بايد و نبايدهاي سؤال‌هاي تستي
شايد تا کنون بيشتر به صورت تشريحي درس خوانده و به فکر تعميق بخشيدن به اطلاعات علمي‌خود بوديده‌ايد، اما بايد پذيرفت که يک آزمون تستي، تفاوت‌هاي قابل توجهي با يک آزمون تشريحي دارد، و بايد در مدت باقي‌مانده تا آزمون سراسري، خود را براي يک رقابت علمي تستي آماده سازيد.
نکته اصلي در آزمون تستي اين است که در مرحلة اول توجه داشته باشيد که هدف شما از حل کردن تست، چيست. آيا مي‌خواهيد به ياري تست، مبحثي را فرا بگيريد، يا قصد شما کسب مهارت تست‌زني در زمان کوتاه است؟
اگر هدفتان يادگيري است، مي‌توانيد زمان تست‌زني را افزايش دهيد و توجه خود را به درک ظرايف و نکته‌هاي هر تست اختصاص دهيد. در اين نوع تست‌زني، موضوعي که خيلي اهميت دارد، استفاده از کتاب‌هايي است که پاسخنامه سؤالات خود را داشته باشند؛ زيرا مهم‌ترين نکته در مورد تست‌زدن، بررسي کردن تست‌هاست تا متوجه اشتباهات و نقاط ضعف و قوت خود بشويد، و اگر جايي مشکل داشتيد، آن مشکل را با کمک پاسخنامه حل کنيد؛ اما اگر مي‌خواهيد مهارت تست‌زني در کنکور را کسب کنيد، به نکته‌هاي زير توجه فرماييد:
* تعدادي تست مشابه تست‌هاي کنکور در آن درس را انتخاب کنيد و سپس زماني را دقيقاً مشابه زمان پيشنهادي در دفترچه کنکور در نظر بگيريد و حل تست‌ها را شروع کنيد.
حال اگر نتوانستيد پاسخ دادن به تست‌ها را در زمان مقرر تمام کنيد، رنگ مداد يا خودکار خود را تغيير دهيد تا متوجه شويد که چند تست را در زمان مقرر پاسخ نداده‌ايد، و تلاش کنيد که به مرور، تعداد اين تست‌هاي باقي‌مانده را کمتر کنيد.
* تعداد تست براي هر مبحث، بستگي به تسلط شما بر آن مبحث دارد؛ البته بايد توجه داشته باشيد که تست‌زدن براي هر مبحث، لازم است که مستمر باشد تا در ذهن شما تثبيت شود و باعث شود که مهارتتان را در آن مبحث حفظ نماييد؛ براي مثال، داوطلبي که در يک بازه زماني 1000 تست معارف مي‌زند و سپس تست‌زني براي اين درس را رها مي‌کند، نمي‌تواند در آزمون سراسري پاسخگوي سؤال‌هاي معارف باشد.
* يکي از اهداف پنهان تست‌زني، مرور است. مرور تست‌هاي زده شده، شايد، با اختلاف، از خود تست‌زني هم مهم‌تر باشد. با مرور تست‌هاي غلط و درستتان، مي‌توانيد بسياري از مطالب درسي‌تان را مرور کنيد و اشتباهات خود را به حداقل ممکن برسانيد.
* تست‌هاي موضوعي براي فراگيري خوب است، اما اگر مي‌خواهيد براي آزمون سراسري کاملاً آماده شويد، بايد تست ترکيبي بزنيد؛ براي مثال، در درس ادبيات 25 تست از واژگان، دستور، املا تاريخ ادبيات، و قرابت معنايي حل کنيد. همچنين لازم است که نسبت به مشابه‌سازي وضعيت خود هنگام تست‌زني با آزمون سراسري، اقدام کنيد و در مدت 75 دقيقه، تست‌هاي عمومي در هر چهار درس فارسي، عربي، معارف و زبان خارجي را بزنيد يا تست‌هاي عمومي و اختصاصي را در زماني مشابه با زمان در نظر گرفته شده براي آزمون سراسري، پاسخ دهيد.
* تست‌زدن زماني نتيجه خودش را نشان مي‌دهد که بررسي و رفع اشکال شده باشد. خوب است که دفتري براي رفع اشکال داشته باشيد و نکات لازم يا سؤال‌هايي را که نياز به دقت و تامّل بيشتر دارد، در آنجا بنويسيد.
* تست‌هاي دروس تفهيمي و حل کردني را بلافاصله بعد از مطالعه هر درس حل کنيد تا مفاهيم اين درس‌ها در ذهن شما تثبيت شود. تست‌هاي مباحث حفظي را نيز دو روز بعد از مطالعه آن مباحث بزنيد؛ زيرا مطالب بايد به حافظه بلند مدت شما انتقال يابد به خاطر داشته باشيد که شما با زدن آن تست‌ها بلافاصله بعد از مطالعه، از حافظه کوتاه مدت خود استفاده مي‌کنيد که فايده چنداني برايتان ندارد.
* تکنيک ضربدر و منها، يک روش بسيار مفيد در طبقه‌بندي سؤالات تستي است
.
اين تکنيک به اين صورت تعريف مي‌شود: دسته‌اي از سؤالات هستند که به راحتي مي‌توان به آنها پاسخ داد و براي پاسخ دان به آنها نياز به حل تست يا بيشتر فکر کردن نيست. دسته‌اي ديگر از سؤالات را نيز مي‌توان جواب داد، ولي نياز به زمان و فکر کردن دارند. اين دسته از سؤالات را با علامت منها مشخص کنيد؛ البته قبل از اينکه اين روش را به کار ببريد، بايد در ذهن خود در نظر داشته باشيد که علامت منها براي سؤالات زمان‌گير است، و علامت ضربدر براي سؤالاتي است که مطمين هستيد، حتي با صرف کردن وقت و انرژي‌تان، نمي‌توانيد به آنها جواب دهيد.
حال دسته اول سؤالات را، که با يک نگاه و صرف مدت زمان کم مي‌توان به آنها جواب داد، پاسخ دهيد و به سراغ سؤالات علامت‌دار برويد. در اين مرحله از تست‌زني, دور سؤالات ضربدردار را خط بکشيد تا بدانيد که نبايد به سراغ اين تست‌ها برويد.
حال نوبت مي‌رسد به سؤالات منفي‌دار. اين سؤالات را از ابتدا جواب دهيد؛ البته قبل از شروع به پاسخگويي، ابتدا زمان باقي‌مانده را در نظر بگيريد و تعداد سؤالات منهادار را هم بشماريد و با تقسيم مدت زمان باقي‌مانده بر تعداد سؤالات منهادار, مدت زماني را که براي پاسخگويي به هر تست لازم است، در نظر بگيريد تا در نهايت، زمان کم نياوريد.
* همان طور که مي‌دانيد، در آزمون‌هاي استاندارد و نيز آزمون سراسري، به ازاء هر پاسخ اشتباه، يک سوم نمره منفي مي‌گيريد؛ بنابراين، اگر تستي را پاسخ ندهيد، نمره منفي نمي‌گيريد.
حال قانون احتمال براي داوطلبي که بخواهد به تستي به صورت شانسي پاسخ دهد، اين‌گونه است که احتمال دادن پاسخ صحيح به اين روش، ۲۵ درصد است؛ يعني يک چهارم. اين عدد در مبحث احتمال و رياضيات، بسيار ناچيز و ضعيف است؛ لذا نبايد هيچ‌گاه تستي را بدون معلومات کافي و به طور شانسي بزنيد.
* يکي از اشتباهات رايج داوطلبان، خواندن سؤال يا جواب به صورت نصف و نيمه است. توجه داشته باشيد که گاهي طراح سؤال، جواب سؤالي را که در کتاب نوشته شده است، تست اول قرار مي‌دهد، اما يک کلمه آن را تغيير مي‌دهد و باعث مي‌شود که پاسخ صحيح در آن گزينه نباشد.
* به قيدها و کليد واژه‌هاي هر سؤال تستي که مي‌تواند پاسخ يک تست را متفاوت کند. دقت کنيد. کلماتي، مانند: «به جز»، «بيشترين»، «کمترين»، «نزديک‌ترين»، «مفهوم مقابل»، «از راست به چپ»، «از بالا به پايين»، «هر دو» و ….
* داشتن وسواس در حل تست‌هاي زمان‌دار و درصدگيري در ابتداي شروع مطالعه در داوطلبان ضعيف، متوسط و متوسط رو به بالا، باعث مي‌شود که به دنبال سعي در حل صحيح تست‌ها باشيد. اين مساله باعث مي‌شود به سمت تست‌هايي برويد که از نظر درجه سختي و اهميت، بر رشد درصدهاي درسي شما زياد تاثيرگذار نباشند، و نيز به دليل وسواس در تست‌زني‌ها، بي‌دقتي‌ها هم بيشتر مي‌شود.
* گاهي داوطلبان در آزمون سراسري، به سؤالات درس‌هايي که نخوانده‌اند، حتي نيم نگاهي هم نمي‌اندازند و نديده آنها را رد مي‌کنند. به اين نکته دقت داشته باشيد که در سؤال‌هاي آزمون سراسري براي هر درس، سؤال آسان نيز وجود دارد و شايد شما بتوانيد با مرور آنها، به چند سؤال آسان از سؤالات اين دروس هم پاسخ دهيد.
* به اين نکته دقت نماييد که سؤالات دشوار، فقط براي شما دشوار نيستند؛ بنابراين، اعتماد به نفس خود را از دست ندهيد و وقت زيادي را براي اين پاسخ دادن به نوع سؤالات تلف نکنيد؛ زيرا درصد اين سؤالات با سؤالات آسان هيچ تفاوتي ندارد ( ارزش سؤال‌هاي يک درس در آزمون سراسري، با همديگر يکسان است).
