 10 بار بزنید و مرور کنید و با ریزه کاری‌های طرح تست آشنا شوید، خیلیمؤثرتر است از اینکه 1000 تست فیزیک را یک بار و یک جا بزنید و بگذرید. در حل تست‌های این دروس، ضرورت دارد که دست به قلم شوید و تا رسیدن به جواب نهایی، تست رادنبال کنید؛ اما در مرور درس هایی مانند معارف، ادبیات و زیست‌شناسی، اهمیت مطالعهمتن کتاب و جزوه درسی از حل تمرین یا تست های متعدد بیشتر است؛ البته در مباحثی ازدروس شیمی یا زیست شناسی که با حل مساله سر و کار دارید (مثلاًمبحث استوکیومتری دردرس شیمی یا مبحث ژنتیک در درس زیست شناسی) به تست زنی بیشتری احتیاج دارید. درمرور درس هایی مانند عربی و زبان انگلیسی هم می شود گفت که اهمیت تست زنی با اهمیتمطالعه متن کتاب و جزوه تقریباً هم طراز و برابر است .

برای داشتن یک برنامه جامع به منظور مرور، به موارد زیر توجهکنید :

1-    فهرست کاملی از تمام منابع و مباحثی را که قرار است در دروسمختلف مرور کنید، تهیه نمایید.

2-    اولویت های مرورتان را تعیین کنید .

3- تخمین بزنید که مرور هر کدام از مباحثی که قرار استمطالعه شود، حدوداً به چه مدت زمانی احتیاج دارد و سپس تخمین بزنید که مجموعاً براییک مرور جامع به چه مدت زمانی احتیاج دارید.

4- با توجه به توان فردی‌تان و شرایطی که شخصاً پیشِ رو دارید، حدس بزنید که حداقل هفته‌ای چند ساعت می‌توانید به مطالعه و مرور مباحث درسیاختصاص بدهید .

5-  اگر در بین موارد 3 و 4 نتوانستید تناسب معقولی برقرارکنید، یکی از کارهای زیر یا ترکیبی از سه کار زیر را  انجام بدهید .

الف) فهرست هر کدام از مباحث و منابع درسی تان را پالایششده تر انتخاب کنید؛ یعنی تعداد منابعی را که می خواهید برای هر درس یا هر مبحث درسیمرور کنید، به حداقل برسانید.

ب) زمان بیشتری را به مرور اختصاص بدهید؛ یعنی تعداد ساعاتمطالعه روزانه و هفتگی‌تان را به حداکثر برسانید .

ج) اگر باز هم نتوانستید بین موارد 3 و 4 تناسب معقولیبرقرار کنید، مطالب کمتری را برای مرور گزینش کنید (بر مبنای همان گزینشی که درنکته 4 گوشزدشد). 7-با توجه به موارد ذکر شده، فهرست تمام مباحث و منابعی راکه می‌خواهید در هر هفته مطالعه کنید، تهیه نمایید و یک برنامه یک هفته‌ای یاچهار روزه برای خود بنویسید .

در برنامه‌ریزی هر روزتان، سعی کنید تعداد دروسی را که برایمرور در یک روز کامل انتخاب می‌کنید، کمتر از سه درس نباشد، و اولین مبحث درسی را که می‌خواهید در یک روز مطالعه کنید، مشکل ترین درس یا مبحث آن روزتان باشد .